Topuk Ağrısı Nedir?
Topuk ağrısı son derece yaygın görülen bir problemdir. Topuk ağrısı çürük, stres kırığı gibi topuk kemiğini etkileyen koşullardan, plantar fasiit veya aşil tendiniti gibi topuğun yakınındaki yapıları etkileyen problemlerden oluşabilir.
Ağrı, arkasında yatan nedenin ne olduğuna ve durumunuzun ciddiyetine bağlı olarak hafif veya günlük aktivitelerinizi devam ettirmeye engel olacak kadar ağır olabilir.
Kalkaneus adı verilen topuk kemiğiniz, ayağın arka bölgesinde, ayak bileğinin altında yer alır. Topuk kemiğiniz ayağın arka kısmının dengesini ve yana hareketini sağlamak için çalışır.
Ancak ayağınızın anatomisi oldukça karmaşık olduğundan, aile hekiminiz, ayak hastalıkları uzmanınız veya ortopedistiniz rahatsızlığınızın nedenini bulmaya çalışırken tüm ayağınızı ve ayak bileğinizi oluşturan kemikler, yumuşak dokular, sinirler ve deri ile ilgili sorunları dikkate alacaktır. .
Topuk ağrısı nedenleri
Yukarıdaki bilgiler göz önüne alındığında, topuk ağrınız birçok olası sebepten kaynaklanabilir. Hangisinin sizin için geçerli olduğuna doktorunuz karar verecektir.
Yaygın görülen topuk ağrısı nedenleri
Topuk ağrısının en yaygın görülen iki nedeni plantar fasiit ve aşil tendinitidir.
Plantar fasiit
Plantar fasiit, ayağın kemerini oluşturan ve topuk kemiğinizi ayak parmaklarınızın tabanına bağlayan sıkı doku bandının tahrişi ve iltihaplanması anlamına gelir. Plantar fasiitin şiddetli, zonklayıcı ağrısı topuğun alt kısmında hissedilir ve sabah ilk adımlarınızı atarken veya uzun süre oturduktan sonra ayağa kalkarken, dinlendikten sonra topuğa ağırlık verildiğinde ortaya çıkar.
Plantar fasiit uzun süre devam ederse, fasyanın topuk kemiğinize bağlandığı yerde bir topuk dikeni (kemik çıkıntısı) oluşabilir. Nadir durumlarda, plantar fasya yırtılabilir.
Plantar fasya yırtılmasının ağrısı şiddetli, keskin ve anidir, ağrı ile birlikte şişlik ve morarma da olabilir.
Aşil Tendiniti
Aşil tendiniti, topuk kemiğinizin arkasına bağlanan büyük, kordon benzeri bir tendon olan Aşil tendonunun iltihaplanması anlamına gelir.
Aşil tendinitinin sıkışma veya yanma ağrısı, tendonun topuk kemiğinin biraz üzerinde olan kısmında bulunur. Tendon çevresinde hafif şişlik ve topuk, baldırda sabah tutukluğu da sıklıkla görülür.
Aşil tendiniti en yaygın olarak aşırı kullanımdan (örneğin, çok fazla koşmak ve/veya baldır kaslarınızı ısıtmamaktan) gelişir. Uygun olmayan, rahatsız ayakkabılar giymek veya artrit nedeniyle oluşan kemik mahmuzları da aşil tendinitine yol açabilir.
Aşil tendonu nadiren yırtılır. Bu durum genellikle, ayağın aniden döndüğü (basketbol veya teniste olduğu gibi) şiddetli bir fiziksel aktivitenin sonucu olarak ortaya çıkar. Şiddetli topuk ağrısının yanı sıra, bazı insanlar tendon yırtıldığında bir "çıt" sesi duyduklarını bildirmektedir.
Topuk Ağrısının Daha Az Yaygın Görülen Nedenleri
Bu rahatsızlığı daha önce yaşamış ve yukarıdaki teşhislerden birini almış olsanız bile, topuk ağrısının diğer daha az yaygın nedenleri de dikkate alınmalıdır.
Tarsal Tünel Sendromu
Tarsal tünel sendromu, ayağın arkasındaki büyük bir sinirin sıkıştığı bir sinir durumudur. Ağrı veya yanma olarak tanımlanan tarsal tünel ağrısı, topukta hissedilebilir, ancak daha çok ayağın alt kısmında ve ayak parmakları civarında görülür. Eldeki karpal tünel sendromuna benzer şekilde uyuşma, karıncalanma olabilir ve ağrı genellikle geceleri daha kötüdür.
