Varis Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Varis Nedir?

Varisli damarlar bükülmüş, genişlemiş damarlardır. Herhangi bir yüzeysel damar varisli hale gelebilir, ancak varislerden en çok etkilenen damarlar bacaklarınızdaki damarlardır. Çünkü ayakta durmak ve dik yürümek, alt vücudunuzdaki damarlara uygulanan basıncı artırır.

Birçok insan için, varisli damarlar ve örümcek damarlar (yaygın, hafif bir varis varyasyonu) sadece kötü görüntüleri sebebiyle bir endişedir. Bazı bireylerde ise varisli damarlar ağrıya ve rahatsızlığa neden olabilir. Bazen varisli damarlar daha ciddi sorunlara yol açar.

Tedavi, damarları kapatmak veya çıkarmak için doktorunuz tarafından önerilen kendinize uygulayabileceğiniz bakım önlemleri veya doktorunuzun gerçekleştireceği tıbbi prosedürleri içerebilir.

Varis Nedenleri

Zayıf veya hasarlı valfler varisli damarlara yol açabilir. Atardamarlar kanı kalbinizden dokularınızın geri kalanına taşırken toplardamarlar kanı vücudunuzdan kalbe geri döndürür. Kanın kalbinize geri dönmesi için bacaklarınızdaki damarların yerçekimine karşı çalışması gerekir.

Alt bacaklarınızdaki kas kasılmaları pompa görevi görür ve elastik damar duvarları kanın kalbe dönmesine yardımcı olur. Damarlarınızdaki küçük valfler, kan kalbe doğru akarken açılır ve kanın geriye doğru akmasını durdurmak için kapanır. Bu valfler zayıf veya hasarlıysa kan geriye doğru akabilir ve damarda toplanarak damarların gerilmesine veya bükülmesine neden olabilir.

Varis Riskini Arttıran Faktörler

Bu faktörler varis geliştirme riskinizi artırır:

İleri Yaş. Yaşla birlikte varis riski artar. Yaşlanma, damarlarınızdaki kan akışını düzenlemeye yardımcı olan kapakçıklarda aşınma ve yıpranmaya neden olur. Sonunda, bu aşınma, valflerin bir miktar kanın kalbe doğru akmak yerine toplandığı damarlarınıza geri akmasına izin verir.
Cinsiyet. Kadınların varis geliştirmesi daha olasıdır. Kadınlık hormonları damar duvarlarını gevşetme eğiliminde olduğundan, adet döneminizden önce veya hamilelik veya menopoz sırasındaki hormonal değişiklikler varis oluşturan bir faktör olabilir. Doğum kontrol hapları gibi hormon tedavileri varis riskinizi artırabilir.
Gebelik. Hamilelik sırasında vücudunuzdaki kan hacmi artar. Bu değişiklik büyüyen fetüsü destekler, ancak aynı zamanda bacaklarınızda genişlemiş damarlar gibi talihsiz bir yan etki de yaratabilir. Hamilelik sırasında hormonal değişiklikler de varis oluşumunda rol oynayabilir.
Aile öyküsü. Diğer aile üyelerinde varis varsa, sizin de varis geliştirme riskiniz daha yüksektir.
Obezite. Fazla kilolu olmak damarlarınıza ek baskı uygular.
Uzun süre ayakta durmak veya oturmak. Uzun süre aynı pozisyonda kalırsanız kan akışı yavaşlayacağı için varis oluşumu riski artar.

Varisin Olası Komplikasyonları

Nadir görülmesine rağmen varis komplikasyonları şunları içerebilir:

Ülserler. Varisli damarların yakınında, özellikle ayak bileklerinin yakınındaki ciltte ağrılı ülserler oluşabilir. Genellikle ülser oluşmadan önce deride renksiz bir nokta şeklinde başlar. Bir ülser geliştirdiğinizden şüpheleniyorsanız derhal doktorunuza görünün.
Kan pıhtıları. Bazen, bacakların derinliklerindeki damarlar genişler. Bu gibi durumlarda, etkilenen bacak ağrılı hale gelebilir ve şişebilir. Herhangi bir kalıcı bacak ağrısı veya şişmesi, tıbbi olarak tromboflebit olarak bilinen bir durum olan bir kan pıhtısını gösterebileceğinden tıbbi müdahale gerektirir.
Kanama. Bazen cilde çok yakın damarlar patlayabilir. Bu genellikle sadece küçük kanamalara neden olur. Yine de herhangi bir kanama tıbbi müdahale gerektirir.

