BİPOLAR BOZUKLUK NEDİR? NEDENLERİ, BELİRTİLERİ VE TEDAVİSİ

Bipolar Bozukluk Nedir?

Eskiden manik depresyon olarak adlandırılan bipolar bozukluk, duygusal yükselmeler (mani veya hipomani) ve düşüşleri (depresyon) içeren aşırı ruh hali değişimlerine neden olan bir zihinsel sağlık durumudur.

Depresyon varlığında, kendinizi üzgün veya umutsuz hissedebilir ve çoğu aktiviteye olan ilginizi veya zevkinizi kaybedebilirsiniz. Ruh haliniz mani veya hipomaniye (maniden daha az aşırı) geçtiğinde ise, öforik, enerji dolu veya alışılmadık derecede sinirli hissedebilirsiniz. Bu ruh hali değişimleri uykuyu, enerjiyi, aktiviteyi, yargıyı, davranışı ve net düşünme yeteneğini etkileyebilir.

Ruh hali değişimleri nadiren veya yılda birkaç kez meydana gelebilir. Çoğu insan bölümler arasında bazı duygusal semptomlar yaşarken, bazıları bu belirtileri hiç yaşamayabilir.

Bipolar bozukluk ömür boyu süren bir durum olmasına rağmen, bir tedavi planı izleyerek ruh hali değişimlerinizi ve diğer semptomlarınızı yönetebilirsiniz. Çoğu durumda, bipolar bozukluk ilaçları ve psikolojik danışmanlık (psikoterapi) ile tedavi edilir.

Bipolar Bozukluk Neden Olur?

Bipolar bozukluğun kesin nedeni bilinmemektedir, ancak aşağıdakiler gibi birkaç faktörün bozukluğun oluşumunda rol oynadığı düşünülmektedir:

• Biyolojik farklılıklar. Bipolar bozukluğu olan kişilerin beyinlerinde fiziksel değişiklikler olduğu görülmektedir. Bu değişikliklerin bozukluğun oluşumundaki önemi hala belirsizdir, ancak sonunda bipolar bozukluğun nedenlerinin tam olarak belirlenmesine yardımcı olabilir.
• Genetik. Bipolar bozukluk, kardeş veya ebeveyn gibi birinci derece akrabası da bipolar bozukluğa sahip olan kişilerde daha yaygındır. Araştırmacılar bipolar bozukluğa neden olabilecek genleri bulmaya çalışmaktadır.

Bipolar Bozukluk Riskini Arttıran Faktörler

Bipolar bozukluk geliştirme riskini artırabilecek veya ilk bipolar dönem için tetikleyici olarak hareket edebilecek faktörler şunlardır:

• Bipolar bozukluğu olan ebeveyn veya kardeş gibi birinci derece bir akrabaya sahip olmak
• Sevilen birinin ölümü veya başka bir travmatik olay gibi yüksek stres dönemleri
• Uyuşturucu veya alkolün kötüye kullanımı

Bipolar Bozukluk Belirtileri

Bipolar bozukluk ve bununla ilgili bozuklukların birkaç türü vardır. Mani, hipomani ve depresyon içerebilirler. Bipolar bozukluk belirtileri, ruh hali ve davranışta öngörülemeyen değişikliklere neden olabilir ve bu durum yaşamda önemli sıkıntı ve zorluklara neden olabilir.

• Bipolar bozukluk I. Öncesinde veya sonrasında hipomanik veya majör depresif dönemler olabilecek en az bir manik dönem geçirilen bozukluktur. Bazı durumlarda mani gerçeklikten kopmayı (psikoz) tetikleyebilir.
• Bipolar bozukluk II. Hiç manik dönem geçirmeden, en az bir majör depresif dönem ve en az bir hipomanik dönem geçirilen bipolar bozukluk tipidir.
• Siklotimik bozukluk. En az iki yıl – veya çocuklarda ve gençlerde bir yıl – birçok hipomani semptom periyodu ve depresif semptom periyodu (majör depresyondan daha az şiddetli olsa da) yaşanılan bipolar bozukluk tipidir.
• Diğer bipolar bozukluk türleri. Bunlar, örneğin, belirli ilaçlar veya alkolün neden olduğu veya Cushing hastalığı, multipl skleroz veya felç gibi tıbbi bir duruma bağlı olarak ortaya çıkabilen bipolar ve benzeri bozuklukları içerir.