Stres kırıkları
Ayak ve topuktaki stres kırıkları genellikle kısa bir süre içinde koşu mesafelerini artıran atletlerde veya uzun mesafe koşucularında görülür. Topuk kemiği üzerinde tekrarlanan stres sonunda kırılmaya neden olur.
Bir kişinin stres kırığı geliştirme şansını artıran diğer faktörler şunlardır:
- Düşük kemik kütlesi (osteopeni)
- Anoreksiya veya bulimia gibi bir yeme bozukluğuna sahip olmak
- Adet düzensizliği
Bir stres kırığı, aktivite ile kötüleşirken dinlenme ile iyileşen şiddetli bir ağrıya neden olur. Ağrıya ek olarak, kemik kırılma bölgesinde şişlik de olabilir.
Haglund Sendromu (Bursitli veya Bursitsiz)
Haglund sendromu, topuğun arkasındaki kemikli çıkıntı sert ayakkabılara sürtündüğünde ortaya çıkar.
Bazı insanların bu kemikli yumruyu neden oluşturduğu belli değil, ancak uzmanlar bunun sıkı bir aşil tendonu, ayağın yüksek kavisi, sıkı veya uygun olmayan ayakkabılar giymesi ve/veya kalıtımdan kaynaklanabileceğinden şüpheleniyor.
Haglund sendromunun ağrısı topuğun arkasında hissedilir ve topallama, şişlik, sıcaklık ve kızarıklık gibi iltihap belirtileri ile ilişkili olabilir.Topuğun arkasındaki kemik çıkıntıyı çevreleyen yumuşak doku tahriş olduğundan, bursit gelişebilir.
İki tip topuk bursiti vardır:
- Retrokalkaneal bursit: Aşil tendonunun altında bulunan ve topuk kemiğinin arkasına yapışan bursanın (sıvı dolu bir kese) iltihabı
- Kalkaneal bursit: Aşil tendonunuz ve cildiniz arasında uzanan bursa iltihabı
Retrokalkaneal bursit, topuğun arkasında derin bir ağrıya neden olurken, kalkaneal bursit ağrısı Aşil tendonunuzun üstünde ve yanında hissedilir.
Toğuk Ağrısının Nadir Görülen Nedenleri
Aşağıdaki topuk ağrısı nedenleri nadirdir, ancak aklınızın bir köşesinde tutmaya değer.
Piezojenik Papüller
Piezojenik papüller, derinin derinliklerinden gelen ve topuk kapsülünü iten yağı temsil eden ağrılı, sarı veya ten rengi topuk yumrularıdır (yağ fıtığı olarak adlandırılır). Papüller iyi huyludur ve yalnızca vakaların %10'undan azında ağrıya neden olur.
Topuk Kemiği Enfeksiyonu
Nadiren, topuk kemiğinin enfeksiyonu (osteomiyelit olarak adlandırılır) ağrıya neden olabilir. Ancak diğer birçok topuk ağrısı kaynağının aksine, topuk kemiği enfeksiyonundan kaynaklanan ağrı genellikle süreklidir. Ateş de mevcut olabilir.
Topuk Kemik Tümörü
Topuk kemiğindeki bir tümör, genellikle derin, sıkıcı ve geceleri daha kötüleştiği bildirilen ağrıya neden olabilir.
Hastaneyi Ne Zaman Aramalı?
Belirtilerinizin nedeninden emin değilseniz veya durumunuza özel tedavi önerilerini bilmiyorsanız tıbbi yardım alın.
Bir sağlık kuruluşu tarafından değerlendirilmeniz gerektiğine dair bazı kesin işaretler şunlardır:
- Rahat yürüyememe
- Geceleri veya istirahat halindeyken ortaya çıkan topuk ağrısı
- Birkaç günden uzun süren topuk ağrısı
- Ayağın arkasında şişme veya renk değişikliği
- Ateş, kızarıklık gibi enfeksiyon belirtileri
- Diğer olağandışı semptomlar
Topuk Ağrısı Tanısı
Çoğu topuk problemi, yalnızca tıbbi öykü ve fizik muayene ile teşhis edilebilir. Ancak bazı durumlarda, görüntüleme çalışmaları ve/veya kan testleri gibi ek testler gerekebilir.
