Video destekli torakoskopik cerrahi (VATS), göğüs bölgesindeki (toraks) çeşitli durumları teşhis etmek ve tedavi etmek için yapılan bir ameliyat türüdür. Torakoskop adı verilen özel bir video kamera kullanılmaktadır. Minimal invaziv bir cerrahi türüdür ve geleneksel açık cerrahi yaklaşımlara göre daha küçük kesikler kullanılmaktadır. VATS ameliyatı yaygın olarak akciğer kanseri nedeniyle akciğerin bir parçasının alınmasında da kullanılmaktadır.
Sağda ve solda bir adet olmak üzere toplamda iki adet akciğeriniz vardır. Bu akciğerler bir dizi bağlantı ile ağzına kadar bir ağ şeklinde bağlıdır. Bu bağlantılar sayesinde, akciğerler vücuda oksijen getirmekte ve vücuttan karbondioksiti uzaklaştırmaktadır. Oksijen vücudunuzun tüm fonksiyonları için elzemdir. Karbondioksit ise vücudunuzun kurtulmak istediğin bir atık üründür. Çoğu insan akciğerin bir kısmının alındığı durumlarda da hayatına problemsiz şekilde devam edebilmektedir. Genellikle, kalan akciğer dokusu yeterli oksijeni sağlayabilmekte ve karbondioksiti uzaklaştırabilmektedir.
VATS sırasında cerrahınız göğüs duvarında birkaç küçük kesik yapar. Doktorunuz bu kesimler aracılığıyla özel bir kamera ve diğer küçük araçlar yerleştirmektedir. Doktorunuz akciğer parçası kaldırmak, akciğerden sıvı drenajı, kalp veya diğer bölgelerde bu araçları kullanarak işlemlerini gerçekleştirmektedir.
VATS'den sonra geleneksel açık yaklaşımdan daha hızlı toparlanabilirsiniz. Doktorlar geleneksel açık cerrahiye ihtiyaç duyan birçok işlemi VATS ile gerçekleştirebilmektedir.
Neden VATS ameliyatı gerçekleştirilir?
Cerrahlar, toraksla ilgili çok çeşitli konuların tanı ve tedavisi için VATS tekniğini kullanabilir. Akciğer ve kalp ile ilgili problemler de bu yaklaşım ile tedavi edilmektedir. Kanser varlığı durumunda kanserli dokunun küçük bir kısmının alınması gerekebilir. Doktorunuz akciğerin bir kısmına, lenf düğümlerine, akciğer çevresindeki dokuya, kalp çevresindeki dokuya veya yemek borusuna biyopsi yapmak için de VATS kullanabilir.
Cerrahınız bir organın bir kısmını veya tamamını tamamen almak için VATS kullanabilir. Örneğin, doktorunuzun travmatik yaralanma, enfeksiyon veya kanser nedeniyle akciğerin bir kısmını veya tamamını alması gerekebilir. VATS genellikle kanser sonrası kısmen veya tüm yemek borusu veya timusun alınması için de kullanılır.
Kalp ile ilgili prosedürlerde de VATS kullanabilir. Atriyal fibrilasyon ablasyon, kalp pili, ve mitral kapak onarımı gibi prosedürler bunlardan bazılarıdır.
VATS ın kullanıldığı bazı diğer prosedürler şunlardır:
- Akciğer kısmi drenaj(enfeksiyonda olduğu gibi)
- Apse boşaltma
- Kalp çevresinden sıvı drenajı (enfeksiyon veya inflamasyonda olduğu gibi)
- Akciğer üzerinde kısıtlayıcı fibröz doku çıkarılması
- Tekrarlanan plevral efüzyonu önlemek için ameliyat
- Gastroözofageal hastalığın cerrahi ile tedavisi
- Göğüs duvarının konjenital sorunlarının giderilmesi
- Diyaframın felç veya fıtık tedavisi
VATS riskleri nelerdir?
VATS prosedürü uygulanan hastalarda komplikasyonlar nadir olsa da bazı olası komplikasyonlar aşağıdaki gibidir:
- Hava sızıntısı
- Kısmi çökmüş akciğer (atelektazi)
- Anormal kalp ritimleri
- Aşırı kanama
- Pnömoni
- Göğüs boşluğunda kalın irin toplanması (ampiyem)
- Yara enfeksiyonu
- Kan pıhtısı. Bu durum pulmoner emboli veya inmeye yol açabilir.
- Şok
- Anestezi komplikasyonları
Yaşınız, tıbbi durumunuz ve ameliyatı olmanızı gerektiren sebep farklı komplikasyonlar için olası riskini belirlememize yardımcı olacaktır.
VATS için nasıl hazırlanmalıyım?