Bipolar II bozukluk, bipolar I bozukluğun daha hafif bir formu değil, tamamen ayrı bir tanıdır. Bipolar I bozukluğunun manik dönemleri şiddetli ve tehlikeli olabilirken, bipolar II bozukluğu olan kişiler daha uzun süre depresyonda kalabilir ve bu da önemli düzeyde psikolojik hasara neden olabilir.

Bipolar bozukluk her yaşta ortaya çıkabilmesine rağmen, tipik olarak genç yaşlarda veya 20'li yaşların başında teşhis edilir. Bipolar bozukluk belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve belirtiler zaman içinde değişebilir.

Mani ve Hipomani

Mani ve hipomani iki farklı epizod türüdür, ancak aynı semptomlara sahiptir. Mani, hipomaniden daha şiddetlidir ve işte, okulda ve sosyal aktivitelerde daha belirgin sorunlara ve ayrıca ilişki kurma güçlüklerine neden olur. Mani ayrıca gerçeklikten kopmayı (psikoz) tetikleyebilir ve hastaneye yatış gerektirebilir.

Hem manik hem de hipomanik dönem aşağıdaki bipolar bozukluk belirtileriden üç veya daha fazlasını içerir:

• Anormal derecede iyimser ve hareketli, girişken olmak
• Artan aktivite, enerji veya ajitasyon
• Abartılı refah ve özgüven duygusu (öfori)
• Uyku ihtiyacının azalması
• Olağandışı konuşkanlık
• Aynı anda çok fazla düşüncenin varlığı
• Dikkat dağınıklığı
• Karar verme yeteneğinin kaybı, kötü kararlar - örneğin, aşırı alışveriş harcamaları, cinsel açıdan riskler almak veya aptalca yatırımlar yapmak

Majör Depresif Dönem

Majör bir depresif dönem, iş, okul, sosyal aktiviteler veya ilişkiler gibi günlük aktivitelerde gözle görülür zorluklara neden olacak kadar şiddetli semptomları içerir. Majör depresif dönem, aşağıdaki belirtilerden beş veya daha fazlasını içerir:

• Üzgün, boş, umutsuz veya ağlamaklı hissetmek gibi depresif ruh hali (çocuklarda ve gençlerde depresif ruh hali sinirlilik olarak da gözlenebilir)
• Belirgin ilgi kaybı veya neredeyse tüm aktivitelerden zevk alamama
• Diyet yapılmadığında yaşanan önemli kilo kaybı, kilo alımı veya iştahta azalma, artış (çocuklarda beklenildiği gibi kilo alamamak da depresyon belirtisi olabilir)
• Uykusuzluk ya da çok uyumak
• Huzursuzluk ya da yavaş davranışlar
• Yorgunluk veya enerji kaybı
• Değersizlik hissi veya aşır, yersiz suçluluk duyguları
• Düşünme veya konsantre olma yeteneğinde azalma
• Kararsızlık
• İntiharı düşünmek, planlamak veya intihar teşebbüsü

Bipolar bozukluğun diğer belirtileri

Bipolar I ve bipolar II bozukluklarının belirti ve semptomları, endişe, melankoli, psikoz veya diğer özellikleri içerebilir. Semptomların zamanlaması, karışık veya hızlı döngüleri tanıyı etkiler. Ayrıca hamilelik sırasında veya mevsimlere göre değişebilen bipolar semptomlar olabilir.

