Dizde 4 tip bağ bulunmaktadır. Ligamentler, kemikleri birbirine bağlayan, ekleme stabilite ve güç sağlayan elastik doku bantlarıdır. Dizde bulunan ve femuru (uyluk kemiği) tibiaya (kaval kemiği) bağlayan 4 ligament şunlardır:
Ön çapraz bağ (ACL). Tibianın (kaval kemiği) dönme ve öne doğru hareketini kontrol eden diz merkezinde bulunan bağ.
Arka çapraz bağ (PCL). Tibianın (kaval kemiği) geriye doğru hareketini kontrol eden diz arkasında bulunan bağ.
Medial kollateral bağ (MCL). Dizin iç kısmına stabilite sağlayan bağ.
Yanal kollateral bağ (LCL). Dizin dış kısmına stabilite sağlayan bağ.
Çapraz bağ yaralanmaları nasıl oluşmaktadır?
Ön çapraz bağlar genellikle ani bir bükülme hareketi sırasında (ayaklar dik yere basar halde iken dizler diğer yöne döndüğünde) gerilebilir veya yırtılabilirır. Kayak, basketbol ve futbol, ACL yaralanması için yüksek içeren sporlardır.
Arka çapraz bağ (PCL) yaralanmaları da yaygın görülmektedir. Bununla birlikte, arka çapraz bağ yaralanmalar genellikle bir araba kazasında veya bir futbol maçında ani, doğrudan tramvaların etkisiyle oluşur.
Çapraz bağ yaralanmasının belirtileri nelerdir?
Çapraz bağ yaralanmaları genellikle ağrıya neden olmamaktadır. Kişi yaralanma meydana geldiğinde bir çatlama sesi duyabilir, ardından üzerinde durmaya çalışırken bacağı bükük şekilde kalır ve şişer. Bununla birlikte, her birey semptomları farklı şekilde yaşayabilir.
Çapraz bağ yaralanmasının semptomları diğer ortapedi sorunlarının semptomları ile benzerlik gösterebilir. Teşhis için daima doktorunuza danışmanız gerekmektedir.
Kollateral bağlar hangi durumlarda hasar görür?
Medial kollateral ligaman, lateral kollateral ligamana göre daha sık hasar alır. Kollateral bağlardaki gerilme ve yırtılma problemleri genellikle hokey veya futbol oynarken dizin dış tarafına alınan bir darbeden kaynaklanır.
Kollateral bağ yaralanmasının belirtileri nelerdir?
Çapraz bağ yaralanmalarına benzer şekilde, kollateral bağdaki bir yaralanma dizin çıkması ve bükülmesine neden olarak ağrı ve şişlik oluşturabilir.
Kollateral bağ yaralanmasının semptomları diğer ortapedik sorunların belirtileri ile benzeşebilir. Teşhis için daima doktorunuza danışmanız gerekmektedir.
Dizde bağ yaralanmaları nasıl teşhis edilmektedir?
Doktorunuz tarafından alınacak tıbbi geçmiş bilgileri ve gerçekleştirilecek fiziksel muayeneye ek olarak, diz bağ yaralanması teşhisi için kullanılabilecek tanı prosedürleri aşağıdakileri içerebilir:
Röntgen. İç dokuların, kemiklerin ve organların görüntülerini üretmek için gözle görünmez elektromanyetik enerji ışınlarını kullanan bir tanısal test.
Manyetik rezonans görüntüleme (MRI). Vücuttaki organların ve yapıların ayrıntılı görüntülerini üretmek, kemiklerdeki ve çevreleyen bağ veya kastaki hasarı, hastalığı belirleyecek görüntüleri oluşturmak için büyük mıknatıslar, radyofrekanslar ve bir bilgisayarın kombinasyonunu kullanan bir teşhis prosedürüdür.
Artroskopi. Eklem problemlerinin tanısı için kullanılan minimal invaziv bir tanı ve tedavi prosedürüdür. Bu prosedür, eklemdeki küçük bir kesikten eklem içine yerleştirilen küçük, ışıklı, optik bir tüp (artroskop) kullanmaktadır. Eklemin iç kısmının görüntüleri eklemdeki herhangi bir dejeneratif veya artritik değişikliği değerlendirmek, kemik hastalıkları ve tümörlerini tespit etmek için, kemik ağrısı ve iltihabın nedenini belirlemek için kullanılabilir.
Dizde bağ yaralanmalarının tedavisi
Diz bağ yaralanması için tedaviniz, doktorunuz tarafından aşağıdakilere göre belirlenecektir:
· Yaşınız
· Genel sağlığınız ve tıbbi geçmişiniz
· Yaralanmanın ne kadar kötü durumda olduğu
· Belirli ilaçları, prosedürleri ve tedavileri tolere edebilme seviyeniz
· Yaranızın iyileşmesinin tahmini kadar zaman alacağı
Tedavi şunları içerebilir:
· İbuprofen gibi ilaçlar
· Kas güçlendirici egzersizler
· Koruyucu dizlik (egzersiz sırasında kullanım için)
· Buz torbası uygulaması (şişliği azaltmak için)
· Ameliyat