Ameliyat öncesi hazırlık için doktorunuza danışın. Genel olarak yapmanız önerilen bazı şeyler:
- Ameliyattan önce kan inceltici gibi bazı ilaçları almayı bırakmanız gerekebilir. Reçetesiz ilaçlar da dahil olmak üzere aldığınız tüm ilaçlar hakkında doktorunuzu bilgilendirin.
- Sigara içiyorsanız, ameliyattan önce bırakmanız gerekmektedir.
- Günlük egzersiz hazırlığınızın önemli bir parçasıdır.
- Spirometre adı verilen bir cihazla nefes alma egzersizleri yapmanız gerekebilir.
- Ameliyattan önce gece yarısından sonra bir şey yemeyin ve içmeyin.
Doktorunuz akciğerlerinizin ne kadar iyi çalıştığını görmek için testlere ve genel sağlık durumunuzun keşfi için fiziksel muayeneye ihtiyaç duyabilir. Doktorunuzun bu durum için gerçekleştirebileceği bazı testler şunlardır:
- Kalp ve akciğerleri görmek için göğüs röntgeni
- Akciğerlerin daha ayrıntılı görüntülerini almak için göğüs CT taraması
- Kanser dokusu araştırması için pozitron emisyon tomografisi
- Kalp ritmini kontrol etmek için elektrokardiyogram
- Akciğerlerinizin ne kadar iyi çalıştığını görmek için pulmoner fonksiyon testleri
- Genel sağlık kontrol etmek için kan testleri
VATS ameliyatı nasıl gerçekleştirilir?
- Enfeksiyonu önlemeye yardımcı olmak için antibiyotik alacaksınız.
- Ameliyat başlamadan önce size anestezi verilecektir. Bu operasyon sırasında derin ve ağrısız uykuya sebep olacaktır.
- Operasyon birkaç saat sürecektir.
- Cerrahınız göğüs duvarında birkaç kesik gerçekleştirecektir.
- Cerrah bu kesilerden birine küçük bir video kamera (torakoskop) yerleştirecektir.
- Cerrah işlemi gerçekleştirmek için diğer küçük kesiler aracılığıyla diğer küçük aletleri yerleştirecektir.
- Cerrahınız planlanan prosedürü gerçekleştirecektir.
- Eğer kanser nedeniyle akciğer in bir kısmını aldırıyorsanız, cerrahınız da bazı lenf düğümlerini de tedavi amacıyla alabilir.
- İşlem tamamlandıktan sonra, yerleştirilen kamera ve diğer araçlar çıkarılacaktır.
- Cerrahınız göğüs kesiklerini dikişlerle kapatacak ve yara bölgesine bandaj uygulanacaktır.
VATS Sonrası?
Genel olarak:
- Uyandığınızda ilk başta sersemlik ve kafa karışıklığı hissedebilirsiniz.
- Çeşitli makinelere bağlı olacaksınız, tıbbi personel bu cihazlardan kalp hızı ve diğer hayati belirtileri izleyecektir.
- Hafif ağrı hissedebilirsiniz. Şiddetli ağrı çok nadirdir.İhtiyacınız olduğunda, ağrı kesici isteyebilirsiniz.
- Muhtemelen akciğerlerinizden sıvı toplamaya yardımcı olmak için size bir göğüs tüpü takılmış olacaktır.
- Bir enfeksiyonun gelişmesini önlemek için derin nefes almanızı teşvik eden bir cihaz kullanacaksınız.
- Kan pıhtılaşmasını önlemek için özel çoraplar giyebilirsiniz.
- Birkaç gün hastanede kalmanız gerekebilir.
Hastaneden ayrıldıktan sonra:
- Yanınızda sizi eve götürebilecek birisini bulundurun. Ayrıca bir süre için evde yardıma ihtiyacınız olabilir.
- Kontrol randevunuzda dikişleriniz alınacaktır. Tüm kontrol randevularınıza katılın.
- Ameliyattan sonraki dönem kısa efor sonrası yorgun hissedebilirsiniz. Gücünüzü yavaş yavaş geri kazanacaksınız. Tamamen iyileşmeniz birkaç hafta sürebilir.
- Günde birkaç kez ayağa kalkıp yürümeniz gerekmektedir.
- Ne zaman araba kullanabileceğiniz konusunda doktorunuzdan bilgi alın.
- Birkaç hafta boyunca ağır bir şey kaldırmaktan kaçının.
- Doktorunuzun size ilaç, egzersiz, diyet ve yara bakımı hakkında verdiği tüm talimatları eksiksiz uygulayın.
- Enfeksiyon, ateş, şişlik, şiddetlenen ağrı gibi belirtileriniz varsa hemen sağlık kuruluşunu arayın. Ameliyat kesilerinden az miktarda drenaj akıntısı endişelenmenizi gerektirmemektedir.