Çocuklarda ve Gençlerde Bipolar Bozukluk Belirtileri

Bipolar bozukluğun belirtilerini çocuklarda ve gençlerde tanımlamak zor olabilir. Bunların normal iniş çıkışlar mı, stres veya travmanın sonuçları mı, yoksa bipolar bozukluk dışında bir zihin sağlığı sorununun belirtileri mi olduğunu söylemek genellikle zordur.

Çocuklar ve gençler belirgin majör depresif veya manik, hipomanik dönemlere sahip olabilir, ancak bu dönemlerin düzeni bipolar bozukluğu olan yetişkinlerden farklı olabilir. Ve ruh hali ataklar sırasında hızla değişebilir. Bazı çocuklar, dönemler arasında duygudurum belirtileri olmayan dönemlere sahip olabilir.

Çocuklarda ve gençlerde bipolar bozukluğun en belirgin belirtileri, normal ruh hali değişimlerinden farklı olan şiddetli ruh hali değişimlerini içerebilir.

Ne zaman doktora görünmeli?

Aşırı ruh hallerine rağmen, bipolar bozukluğu olan kişiler genellikle duygusal dengesizliklerinin kendi hayatlarını ve sevdiklerinin hayatlarını ne kadar bozduğunun farkına varmazlar ve ihtiyaç duydukları tedaviyi alamazlar.

Bipolar bozukluğu olan bazı insanlar, öfori ve daha üretken olma döngülerini sever. Bununla birlikte, bu coşkuyu her zaman sizi depresif, yıpranmış ve belki de finansal, yasal veya ilişki sorunları içinde bırakabilecek duygusal bir çöküş izler.

Herhangi bir depresyon veya mani semptomunuz varsa, doktorunuz veya psikoloğunuz ile görüşün. Bipolar bozukluk kendi kendine iyileşmez. Bipolar bozukluk deneyimi olan bir doktordan tedavi almak, belirtilerinizi kontrol altına almanıza yardımcı olacaktır.

Ne zaman acil yardım alınmalı? 

Bipolar bozukluğu olan kişilerde intihar düşünceleri ve davranışları yaygındır. Kendinize zarar verme düşünceleriniz varsa, hemen en yakın hastanenin acil servisine gidin veya güvenilir bir akraba veya arkadaşınıza ulaşın. 

Bipolar Bozukluk Tedavi Edilmezse?

Tedavi edilmediği takdirde bipolar bozukluk, hayatınızın her alanını etkileyen ciddi sorunlara neden olabilir, örneğin:

• Uyuşturucu ve alkol kullanımına bağlı sorunlar
• İntihar düşünceleri veya intihar girişimleri
• Yasal veya mali sorunlar
• İlişki problemleri
• İş veya okul performansında düşüş

Bipolar Bozukluk İle Birlikte Görülebilen Diğer Problemler

Bipolar bozukluğunuz varsa, bipolar bozuklukla birlikte tedavi edilmesi gereken başka sağlık problemlerinin riski de artmış olabilir. Bazı durumlar bipolar bozukluk belirtilerini kötüleştirebilir veya tedaviyi daha az başarılı hale getirebilir. Örnekler şunları içerir:

• Anksiyete bozuklukları
• Yeme bozuklukları
• Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu (DEHB)
• Alkol veya uyuşturucu sorunları
• Kalp hastalığı,tiroid sorunları, baş ağrısı veya obezite gibi fiziksel sağlık sorunları

Bipolar Bozukluk Önlenebilir Mi?

Bipolar bozukluğu kesin önlemenin bir yolu yoktur. Bununla birlikte, bir zihinsel bozukluğunun en erken belirtisinde tedavi görmeye başlamak, bipolar bozukluğun veya diğer zihinsel koşullarının kötüleşmesini önlemeye yardımcı olabilir.

Bipolar bozukluk teşhisi konduysa, bazı stratejiler küçük belirtilerin tam mani veya depresyon atakları haline gelmesini önlemeye yardımcı olabilir:

• Mani ve depresyon uyarılarına dikkat edin. Belirtileri erken ele almak, mani veya depresyon dönemlerinin daha da kötüleşmesini önleyebilir. Bipolar dönemlerinizi neyin tetiklediğini belirlemiş olabilirsiniz. Bir depresyon veya mani dönemine girdiğinizi düşünüyorsanız doktorunuzu arayın. Aile üyelerini veya arkadaşlarınızı da bu sürece dahil edebilirsiniz.
• Uyuşturucu ve alkolden kaçının. Alkol veya eğlence amaçlı uyuşturucular kullanmak semptomlarınızı kötüleştirebilir ve tekrarlama olasılığını artırabilir.
• İlaçlarınızı tam olarak doktorunuzun önerdiği şekilde alın. Bazı dönemler tedaviyi durdurmak isteyebilirsiniz ama doktorunuzla konuşmadan bunu yapmayın. İlacınızı durdurmak veya dozunuzu kendi başınıza azaltmak, belirtilerinizin kötüleşmesi veya bipolar dönemlerin artmasına neden olabilir.

Bipolar Bozukluk Tanısı Nasıl Konulur?

Bipolar bozukluğunuz olup olmadığını belirlemek için aşağıdakiler gerçekleştirilebilir:

• Fiziksel muayene. Doktorunuz, belirtilerinize neden olabilecek herhangi bir tıbbi sorunu belirlemek için fizik muayene ve laboratuvar testleri isteyebilir.
• Psikiyatrik değerlendirme. Doktorunuz sizinle düşünceleriniz, duygularınız ve davranış kalıplarınız hakkında konuşabilir. Ayrıca psikolojik bir öz değerlendirme testi veya anket doldurabilirsiniz. İzninizle, aile üyelerinden veya yakın arkadaşlarınızdan belirtileriniz hakkında bilgi vermeleri istenebilir.
• Ruh hali grafiği. Ruh halinizin, uyku düzeninizin veya teşhise ve doğru tedaviyi bulmanıza yardımcı olabilecek diğer faktörlerin günlük kaydını tutmanız istenebilir.

Doktorunuz ilk muayenenizde size aşağıdaki sorulardan bazılarını sorabilir:

• Belirtilerinizi ilk ne zaman fark etmeye başladınız?
• Ruh haliniz ne sıklıkla değişiyor?
• Kendinizi kötü hissettiğinizde hiç intihar düşünceleriniz oldu mu?
• Belirtileriniz günlük yaşamınızı veya ilişkilerinizi etkiliyor mu?
• Bipolar bozukluğu veya depresyonu olan herhangi bir akrabanız var mı?
• Herhangi bir hastalığınız var mı ?
• Alkol, sigara veya uyuşturucu kullanıyor musunuz?
• Geceleri ne kadar uyuyorsunuz? Uyku düzeniniz değişken mi?
• Güvenli olmayan seks veya akıllıca olmayan finansal kararlar gibi normalde almayacağınız riskleri aldığınız dönemlerden geçiyor musunuz?
• Belirtilerinizi iyileştiren veya kötüleştiren herhangi bir şey var mı?

Çocuklarda bipolar bozukluk tanısı

Bipolar bozukluğu olan çocukların ve gençlerde tanı, yetişkinler için kullanılan kriterlerin aynısını içermesine rağmen, çocuklarda ve gençlerdeki semptomların genellikle farklı kalıpları vardır ve tanı kategorilerine tam olarak uymayabilir.

Ayrıca, bipolar bozukluğu olan çocuklara sıklıkla dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu (DEHB) veya davranış sorunları gibi diğer zihinsel sorunların teşhisi konur ve bu da tanıyı daha karmaşık hale getirebilir. 

