Göğüs Ağrısı Nasıl Ortaya Çıkar?
Göğüs ağrısı, keskin bir bıçak gibi başlayarak pasif bir ağrıya kadar birçok şekilde ortaya çıkabilir. Bazen göğüste yanma ya da ezilme hissedilebilir. Ağrının boyundan yukarıya, çeneye doğru ilerlediği durumlar da vardır, sonrasında bir veya iki koldan arkaya veya aşağı doğru yayılabilir.
Göğüs ağrısının çok farklı boyutta nedenleri ve ortaya çıkma biçimleri vardır. Yaşamı tehdit edici olanlar kalp ve akciğer içerikli olan ağrılardır. Bunlar ciddi bir soruna işaret edebileceğinden acilen tıbbi yardım almak gereklidir.
Göğüs Ağrısı Nedenleri
Kalp ile ilgili nedenler
Kalp krizi: Kalp krizi, genellikle kan pıhtısından kalp kasınıza giden kan akışının engellenmesinden kaynaklanır.
Anjina, göğüs ağrısı: Angina terimi, kalbin zayıf akışına neden olan bir göğüs ağrısı olarak tanımlanır. Genellikle kalbe kan taşıyan arterlerin iç duvarlarında kalın plakların birikmesinden kaynaklı oluşur. Bu plaklar atardamarları daraltır ve özellikle bir uğraş esnasında kalbin kan akışını kısıtlar.
Aort diseksiyonu: Kalbinizden(aort) çıkan ana arteri içeren bir durumdur. Ölümcül olabilmesi; kan damarlarının iç katmanları ayrıldığında ve zorlanma sırasında aortun yırtılabilmesinden kaynaklıdır.
Perikardit: Perikardit, kalbinizi çevreleyen kesenin iltihabıdır. Genellikle nefes aldığınızda veya yattığınızda kötüleşen keskin ağrıya neden olur.
Koroner arter hastalığı veya KAH: Kalp damarlarında, kalp kası ve kalp kasına giden kan akışını ve oksijeni azaltan tıkanıklık rahatsızlığıdır. Bu anjina olarak bilinen ağrıya neden olabilir. Kalıcı hasar vermemekle beraber olası bir kalp rahatsızlığının uyarıcısıdır. Göğüs ağrısı kolunuza, omzunuza, çenenize veya sırtınıza yayılabilir. Bir baskı veya sıkma, ezilme gibi de hissedilebilir. Angina egzersiz, heyecan veya duygusal sıkıntı ile tetiklenebilir ve dinlenerek rahatlar.
Mitral kapak prolapsusu: Kalp kapağında düzenli çalışma bozukluğudur. Mitral kapak prolapsusu ile göğüs ağrısı, çarpıntı ve baş dönmesi gibi çeşitli belirtiler ilişkilendirilmiştir, ancak özellikle prolapsus hafifse hiçbir belirtisi olmayabilir.
Hipertrofik kardiyomiyopati: Genetik bir rahatsızlık olan hipertrofik kardiyomiyopati, kalp kasının anormal kalınlaşmasına sebebiyet vermektedir. Kalp akışı sorunlarına da yol açabilen bu rahatsızlık, genellikle göğüs ağrısı ve nefes darlığı ile kendini gösterir. Özellikle efor harcandığında ağrılar ortaya çıkar. Zamanla, kalp kası çok kalınlaştığında kalp yetmezliği de görülebilir. Kalınlaşan kalp kasıyla beraber, kalbin kan pompalamak için daha fazla çalışması gerekir bu da; baş dönmesi, sersemlik, bayılma ve benzeri belirtilere neden olabilir.
Sindirim ile ilgili nedenler
Göğüs ağrısına aşağıdakiler de dahil olmak üzere sindirim sistemi bozuklukları neden olabilir:
Göğüste ağrılı yanma hissi: Mide asidinin midenizden boğazınızı mideye bağlayan tüpe aktığı durumlarda, göğüs kemiğinizin arkasındaki kısımda yanma hissi ortaya çıkar
Yutma bozuklukları: Yutmanın zorlaşması, yemek borusu bozukluklarına bağlıdır. Durum daha ağrılı hale gelebilir.
Safra kesesi veya pankreas sorunları: Safra kesesi veya pankreasınızda; taşlar veya iltihap nedeniyle, göğsünüze yayılan karın ağrısını yaratabilir.