Varis Belirtileri

Varisli damarlar herhangi bir ağrıya neden olmayabilir. Varisli damarlarınız olabileceğine dair işaretler şunları içerir:

Koyu mor veya mavi renkli damarlar
Bükülmüş ve şişkin görünen damarlar

Ağrılı belirtiler ve semptomlar ortaya çıktığında aşağıdakiler görülebilir:

Bacaklarınızda ağrı veya ağırlık hissi
Alt bacaklarınızda yanma, zonklama, kas krampları ve şişme
Uzun süre oturduktan veya ayakta durduktan sonra kötüleşen ağrı
Bir veya daha fazla damarınızın çevresinde kaşıntı
Varisli damar çevresinde cilt rengi değişikliği

Örümcek damarları varisli damarlara benzer, ancak daha küçüktürler. Örümcek damarları cildin yüzeyine daha yakın bulunur ve genellikle kırmızı veya mavidir.

Örümcek damarları bacaklarda oluşur, ancak yüzde de bulunabilir. Boyutları değişir ve genellikle bir örümcek ağı gibi görünürler.

Ne zaman doktora görünmeli?

Egzersiz yapmak, bacaklarınızı yüksekte tutmak veya kompresyon çorabı giymek gibi kendinizin gerçekleşterebileceği yöntemler, varisli damarların ağrısını hafifletmenize yardımcı olabilir ve daha da kötüleşmelerini önleyebilir. Ancak damarlarınızın nasıl göründüğü ve hissettirdiği konusunda endişeleriniz varsa ve kişisel bakım önlemleri durumunuzun kötüleşmesini engellemediyse doktorunuza görünün.

Varis Tanısı Nasıl Konulur?

Varisli damarları teşhis etmek için doktorunuz, damarlarınızda şişme olup olmadığını kontrol etmek için ayakta dururken bacaklarınızın incelenmesi de dahil olmak üzere bir fizik muayene yapacaktır. Doktorunuz ayrıca bacaklarınızdaki herhangi bir ağrı veya semptomu da tarif etmenizi isteyebilir.

Ayrıca damarlarınızdaki valflerin normal çalışıp çalışmadığını veya herhangi bir kan pıhtısı kanıtı olup olmadığını görmek için bir ultrason testine ihtiyacınız olabilir. Bu noninvaziv testte, bir teknisyen, vücudunuzun incelenen bölgesi üzerinde cildinize karşı yaklaşık bir kalıp sabun büyüklüğünde küçük bir el tipi cihazı (dönüştürücü) çalıştırır. Dönüştürücü, bacaklarınızdaki damarların görüntülerini bir monitöre iletir, böylece bir teknisyen ve doktorunuz damarlarınızı görebilir.

Varis Tedavisi

Varis tedavisi genellikle hastanede kalış veya uzun, rahatsız edici bir iyileşme süreci anlamına gelmez. Daha az invaziv prosedürler sayesinde varisli damarlar genellikle yatış olmadan tedavi edilebilir.

Varis Tedavisinde Kişisel Bakım

Egzersiz yapmak, kilo vermek, dar giysiler giymemek, bacaklarınızı yüksekte tutmak ve uzun süre ayakta durmaktan veya oturmaktan kaçınmak gibi kendiniz gerçekleştirebileceğiniz yöntemler, ağrıyı hafifletebilir ve varislerin kötüleşmesini önleyebilir.

Varis çorapları

Tüm gün varis çorabı giyilmesi genellikle diğer tedavilere geçmeden önce denenecek ilk yaklaşımdır. Bacaklarınızı sürekli olarak sıkan bu çoraplar damarların ve bacak kaslarının kanı daha verimli bir şekilde hareket ettirmesine yardımcı olurlar. Sıkıştırma miktarı çorabın türüne ve markasına göre değişir.