Bipolar Bozukluk Tedavisi

Tedavi en iyi şekilde, bipolar ve ilgili bozuklukların tedavisinde yetenekli, zihinsel sağlık durumlarının teşhis ve tedavisinde uzmanlaşmış bir tıp doktoru (psikiyatrist) tarafından yönlendirilmelidir. 

Bipolar bozukluk ömür boyu süren bir durumdur. Tedavi semptomları yönetmeye yöneliktir. İhtiyaçlarınıza bağlı olarak, tedavi şunları içerebilir:

• İlaçlar. Ruh halinizi hemen dengelemek için ilaç almaya başlamanız gerekebilir.
• Süreli tedavi. Bipolar bozukluk, kendinizi daha iyi hissettiğiniz dönemlerde bile, ilaçlarla ömür boyu tedavi gerektirir. İdame tedavisini atlayan kişiler, semptomların nüksetmesi veya küçük ruh hali değişikliklerinin tam gelişmiş mani veya depresyona dönüşmesi riski altındadır.
• Madde bağımlılığı tedavisi. Alkol veya uyuşturucuyla ilgili sorunlarınız varsa, madde bağımlılığı tedavisine de ihtiyacınız olacaktır. Aksi takdirde bipolar bozukluğu yönetmek çok zor olabilir.
• Hastane yatışı. Tehlikeli davranışlarınız varsa, intihara meyilli hissediyorsanız veya gerçeklikten kopuyorsanız (psikoz) doktorunuz hastaneye yatmanızı önerebilir. Bir hastanede psikiyatrik tedavi almak, ister manik ister majör depresif bir dönem geçiriyor olun, sakin ve güvende kalmanıza ve ruh halinizi dengelemenize yardımcı olabilir.

Bipolar bozukluk için birincil tedaviler, semptomları kontrol etmek için ilaçları ve psikolojik danışmanlığı (psikoterapi) içerir.

Bipolar Bozukluk Tedavisinde İlaç Kullanımı

Bipolar bozukluğu tedavi etmek için bir takım ilaçlar kullanılır. Reçete edilen ilaçların türleri ve dozları, belirli semptomlarınıza dayanmaktadır.

Bipolar bozukluk tedavisinde kullanılan ilaçlar şunları içerebilir:

• Ruh hali stabilizatörleri. Manik veya hipomanik atakları kontrol etmek için tipik olarak duygudurum dengeleyici ilaçlara ihtiyacınız olacak. Duygudurum düzenleyici örnekleri arasında lityum, valproik asit, divalproex sodyum, karbamazepin ve lamotrijin bulunur.
• Antipsikotikler. Diğer ilaçlarla tedaviye rağmen depresyon veya mani semptomları devam ederse, olanzapin, risperidon, ketiapin, aripiprazol, ziprasidon, lurasidon gibi bir antipsikotik ilaç eklenmesi veya asenapin yardımcı olabilir. Doktorunuz bu ilaçlardan bazılarını tek başına veya bir duygudurum düzenleyici ile birlikte reçete edebilir.
• Antidepresanlar. Doktorunuz depresyonu yönetmenize yardımcı olması için bir antidepresan ekleyebilir. Bir antidepresan bazen manik bir dönemi tetikleyebildiğinden, genellikle bir duygudurum düzenleyici veya antipsikotik ile birlikte reçete edilir.
• Antidepresan-antipsikotik. Depresyon tedavisi ve duygudurum düzenleyici olarak çalışır.
• Anti-anksiyete ilaçları. Benzodiazepinler anksiyete ile başa çıkmaya yardımcı olabilir ve uykuyu iyileştirebilir, ancak genellikle kısa süreli olarak kullanılır.

Doğru ilacı bulmak

Sizin için doğru ilacı veya ilaçları bulmak muhtemelen biraz deneme yanılma gerektirecektir. 