Fiziksel Muayene
Fizik muayeneniz sırasında, doktorunuz; topuğunuz, ayak bileğiniz, baldırınız ve alt bacağınız dahil olmak üzere ayağınızın çeşitli bölgelerini inceleyecek ve bazı bölgelere basınç uygulayacaktır. Bunu yaparak, odakta hassasiyet, şişme, morarma, kızarıklık veya şekil bozukluğu olan alanlar kontrol edilecektir.
Doktorunuz yürüyüşünüzü değerlendirecek ve bunun ağrıya neden olup olmadığını görmek için ayağınızı ve ayak bileğinizi hareket ettirecektir.
Kan tahlili
Topuk ağrısı teşhisi için genellikle kan testleri istenmese de, doktorunuz bir veya daha fazla laboratuvar testi isteyebilir. C-reaktif protein (CRP) testi, bir enfeksiyonu ekarte etmek için en sık istenen kan testi türüdür.
Görüntüleme testleri
Topuktaki bir stres kırığı, Haglund sendromu, topuk dikeni veya kemik tümörü gibi belirli durumları teşhis etmek için topuğun röntgeni istenebilir.
Daha az yaygın olarak, diğer görüntüleme testleri kullanılır. Örneğin, bir yumuşak doku yaralanmasını veya bir enfeksiyonu teşhis etmek için manyetik rezonans görüntüleme (MR) kullanılabilir.
Topuk Ağrısı Tedavisi
Tedavi tamamen topuk ağrınızın altında yatan nedenine bağlıdır.
Bazı yaygın tedaviler aşağıda listelenmiştir - ancak bunların hepsinin her koşul için uygun olmadığını unutmayın.
Dinlenmek
Daha iyi hissetmek için tek ihtiyacınız olan şey, hareketli aktiviteden kaçınmak olabilir. Örneğin, koşmaya veya uzun süre ayakta durmaya/yürümeye birkaç gün ara verin.
Dinlenmek, bir ayak hastalıkları uzmanını görene kadar ağrının şiddetini azaltmaya yardımcı olabilir.
Buz uygulaması
Günde dört defaya kadar 20 dakikalık aralıklarla topuğun üzerine buz torbası uygulamak şişliği azaltmaya ve ağrınızı yatıştırmaya yardımcı olabilir. Buz paketi ile topuğunuzun derisi arasına ince bir havlu koyduğunuzdan emin olun.
Bandaj
Ayağı bandajlamak, plantar fasiit, topuk yastığı çürüğü ve topuk yastığı sendromu gibi belirli topuk tanıları için yararlıdır.
Plantar fasiit için, doktorunuz ayak ve topuk çevresine uygulanan dört şerit bant içeren bir bantlama tekniği önerebilir. Bant çok sıkı uygulanmamalıdır ve bir hafta yerinde kalabilir.
Alçı Uygulanması
Birçok akut Aşil tendonu yırtılması, ayak alçıya yerleştirilerek tedavi edilir.
Egzersiz/Fizik Tedavi
Topuk ağrısı için fizik tedavi egzersizleri ve esnemeler, topuk kemiğini çevreleyen dokuları gevşetmek için tasarlanmıştır. Sabah ve akşam yapılan bazı basit egzersizler genellikle hastaların kendilerini daha çabuk iyi hissetmelerine yardımcı olur.
İlaçlar
Steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar genellikle plantar fasiit, aşil tendiniti, topuk yastığı çürüğü, Haglund sendromu, topuk bursiti, topuk yastığı sendromu ve sinüs tarsi sendromu gibi sorunların neden olduğu topuk ağrısı için reçete edilir.
Topuk kırığı gibi daha şiddetli topuk ağrısı için, kısa bir süre için opioidler reçete edilebilir.
Bazen kortizon (iltihabı azaltan bir steroid) geçici olarak ağrının azaltılması için damar içine enjekte edilebilir.
Ameliyat
Altı ila 12 aylık bir süre boyunca cerrahi olmayan tedaviler işe yaramadıysa topuk ağrısının tedavisi için ameliyat önerilir.
Örneğin, plantar fasiit hastalığında, diğer tüm tedaviler bir yıl boyunca başarısız olursa, plantar fasyayı topuk kemiğinden ayırmak için cerrahi yapılabilir.
Plantar fasiit için baldır kaslarının uzatıldığı gastroknemius rezeksiyonu adı verilen başka bir ameliyat da yapılabilir.
