Torasentez akciğerlerin çevresinde bulunan sıvı veya havayı kaldırmak amacıyla gerçekleştirilen bir prosedürdür. Göğüs duvarından plevral alana bir iğne yerleştirilmektedir. Plevral boşluk plevra ve iç göğüs duvarı arasındaki ince boşluğa verilen isimdir. Plevra ise akciğerleri çevreleyen çift tabakalı membrandır. Plevral boşluğun içinde az miktarda sıvı bulunmaktadır. Bu sıvı nefes alırken plevranın birbirine sürtünmesini önlemektedir. Plevral alanda sıvı miktarının aşırı artmasına plevral efüzyon denir. Bu durum gerçekleştiğinde akciğerler tam olarak şişmediği için nefes almak zorlaşmakadır. Plevral efüzyon nefes darlığı ve ağrıya neden olabilir. Bu belirtiler fiziksel aktivite sonrası daha kötü hale gelebilir.
Torasentez neden yapılır?
Torasentez plevral efüzyonun nedenini bulmak için gerçekleştirilebilir. Aynı zamanda bu prosedür aşırı sıvının temizlenmesi amacıyla plevral efüzyon belirtilerini tedavi etmek için de yapılabilir. Prosedürde alınan sıvı daha sonra bir laboratuvarda incelenir.
Torasentez aşağıda bahsedilen bazı sağlık sorunlarının teşhisinde kullanılmaktadır:
- Plevral efüzyonun en yaygın nedeni olan konjestif kalp yetmezliği (CHF)
- Viral, mantar veya bakteriyel enfeksiyonlar
- Akciğer Kanseri
- Sistemik lupus eritematosus (SLE) ve diğer otoimmün hastalıklar
- Pankreas iltihabı (pankreatit)
- Akciğerde kan pıhtısı (pulmoner emboli)
- Plevral boşlukta irin dolu bir alan (ampiyem)
- Karaciğer yetmezliği
- Tüberküloz (TB)
- Pnömoni
- İlaçlara tepkiler
Doktorunuzun torasentez yapmak için başka nedenleri de olabilir.
Torasentezin riskleri nelerdir?
Tüm prosedürlerin riskleri vardır. Bu prosedürün riskleri şunları içerebilir:
- Plevral boşlukta biriken havanın akciğerin çökmesine sebep olması (pnömötoraks)
- Kanama
- Enfeksiyon
- Karaciğer veya dalak hasarı (nadir)
Prosedürün olası riskleri genel sağlığınıza ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Doktorunuza hangi risklerin sizin durumunuzda geçerli olduğunu danışın ve endişeleriniz hakkında konuşun.
Torasentez kanama problemleri olan kişilerde gerçekleştirilmemektedir.
Torasentez için nasıl hazırlanmalıyım?
Sağlık hizmeti sağlayıcınız prosedürü size anlatacaktır. Aklınızda prosedür ile ilgili olan sorularınızı doktorunuza sorun. İşlemi yapmak için izin veren bir onay formu imzalamanız istenilecektir. Formu dikkatle okuyun. Net olmadığını düşündüğünüz konularda soru sorun.
Doktorunuza aşağıdaki konular hakkında bilgi verin:
- Hamile iseniz veya hamile olma ihtimaliniz varsa
- Herhangi bir ilaç, lateks, bant veya anestezik ilaçlara (lokal ve genel) karşı alerjileriniz
- Reçeteler, reçetesiz satılan ilaçlar, vitaminler, otlar ve diğer takviyeler dahil olmak üzere kullandığınız tüm ilaçlar
- Geçmiş kanama problemleri
- Kan inceltici ilaç (antikoagülan), aspirin veya kan pıhtılaşmasını etkileyen kullandığınız ilaçlar hakkında
Prosedür sonrası sizi eve götürmesi için bir yakınınızı çağırın. Doktorunuzun size verdiği diğer talimatları uygulayın.
İşlemden önce doktorunuz görüntüleme testleri gerçekleştirmek isteyebilir. Bu testler çıkarılacak sıvının yerini bulmak için gerçekleştirilmektedir. Aşağıdakilerden testlerden bazıları gerçekleştirilebilir:
- Göğüs röntgeni
- Göğüs floroskopisi
- Ultrason
- CT taraması
Torasentez nasıl yapılır?
Prosedür bazı durumlarda yatış gerektirmekte bazı durumlarda ise hasta aynı gün içinde eve gönderilmektedir. Prosedürün gerçekleştirilme şekli hastadan hastaya değişebilir. Seçilen teknik sağlık durumunuza ve doktorunuzun kararına bağlıdır. Çoğu durumda, torasentez aşağıdaki aşamaları takip etmektedir:
1. Kıyafetleriniz ve aksesuarlarınızı çıkarmanız, verilen önlüğü giymeniz istenilecektir
2. Bir burun tüpü veya yüz maskesi ile size oksijen verilebilir. İşlem sırasında kalp atış hızınız, kan basıncınız ve nefes alış verişiniz doktorunuz tarafından izlenecektir.
3. Hastane yatağında oturur pozisyonda olacaksınız. Kollarınızı yandaki destek bölgelerine yerleştireceksiniz. Bu pozisyon, iğnenin yerleştirileceği kaburgalar arasındaki boşlukların açılmasına yardımcı olacaktır.
4. Deride iğnenin yerleştirileceği yer antiseptik solüsyonla temizlenir.
5. Bölgeye uyuşturucu ilaç (lokal anestezik) enjekte edilir.
6. Alan uyuştuğunda, doktorunuz kaburgaların arasına bir iğne koyacaktır. İğne ilerlerken biraz baskı hissedebilirsiniz. Sıvı yavaş yavaş iğne içine çekilecektir.
7. İşlem sırasında hareketsiz tutmanız, derin nefes almanız veya nefesinizi belirli zamanlarda tutmanız istenecektir.
8. Büyük miktarda sıvı varlığı durumunda, iğneye tüp takılabilir. Bu tüp sıvının daha fazla drenajını sağlayacaktır. Sıvı bir şişe veya torba içine toplanılacaktır. Bazı durumlarda iğnenin yerine esnek bir tüp (kateter) konur ve bir veya iki gün boyunca tüp bağlanır. Kateter çıkarılana kadar hastanede kalmanız gerekecektir.
9. Yeterli sıvı alındığında, iğne çıkarılır. Bölgeye bandaj ve pansuman gerçekleştirilir.
10. Sıvı örnekleri laboratuara gönderilir.
11. İşlemden hemen sonra doktorunuz ciğerlerin iyi olduğundan emin olmak için göğüs röntgeni çekilmesini isteyebilir.
Torasentezden Sonra
İşlemden sonra kan basıncınız, nabzınız ve nefesiniz doktorunuz tarafından izlenilecektir. Delinme bölgesi üzerindeki pansumanda kan ve diğer sıvıların varlığı kontrol edilecektir. Yatış gerektirmeyen durumlarda doktorunuz onay verdiği an eve gidebilirsiniz.
Evde, doktorunuz tersini söylemediği durumlarda normal beslenme ve aktivitelerinize geri dönebilirsiniz. Birkaç gün yorucu fiziksel aktivite yapmamanız istenilecektir.
Aşağıdakilerden durumlardan herhangi birini gözlemlediğinizde hastanenizi arayın:
- 38°C ve üzeri ateş
- İğnenin girdiği bölgede kızarıklık veya şişlik
- İğne bölgesinden kan veya diğer sıvı sızıntısı
- Nefes darlığı
- Nefes alırken problem
- Göğüs ağrısı