Bazı ilaçların tam etki göstermesi için haftalar veya aylar gerektiğinden, tedavi süreci sabır gerektirir. Genellikle bir seferde yalnızca bir ilaç değiştirilir, böylece doktorunuz semptomlarınızı en az rahatsız edici yan etkilerle gidermek için hangi ilaçların işe yaradığını belirleyebilir. Belirtileriniz değiştikçe ilaçların da ayarlanması gerekebilir.

Yan etkiler

Sizin için işe yarayan doğru ilaç, dozları buldukça ve vücudunuz ilaçlara uyum sağladıkça, hafif yan etkiler genellikle iyileşir. Rahatsız edici yan etkileriniz varsa doktorunuzla konu hakkında konuşun.

Doktorunuza sormadan kullandığınız ilaçların dozunda değişiklik yapmayın veya ilaçlarınızı almayı bırakmayın. İlacınızı durdurursanız, geri çekilme etkileri yaşayabilirsiniz veya semptomlarınız kötüleşebilir, tekrarlayabilir. Çok depresyona girebilir, intihara meyilli hissedebilir veya manik, hipomanik bir döneme girebilirsiniz. Bir değişiklik yapmanız gerektiğini düşünüyorsanız, doktorunuz ile görüşün.

Bipolar Bozukluk İlaçları ve Hamilelik

Bipolar bozukluk tedavisinde kullanılan bir takım ilaçlar doğum kusurlarıyla ilişkilendirilmektedir ve anne sütünden bebeğinize geçebilir. Valproik asit ve divalproex sodyum gibi bazı ilaçlar hamilelik sırasında kullanılmamalıdır. Ayrıca, doğum kontrol ilaçları, bazı bipolar bozukluk ilaçları ile birlikte alındığında etkinliğini kaybedebilir.

Mümkünse, hamile kalmadan önce tedavi seçeneklerini doktorunuzla tartışın. Bipolar bozukluğunuzu tedavi etmek için ilaç alıyorsanız ve hamile olabileceğinizi düşünüyorsanız doktorunuzla bu konuyu konuşun.

Psikoterapi

Psikoterapi, bipolar bozukluk tedavisinin hayati bir parçasıdır ve bireysel, aile veya grup ortamlarında sağlanabilir. Birkaç terapi türü bipolar bozukluk tedavisinde kullanılabilir. Bunlar:

• Kişilerarası ve sosyal ritim terapisi (IPSRT). IPSRT, uyku, uyanma ve yemek saatleri gibi günlük ritimlerin dengelenmesine odaklanır. Tutarlı bir rutin, daha iyi bir ruh hali yönetimine izin verir. Bipolar bozukluğu olan kişiler, uyku, diyet ve egzersiz için günlük bir rutin oluşturmaktan fayda görebilirler.
• Bilişsel davranışçı terapi (CBT). Odak noktası, sağlıksız, olumsuz inanç ve davranışları belirlemek ve bunları sağlıklı, olumlu olanlarla değiştirmektir. CBT, bipolar ataklarınızı neyin tetiklediğini belirlemenize yardımcı olabilir. Ayrıca stresi yönetmek ve üzücü durumlarla başa çıkmak için etkili stratejiler öğretebilir.
• Psikoeğitim. Bipolar bozukluk hakkında bilgi edinmek, sizin ve sevdiklerinizin durumu anlamanıza yardımcı olabilir. Neler olup bittiğini bilmek, en iyi desteği almanıza, sorunları belirlemenize, nüksetmeyi önlemek için bir plan yapmanıza ve tedaviye bağlı kalmanıza yardımcı olabilir.
• Aile odaklı terapi. Aile desteği ve iletişimi, tedavi planınıza bağlı kalmanıza ve sizin ve sevdiklerinizin ruh hali değişimlerinin uyarı işaretlerini tanımanıza ve yönetmenize yardımcı olabilir.