Kas ve kemik nedenli ağrılar
Göğüs duvarını oluşturan yapıları etkileyen yaralanma ve diğer problemler kas ve kemik nedenli ağrı tipine girmektedir.
Kostokondrit: Kaburgalarınızı göğüs kemiğine bağlayan kıkırdağın iltihaplanmasıyla ağrı oluşur.
Ağrıyan kaslar: Fibromiyalji (kas yorgunluğu) gibi kronik ağrı sendromları, kasla ilgili kalıcı göğüs ağrısı üretebilir.
Yaralı kaburgalar: Çürük veya kırık bir kaburga kaynaklı göğüs ağrılarıdır.
Akciğerle ilgili nedenler:
Pulmoner emboli: Akciğer atardamarında bir kan pıhtısı oluştuğunda ve akciğer dokusuna kan akışı engellenmişse ortaya çıkar.
Plörezi: Nefes alışınızı ve öksürüğünüzü olumsuz etkileyen göğüs ağrılarıdır. Akciğerlerinizi saran zarın iltihaplanmasıyla ortaya çıkar.
İflas etmiş akciğer: Göğüs ağrısının tipik olarak ani başlaması ve uzun süre sürdüğü durumlardır. Genellikle nefes darlığı çekildiği saptanmıştır. Akciğer ve kaburgaların arasındaki boşluğa hava sızmasıyla çökmüş bir akciğer oluşur.
Pulmoner hipertansiyon: Akciğerlere kan taşıyan atar damarlarda yüksek tansiyon olduğunda ortaya çıkan bir durumdur ve göğüs ağrısının nedeni olabilir.
Astım: Astım genellikle nefes darlığı, hırıltılı solunum, öksürük ve bazen göğüs ağrısına neden olan, solunum yollarının iltihaplanmasıyla oluşan hastalıktır.
KOAH: Bu, üç hastalıktan birini veya daha fazlasını içerir: Amfizem, kronik bronşit ve kronik obstrüktif astım. Bir yandan ciğerlerinize gaz ve hava ulaştıran hava yollarını, bir yandan da oksijeni kan dolaşımınıza aktaran ve karbondioksiti uzaklaştıran küçük hava keseciklerini(alveoller) küçülterek ve zarar vererek hava akışını engeller. Sigara oluşumunda yaygın bir etkendir.
Diğer Nedenler:
Panik atak: Göğüs ağrısı, hızlı kalp atışı, hızlı nefes alma, aşırı terleme, nefes darlığı, mide bulantısı, baş dönmesi ve ölüm korkusunun eşlik ettiği yoğun korku dönemleriniz varsa, panik atak geçiriyor olabilirsiniz.
Zona hastalığı: Zona, suçiçeği virüsünün aktifleşmesinin neden olduğu; ağrıya ve sırtınızdaki göğüs duvarınıza kadar uzanan bir kabarcık bandına sebebiyet verebilir.
Göğüs Ağrısı Belirtileri
Kalp ile ilgili göğüs ağrısı
Göğüs ağrısıyla çoğu zaman ilgilendirilen bu ağrı tipi, kalp ile ilgili hissedilen bir rahatsızlığın uyarıcısı olabilir. Genellikle kalp krizi veya başka bir kalp sorunu ile ilgili göğüs rahatsızlığı aşağıdakilerden biri veya birkaçı ile tanımlanabilir veya bunlar ilgili olabilir:
- Göğsünüzde basınç, dolgunluk, yanma veya sıkışma
- Sırttan kola yayılan ezici veya yakıcı
- Birkaç dakikadan uzun süren, aktivite ile kötüleşen, kaybolup tekrar gelen veya şiddeti değişen ağrı
- Nefes darlığı
- Soğuk terler
- Baş dönmesi veya zayıflık
- Mide bulantısı ya da kusma
Diğer göğüs ağrısı türleri
- Kalple ilgili göğüs ağrısını diğer göğüs ağrısı türlerinden ayırt etmek zor olabilir. Bununla birlikte, bir kalp sorunuyla daha az ilişkili olan göğüs ağrısı sıkça aşağıdaki belirtilerle ilgilidir:
- Ekşi bir tat veya ağzınıza tekrar giren yiyecek hissi
- Yutma güçlüğü
- Vücut pozisyonunuzu değiştirdiğinizde iyileşen veya kötüleşen ağrı
- Derin nefes aldığınızda veya öksürdüğünüzde yoğunlaşan ağrı
- Göğsünüzü ittiğinizde hassasiyet
- Saatlerce kalıcı olarak var olan ağrı
- Mide ekşimesinin klasik belirtileri– göğüs kemiğinizin arkasında ağrılı, yanma hissi – kalbiniz veya midenizdeki problemlerden kaynaklanabilir.
