Donuk Omuz Nedir
Donuk omuz, omuz eklemindeki kademeli hareket kaybından kaynaklanmaktadır. Bu eklem bir top (humerus başı) ve yuvadan (glenoid) oluşur. Bu eklem vücuttaki en hareketli eklemlerden biridir. Omuz donduğunda ise eklem sıkışır ve hareketi sınırlanır.
Donuk Omuz Neden Olur ?
Pek çok omuz hastalığı ağrı ve hareket kaybı oluşturmasına rağmen, donmuş omuz çoğunlukla eklemi çevreleyen dokuların iltihaplanmasından (şişme, ağrı ve tahriş) kaynaklanır. Eklemi saran ve onu bir arada tutan dokuya kapsül adı verilir. Normalde kapsül, kol çeşitli pozisyonlara hareket ederken genişleyebilen ve büzüşebilen kıvrımlara sahiptir. Donuk omuzda kapsül iltihaplanmakta ve yara oluşmaktadır. Yara oluşumuna adhezyon adı verilir. Kapsülün kıvrımları hasar alıp gerildikçe, omuz hareketi kısıtlanır ve eklemi hareket ettirmek ağrılı hale gelir. Bu duruma adeziv kapsülit adı verilir.
Bu durumun kaynağı tam olarak bilinmemektedir. Herhangi bir yaralanmadan sonra omuzun hareketsiz hale getirilmesi de donuk omuza neden olabilir. Rotator manşet tendiniti veya bursitinde olduğu gibi kasların ve / veya tendonların iltihaplanması da omuz ekleminin donmasına neden olabilir.
Donuk Omuz Belirtileri Nelerdir?
Donuk omuz belirtileri, omzu hareket ettirmeyi zorlaştıran veya imkansız kılan ağrı ve sertliktir.
Donuk omzunuz varsa, muhtemelen tek omuzda donukluk hissi veya bir ağrı hissedeceksiniz. Kolunuzun üst kısmına dolanan omuz kaslarında veya üst kolunuzda da ağrı hissedebilirsiniz. Ağrınız geceleri daha da kötüleşebilir ve bu da uyumayı zorlaştırabilir.
Genellikle donuk omuz üç aşamadan oluşur. Her aşamanın kendine özgü belirtileri ve zaman çizelgesi vardır.
Donma öncesi aşama:
- Omzunuzu her hareket ettirdiğinizde bir ağrı (bazen şiddetli) hissedebilirsiniz.
- Durumunuz zamanla yavaş yavaş kötüleşir ve geceleri daha fazla ağrı hissedebilirsiniz.
- Bu aşama 6 ila 9 ay sürebilir.
- Hastalık omzunuzu ne kadar hareket ettirebileceğinizi sınırlar.
Tam donma aşaması:
- Ağrınız azalabilir ama omzunuzdaki sertlik daha da kötüleşir.
- Omzunuzu hareket ettirmek zorlaşır ve günlük aktivitelerden gerçekleştirmekte zorlanırsınız.
- Bu aşama 4-12 ay sürebilir.
Çözülme aşaması:
- Hareket açıklığınız normale dönmeye başlar.
- Bu aşama 6 aydan 2 yıla kadar sürebilir.
Donuk Omuz Nasıl Teşhis Edilir?
İlk adım, doktorunuz tarafından medikal geçmişinizin eksiksiz bir şekilde alınması ve doktorunuzun fiziksel muayene gerçekleştirmesidir. Doktorunuz omuz ağrısı ve hareket kısıtlanmasının diğer olası nedenlerini (artrit, kalsiyum birikintileri vb.) dışlamak için röntgen gibi birkaç testin gerçekleştirilmesini isteyebilir.
Donuk Omuz Tedavisi
Tedavinin ana amaçları, hareketi artırmak ve ağrıyı azaltmaktır. Hareketi artırmak için genellikle donuk omuz için fizik tedavi ezersizlerine başvurulur. Fizyoterapist, kapsülü gerecek şekilde hastanın kolunu hareket ettirir ve hastaya evde aynı amaçla gerçekleştirebileceği egzersizleri öğretir. Ayrıca buz, ısı, elektriksel uyarılar da tedavi amaçlı kullanabilir. Fizik tedavi uzmanı, günde en az bir veya iki kez uygulamanız gereken germe egzersizlerinden oluşacak bir programı size gösterecektir.
Ağrıyı azaltmak için doktorlar sık sık aspirin, ibuprofen (Motrin, Advil), Naprosyn veya Aleve gibi iltihap önleyici ilaçlar önerebilir. Tedaviden sonra ağrının azaltılması veya gece vakti ağrısız bir uyku tylenol gibi ağrı kesiciler reçete edilebilir. Nadiren, eklem veya bursaya steroid enjeksiyonları gerçekleştirilmektedir. Prednizon gibi oral yolla alınabilen steroidler iltihabı azaltma amacıyla kullanılabilir.
Donuk Omuz Rehabilitasyonu Ne Kadar Sürer?
Donuk omuz hastalığında fizik tedavi genellikle bir ila altı hafta sürer ve ziyaretlerin sıklığı haftada bir ila üç arasında değişir. Hasta iyileşme süreci boyunca evde egzersiz ve esneme hareketleri gerçekleştirmelidir. Germe egzersizleri yukarıda belirtildiği gibi evde en az günde bir veya iki kez yapılmalıdır. Genellikle, donuk omuz reçete edilen tedavi programıyla zaman içinde tamamen iyileşecektir. Bu süreç sadece 2-3 ay sürebileceği gibi bazı hastalarda altı ila dokuz ay kadar sürebilmektedir. İç rotasyon hareketi (eli arka cebinize veya sırtınızın ortasına doğru hareket ettirmek) genellikle geri kazanılması en uzun süren harekettir.
Donuk Omuz Tedavisinde Ameliyat Ne Zaman Gereklidir?
Yukarıdaki program hareket açıklığını iyileştirmez ve ağrıyı azaltmazsa, ameliyat gerekebilir. Hastaya genel veya bölgesel anestezi uygulandıktan sonra, doktor omuzda ameliyat gerçekleştirerek yara halindeki kapsüle müdahale edebilir. Bazen, kapsüldeki hasarlı bölgeleri doğrudan kesmek veya serbestleştirmek için artroskop (delme tipi insizyon yoluyla omuza yerleştirilen kamera takılı küçük bir alet) adı verilen bir cihaz kullanılır. Çoğu hasta prosedürün gerçekleştirildiği gün veya ertesi gün fizik tedaviye başlayabilmektedir.