Çocuklarda ve Gençlerde Bipolar Bozukluk Tedavisi

Çocuklar ve gençlerde bipolar bozukluk tedavileri genellikle belirtilere, ilaç yan etkilerine ve diğer faktörlere bağlı olarak vaka bazında karar verilir. Genel olarak, tedavi şunları içerir:

• İlaçlar. Bipolar bozukluğu olan çocuklara ve gençlere genellikle yetişkinlerde kullanılanlarla aynı tip ilaçlar verilir. Çocuklarda bipolar ilaçların güvenliği ve etkinliği konusunda yetişkinlere göre daha az araştırma vardır, bu nedenle tedavi kararları genellikle yetişkinlerin araştırmalarına dayanır.
• Psikoterapi. İlk ve uzun süreli tedavi, semptomların geri dönmesini önlemeye yardımcı olabilir. Psikoterapi, çocukların ve gençlerin rutinlerini yönetmelerine, baş etme becerilerini geliştirmelerine, öğrenme güçlüklerini ele almalarına, sosyal sorunları çözmelerine ve aile bağlarını ve iletişimi güçlendirmeye yardımcı olabilir. Ve gerekirse, bipolar bozukluğu olan daha büyük çocuklarda ve gençlerde yaygın olan madde bağımlılığı sorunlarının tedavisine yardımcı olabilir.
• Psikoeğitim. Psikoeğitim, bipolar bozukluğun semptomlarını ve bunların çocuğunuzun gelişim yaşı, durumu ve uygun kültürel davranışıyla ilgili davranışlardan nasıl farklı olduğunu öğrenmeyi içerebilir. Bipolar bozukluğu anlamak, çocuğunuzu desteklemenize de yardımcı olabilir.
• Destek. Öğretmenler ve okul danışmanları ile çalışmak ve aile, arkadaşlardan desteği teşvik etmek yardımcı olabilir.

Bipolar Bozukluk Tedavisinde Sizin Yapabilecekleriniz

Bipolar bozukluğunuzu kötüleştiren davranış döngülerini durdurmak için muhtemelen yaşam tarzı değişiklikleri yapmanız gerekecektir. İşte atmanız gereken bazı adımlar:

• Alkol ve uyuşturucudan uzak durun. Bipolar bozuklukla ilgili en büyük endişelerden biri, risk alma davranışının ve uyuşturucu veya alkol kötüye kullanımının olumsuz sonuçlarıdır. Kendi başınıza bu alışkanlıkları bırakmakta sorun yaşıyorsanız yardım alın.
• Sağlıklı ilişkiler kurun. Olumlu etkisi olan insanlarla arkadaşlıklar kurun. Arkadaşlar ve aile üyeleri size destek sağlayabilir ve ruh hali değişimlerinin uyarı işaretlerini izlemenize yardımcı olabilir.
• Sağlıklı bir rutin oluşturun. Uyku, yemek yeme ve fiziksel aktivite için düzenli bir rutine sahip olmak ruh halinizi dengelemeye yardımcı olabilir. Herhangi bir egzersiz programına başlamadan önce doktorunuza danışın. Sağlıklı diyetle beslenin. Lityum alıyorsanız, uygun sıvı ve tuz alımı konusunda doktorunuzla konuşun. Uyumakta zorluk çekiyorsanız, neler yapabileceğiniz konusunda doktorunuzla iletişim kurun.
• Kullandığınız diğer ilaçlara dikkat edin. Başka bir doktor tarafından reçete edilen ilaçları veya reçetesiz satılan takviyeleri kullanmadan önce sizi bipolar bozukluk için tedavi eden doktorunuzu arayın. Bazen diğer ilaçlar depresyon veya mani ataklarını tetikleyebilir veya bipolar bozukluk için aldığınız ilaçların verimini etkileyebilir.
• Bir ruh hali çizelgesi tutmayı düşünün. Günlük ruh halinizin, tedavilerinizin, uykunuzun, aktivitelerinizin ve duygularınızın kaydını tutmak, tetikleyicileri, etkili tedavi seçeneklerini ve tedavinin ne zaman düzenlenmesi gerektiğini belirlemenize yardımcı olabilir.