Göğüs Ağrısına Tanı Konması
Göğüs ağrısı her zaman kalp krizi belirtisi olmamakla beraber, acil doktorlarının test etmesi ve hayati risk oluşturabilecek bir durumun tespitinin yapılmasını gerektirir. Akciğer çökmesi, pıhtı atması, damar tıkanıklığı gibi hayati risk taşıyan durumların tespiti için test yapılması önemlidir.
Acil testler
Elektrokardiyogram(EKG): Cildinize bağlı elektrotların, kalbinize olan elektriksel aktivitesini kaydetmektedir. EKG, yaralanan bir kalp kası olduğu durumlarda elektriksel uyarıları normal biçimde iletmediği için olası olmayan bir kalp krizi geçirmekte ya da geçirme uyarısı verdiğini belirtebilir.
Kan testleri: Kalp kaslarınızda mevcut protein veya enzimlerin artışta mı yoksa normal seviyede mi seyrettiğini incelemek amacıyla, doktorunuz kan testi isteyebilir. Kalp krizinin kalp hücrelerine verdiği hasar, bu enzim ve proteinlerin saatlerce kanınıza sızmasına neden olabilir.
Göğüs röntgeni: Göğüs röntgeni, akciğerlerinizin durumu, boyutu, biçimi ve ana kan damarlarının durumuyla ilgili doktorunuza bilgi sağlayabilir. Ayrıca zatürre, akciğer çökmesi gibi problemlerin ortaya çıkmasına da yardımcı olur.
Bilgisayarlı tomografi(CT taraması): CT taraması, ciğerlerinizdeki kan pıhtısının (pulmoner emboli) belirlenmesi veya herhangi bir aort diseksiyonu(damar yırtılması) olmadığından emin olmak amacıyla yapılan bir işlemdir.
Takip testi: Testlerinizin sonucuna bağlı olarak takip testine de ihtiyacınız olabilir. Takip testleri sıklıkla şunları da içerir:
Ekokardiyogram: Ekokardiyogram, ses dalgalarını kullanarak kalp hareketlerinizin görüntülenmesini sağlayan işlemdir. Kalbinizin farklı bölümlerinin daha iyi görüntülenmesini sağlamak için küçük bir cihaz boğazının altından geçer.
Bilgisayarlı tomografi(BT taraması): Farklı türde BT taramaları kalp artlerinizdeki tıkanıklığın tespit edilmesinde kullanılabilir. Kalp ve akciğerlerdeki tıkanıkların ve diğer problemlerin tespiti için, BT koroner anjiyogram bir boya ile yapılabilir.
Stres testleri: Bu testler, herhangi bir uğraş ve efor sarf ettiğinizde kalp ve kan damarlarınızın, göğüs ağrınızın kalbinize bağlı olarak ağrı seviyesine nasıl cevap verdiğini ölçmektedir. Birçok stres testi olmakla beraber, EKG’ bağlıyken koşu bandında yürümeniz ve sabit bisiklette pedal çevirmeniz de istenebilir. Ayrıca damardan verilen ilaçla, kalbinizi egzersize ya da benzeri bir egzersize karşı uyarıcı bir konuma sokabilirler.
Koroner kateterizasyon(anjiyogram): Bu test, tıkanmış ya da daralmış kalp arterlerinizin belirlenmesinde kullanılır. Kalbinizin atardamarlarına, bileğinizden veya kasıklarınızdan bir atardamar yoluyla kalbinizdeki atardamarlardan beslenen uzun, ince bir tüp(kateter) yoluyla sıvı bir boya enjekte edilmesidir. Boya atardamarlarınızı doldururken, röntgende ve videolarda görünür konuma gelirler.