Daha şiddetli varisli damarlar için ek tedaviler

Varisleriniz kişisel bakım, varis çoraplarına yanıt vermiyorsa veya durumunuz daha şiddetliyse doktorunuz aşağıdaki varis tedavilerinden birini önerebilir:

Skleroterapi. Bu prosedürde doktorunuz küçük ve orta boy varisli damarlara bu damarları kapatan bir solüsyon veya köpük enjekte eder. Birkaç hafta içinde tedavi edilen varisli damarlar solacaktır. Aynı damara birden fazla enjeksiyon yapılması gerekebilse de, doğru yapıldığında skleroterapi etkilidir. Skleroterapi anestezi gerektirmez.
Büyük damarların köpük skleroterapisi. Büyük bir damarın köpük solüsyonu ile enjeksiyonu da damarı kapatmak için olası bir tedavidir.
Lazer tedavisi. Lazer tedavisi damara güçlü ışık patlamaları göndererek çalışır, bu da damarın yavaşça solup kaybolmasına neden olur. Herhangi bir kesi veya iğne kullanılmamaktadır.
Radyofrekans veya lazer enerjisi kullanan kateter destekli prosedürler. Bu tedavilerden birinde doktorunuz genişlemiş bir damara ince bir tüp (kateter) yerleştirir ve kateterin ucunu radyofrekans veya lazer enerjisi kullanarak ısıtır. Kateter dışarı çekildiğinde, ısı, damarın çökmesine ve kapanmasına neden olarak damarı tahrip eder. Bu prosedür, daha büyük varisli damarlar için tercih edilen tedavidir.
Ayaktan flebektomi. Doktorunuz bir dizi küçük cilt müdahalesi yoluyla daha küçük varisli damarları alır. Bu ayakta tedavi prosedüründe sadece bacağınızın müdahale edilen kısımları uyuşturulur. Yara oluşumu genellikle minimaldir.
Endoskopik damar cerrahisi. Bu operasyona yalnızca, diğer teknikler başarısız olursa ve bacak ülserlerini içeren ileri bir varis durumunda ihtiyacınız olabilir. Cerrahınız varisli damarları görselleştirmek ve kapatmak için bacağınıza yerleştirilmiş ince bir video kamera kullanır ve ardından küçük kesilerle damarları çıkarır. Bu prosedür ayakta tedavi bazında gerçekleştirilir.

Hamilelik sırasında gelişen varisler genellikle doğumdan sonraki üç ila 12 ay içinde tıbbi tedavi olmaksızın iyileşir.

Varis Tedavisinde Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Varisli damarların neden olabileceği rahatsızlığı azaltmak için alabileceğiniz bazı kişisel önlemler vardır. Aynı önlemler, varisli damarların gelişimini önlemeye veya yavaşlatmaya da yardımcı olabilir. Bunlardan bazıları:

Egzersiz yapmak. Harekete geçin!. Yürüyüş, bacaklarınızdaki kan dolaşımını teşvik etmenin harika bir yoludur. Doktorunuz sizin için uygun aktiviteler önerebilir.
Kilonuza ve beslenmenize dikkat edin. Fazla kiloları vermek, damarlarınızın üzerindeki gereksiz baskıyı alır. Su tutulmasından kaynaklanan şişmeyi önlemek için düşük tuzlu bir diyet uygulayın.
Giyiminize dikkat edin. Yüksek topuklu ayakkabılardan kaçının. Düşük topuklu ayakkabılar baldır kaslarını daha çok çalıştırır, bu da damarlarınız için daha iyidir. Belinize, bacaklarınıza veya kasıklarınıza dar gelen giysiler giymeyin çünkü bu giysiler kan akışını azaltabilir.
Bacaklarınızı yüksekte tutun. Bacaklarınızdaki kan dolaşımını iyileştirmek için, bacaklarınızı kalp seviyesinin üzerinde tutacağınız birkaç kısa mola verin. Örneğin, bacaklarınızı üç veya dört yastığın üstüne koyun.
Uzun süre oturmaktan veya ayakta durmaktan kaçının. Kan akışını teşvik etmek için pozisyonunuzu sık sık değiştirmeye özen gösterin.

Varis Önlenebilir Mi?

Varisli damarların oluşumunu tamamen önlemenin bir yolu yoktur. Ancak kan dolaşımınızı ve kas tonunuzu iyileştirmek, varis geliştirme riskinizi azaltabilir. Varisli damarlardan kaynaklanan rahatsızlığı evde tedavi etmek için alabileceğiniz aynı önlemler, aşağıdakiler de dahil olmak üzere varisli damarların oluşumunun önlenmesine yardımcı olabilir: