Soğuk algınlığı (nezle) diğer her hastalıktan daha çok hastane ziyareti, okul ve iş devamsızlıklarına sebep olmaktadır. Bu hastalığa çeşitli virüsler sebep olmaktadır ve hastalık son derece bulaşıcıdır. Yağmurda ıslanma veya soğuk hava hastalığa neden olmamaktadır.
Soğuk algınlığı nedir, neden olur?
Soğuk algınlığı burun ve boğaz hattı zarlarının iltihabına neden olan virüsler tarafından oluşmaktadır. 200'den fazla virüsün soğuk algınlığı nezle belirtilerine neden olabildiği keşfedilmiştir. Ama genellikle rhinovirüs ailesinden virüsler soğuk algınlığı oluşumuna neden olmaktadır.
Soğuk algınlığı son derece bulaşıcıdır. Genellikle hasta kişi tarafından öksürük veya hapşırık sonrasında hava damlacıkları yoluyla yayılır. Hasta kişinin virüs içerek damlacıkları daha sonra başka bir kişi tarafından solunduğunda hastalık bulaşabilmektedir. Soğuk algınlığı hastalıklı bir kişi size dokunduğunda veya siz hasta bir bireyin dokunduğu bir yüzeye dokunduğunuzda da bulaşma riski taşır.
Sanılanın aksine, soğuk hava veya üşümek hastalığa sebep olmamaktadır. Ancak soğuk mevsimlerde (sonbahar ve kış) soğuk algınlığı hastalığının görülme sayısı artmaktadır. Bu durumun ardındaki bazı nedenler şunlardır:
- Okulların açılması sonucunda çocuklar arasında bulaşma riskinin artması
- Kötü hava sebebiyle kapalı alanlarda kalmanın tercih edilmesi
- Düşük nem sebebiyle burun kanallarının kuruması ve soğuk algınlığı oluşturabilecek virüslere karşı kişiyi daha savunmasız bırakması
Soğuk algınlığı için risk grupları
Herkes soğuk algınlığı geçirebilmektedir. Ancak çocuklar, olgunlaşmamış bağışıklık sistemlerinin bir sonucu olarak, yetişkinlere göre soğuk algınlığı hastalığına yetişkinlere göre daha yatkındır. Bir çocuk yılda 6 ila 10 defa soğuk algınlığı geçirmekte iken tipik bir yetişkin yılda 2-4 defa soğuk algınlığı geçirmektedir.
Soğuk algınlığı nezle belirtileri nelerdir?
Soğuk algınlığı, nezle yaygın görülen belirtileri aşağıdakiler gibidir:
• Tıkalı veya akıntılı burun
• Kaşıntılı, gıdıklanma hissi veren boğaz
• Hapşırma
• Sulu gözler
• Ateş
• Boğaz ağrısı
• Hafif öksürük
• Kaslar ve kemiklerde ağrı
• Baş ağrısı
• Hafif yorgunluk
• Titreme
• Burundan gelen sarı ve bazı durumlarda yeşile dönen sulu akıntı
Vücut virüsle karşılaştıktan sonra semptomlar 3 gün içinde başlamakta; birkaç gün bazen ise haftalarca sürmektedir.
Soğuk algınlığı belirtileri diğer hastalıkları sonucunda da ortaya çıkabilmektedir. Ciddi belirtiler yaşıyorsanız kesin tanı için her zaman doktorunuza danışmanız gerekmektedir.
Soğuk Algınlığı ve Grip Farkları
Soğuk algınlığı ve grip iki farklı hastalıktır. Soğuk nispeten zararsız ve genellikle tıbbi tedavi almadan vücut tarafından temizlenebilen bir hastalık iken bazen kulak enfeksiyonu gibi ikincil enfeksiyonlara sebep olabilmektedir. Grip ise zatürreeve hatta ölüm gibi ciddi komplikasyonlara sebep olabilir. Soğuk algınlığı geçirdiğinizi düşündürten belirtiler aslında grip semptomları olabilir. İki hastalık arasındaki bazı farklar şunlardır:
| Soğuk Algınlığı Nezle Belirtileri | Grip Belirtileri |
| Düşük veya normal ateş | Yüksek ateş |
| Nadir baş ağrısı | Oldukça yaygın bir baş ağrısı |
| Tıkalı, akıntılı burun | Açık burun |
| Hapşırma | Nadir hapşırma |
| Hafif öksürük | Şiddetli öksürük |
| Hafif ağrılar | Genellikle şiddetli ağrılar |
| Hafif yorgunluk | Birkaç hafta sürebilen yorgunluk |
| Boğaz ağrısı | Nadir görülen boğaz ağrısı |
| Normal enerji durumu veya hafif halsizlik | Aşırı yorgunluk hissi |
Soğuk algınlığı nasıl teşhis edilmektedir?
Soğuk algınlığı doktorunuz tarafından sizin bildirdiğiniz semptomlar üstünden teşhis edilir. Bazı durumlarda, soğuk algınlığı belirtiler bazı bakteriyel enfeksiyonlar, alerjiler ile neredeyse aynı olabilmekte ve bu durum ek test ve araştırmaları gerektirmektedir. Semptomlarınız ciddiyse, tanı için zaman kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna danışmanızı önermekteyiz.
Soğuk algınlığı tedavisi
Şu anda, hastalığın tedavisi veya süresini kısaltmak için kullanılan bir ilaç yoktur. Hastalığın belirtilerini hafifletmek için yardımcı olabilecek bazı tedaviler kullanılmaktadır.
• Dekonjestanlar ve öksürük ilaçları gibi soğuk algınlığı ilaçları
• Antihistaminikler (Burun akıntısı ve öksürük bastırıcı)
• Dinlenme
• Sıvı alımı
• Baş ağrısı veya ateş için ağrı kesiciler
• Farenjit için ılık, tuzlu su ile gargara
• Burun ve dudaklar etrafındaki çatlaklar için kremler
• Nefes almayı rahatlatmak için sıcak buhar
Antibiyotikler hastalık virüs kaynaklı olduğu için tedavide etkili olmamaktadır. Antibiyotikler sadece bakteriyel kaynaklı enfeksiyonların tedavisinde etkilidir.
Aspirin ateş düşürücü olarak çocuklarda kullanılmamalıdır. Aspirin, çocuklarda viral hastalıklar için tedavi olarak verildiğinde, potansiyel olarak ciddi ve ölümcül Reye sendromuna neden olabilmektedir.
Soğuk algınlığının hastalığının olası komplikasyonları
Soğuk algınlığı antibiyotik ile tedavi gerektiren bakteriyel, kulak ve sinüs enfeksiyonları gibi ikincil enfeksiyonlara neden olabilmektedir. Eğer soğuk algınlığı belirtileri var ve yüksek ateş , sinüs ağrısı, önemli ölçüde şişmiş lenf bezleri, mukus üreten öksürük gibi ağır soğuk algınlığı belirtileriniz var ise hemen doktorunuza başvurun. Bu semptomlar ek tedavi gerektiren durumları oluşturabilmektedir.
Soğuk algınlığını önleme yolları?
• Ellerinizi sık sık yıkayın ve soğuk algınlığı olan kişilerle yakın temastan kaçının.
• Soğuk algınlığı olan kişilerin yanındayken, burnunuza veya gözlerinize dokunmayın
• Eğer hastaysanız, hapşırırken veya öksürürken mendil kullanın ve mendili hemen çöpe atın. Bu işlemden sonra ellerinizi yıkayın.
• Yüzeyleri temizlemek için virüsleri öldüren dezenfektanlar kullanın
Hangi durumda hastaneye gelmeliyim?
Semptomlarınız kötüleşirse veya yeni belirtiler ortaya çıkarsa, doktorunuza başvurun. Semptomlarınız birkaç gün içinde iyileşmezse, ileri tetkikler için hastaneyi ziyaret etmelisiniz.