Göğüs Ağrısı Tedavileri
İlaç tedavisi
Arter gevşeticiler: Arter gevşeticiler genellikle dil altı tablet olarak kullanılır ve kalp arterlerini gevşetir. Kanın daralmış alanlardan kolay biçimde akmasını sağlar. Ayrıca bazı tansiyon ilaçları da kan damarlarını gevşetme işlevini görür.
Aspirin: Ağrınızın kaynağının kalbinizle alakalı olduğundan şüphelenilirse, size aspirin verilebilir.
Trombolitik ilaçlar: Kalp krizi geçiriyorsanız, bu pıhtı çözücü ilaçları alabilirsiniz. Kanın, kalp kasınıza ulaşmasını engelleyerek, pıhtının çözülmesine yararlar.
Kan incelticiler: Olan pıhtının engellenmesi amaçlı kullanılan bir ilaçtır. Kalbinizi ve akciğerlerinizi besleyen atardamarlarınızda pıhtı varsa kullanılır.
Asit baskılayıcı ilaçlar: Ağrınız, yemek borunuza sıçrayan mide asidinden kaynaklıysa, doktor midenizdeki asit miktarını azaltıcı ilaçlar önerecektir.
Antidepresanlar: Üzüntü ya da duygusal kaygı bozukluğuna bağlı panik atak geçiriyorsanız, doktorunuz belirtilerinizi tespit edip kontrol almanıza yardımcı olucu antidepresanlar reçete edebilir. Ayrıca daha kökten bir çözümleme için bilişsel davranışçı terapi gibi psikolojik danışmanlık hizmeti de almanız önerilebilir.
Cerrahi ve diğer işlemler
Anjiyoplasti ve stent yerleştirme: Göğüs ağrınızın kaynağı atardamarlarınızdaki tıkanıklıktan dolayı ise, doktorunuz kasıklarınızdaki büyük bir kan damarına ucunda balon olan bir kateter yerleştirecek ve tıkanıklığın olduğu bölüme kadar ilerletecektir. Arterin genişlemesi için balon ucu şişirilecek, ardından söndürülecek ve son olarak kateter çıkarılacaktır. Çoğu zaman, kateterin balon ucu dışına küçük bir tel örgü tüp(stent) yerleştirilir. Genişletildiğinde, stent arteri açık tutmak amaçlı yerine kenetlenir. Göğüs ağrınız kalbinizi besleyen bir atardamardaki tıkanıklıktan kaynaklanıyorsa, doktorunuz kasıklarınızdaki büyük bir kan damarına ucunda balon olan bir kateter yerleştirecek ve tıkanıklığa kadar geçirecektir. Doktorunuz arteri genişletmek için balon ucunu şişirecek, ardından söndürecek ve kateteri çıkaracaktır. Çoğu durumda, kateterin balon ucunun dışına küçük bir tel örgü tüp (stent) yerleştirilir. Genişletildiğinde, stent arteri açık tutmak için yerine kilitlenir.
Baypas ameliyatı: Bu işlem sırasında, cerrahlar vücudunuzun başka bir bölümünden kan damarı alır ve tıkanmış olan atardamarın etrafından dolaşması için yeni bir rota yaratırlar.
Diseksiyon onarımı: Aort diseksiyonunun onarımı için acil bir ameliyat gerekebilir. Hayati tehlike taşıyan ve kalbinizden diğer kısmına kan taşıyan arterin yırtılması durumudur.
Akciğer reenflasyonu: Akciğer sönmesi nedeniyle ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Şişirilmesi için göğsünüze bir tüp yerleştirilir.
Rahatsızlığımı nasıl ifade ederim?
Belirtiler: Hissettiğiniz belirti ve uyaranları detaylı biçimde açıklayın ve acı daha kötü bir hal aldığı zamanı ve neye bağlı olarak ortaya çıkmış olduğunu doktorunuza açıklayın.
Tıbbi geçmiş: Önceden göğüs ağrınız olmuş muydu? Ne ağrınıza sebep oldu? Yakınınızda veya ailede herhangi bir kalp rahatsızlığı ya da diyabet sorunu var mı?
İlaç kullanımı: Tüm kullandığınız ilaçları ve takviyeleri düzenli biçimde teslim etmeniz acil servis çalışanlarına faydalı olacaktır. Yanınızda taşıdığınız cüzdan ya da çantanızda listenizi tutmak işinizi kolaylaştırabilir.
