Skolyoz Nedir, Neden Olur? Ameliyat, Egzersiz ve Diğer Tedavi Yöntemleri

Skolyoz (Omurga Eğriliği) nedir?

Skolyoz, omurganın anormal bir biçimde bükülmesi ve eğrilmesidir. Normal bir omurga arkadan bakışdığında düz bir şekilde görülmelidir. Skolyozlu omurga ise ''S'' veya ''C'' şeklinde gözükür. Bu eğrilik kişinin bir yöne doğru eğildiği görüntüsünü verebilir. Skolyoz omurganın 10° veya daha fazla eğimi anlamına gelir. Skolyoz postür bozukluğu sonucunda oluşmaz.

Skolyoz (Omurga Eğriliği) neden olur?

Çoğu durumda, skolyozun nedeni bilinmemektedir ve genellikle önlenemez. Kötü duruş, egzersiz veya diyet gibi etkenlerle bağlantılı olduğu düşünülmemektedir. Skolyoz hastası her 10 vakadan yaklaşık sekizinde skolyozu oluşturan neden bulunmaz. Buna idiyopatik skolyoz adı verilir. Bununla birlikte, araştırmacılar, bazı idiyopatik vakalarda, olası bir genetik bağlantıya işaret eden durumun bir aile öyküsü olduğunu bulmuşlardır. İdiyopatik skolyoz yetişkinleri ve çocukları etkileyebilir. Bazı durumlar ancak daha sonraki yaşamda fark edilebilir hale gelebilir.

Skolyoza neden olabilecek diğer hastalıklar

Bazı skolyoz vakaları, sinirleri ve kasları etkileyen durumlardan (nöromüsküler rahatsızlıklar) kaynaklanır, örneğin:

serebral palsi – beyni, sinirleri etkileyen ve doğum sırasında veya doğumdan kısa bir süre sonra ortaya çıkan bir durum
kas distrofisi – kas zayıflığına neden olan genetik bir durum
nörofibromatoz - iyi huylu tümörlerin sinirleriniz boyunca büyümesine neden olan genetik bir durum

Skolyoz, sendrom adı verilen bir semptom düzeninin parçası olarak da gelişebilir. Bu sendromik skolyoz olarak bilinir. Sendromik skolyoza neden olabilecek durumlar şunlardır:

Marfan sendromu - genetik olarak ebeveynlerden geçebilecek bağ dokularının bir hastalığı
Rett sendromu – genellikle kadınları etkileyen, ciddi fiziksel ve zihinsel engelliliğe neden olan genetik bir bozukluk

Bu durumlar genellikle genç yaşta teşhis edilir ve bu hastalıkları olan çocuklar skolyoz gelişimi açısından takip edilir.

Skolyoza neden olabilecek doğum problemleri

Nadiren, bebekler skolyoz ile doğabilir. Bu konjenital skolyoz olarak bilinir. Konjenital skolyoz, omurgadaki kemiklerin anne karnında anormal şekilde gelişmesinden kaynaklanır.

Skolyoza neden olabilecek uzun vadeli hasar

Yetişkinlerde, skolyoz bazen omurganın bölümlerinin kademeli olarak bozulmasından kaynaklanabilir. Bu dejeneratif skolyoz olarak bilinir.

Dejeneratif skolyoz omurganın bazı bölümlerinin yaşla birlikte daralması ve zayıflaması (osteoporoz) nedeniyle oluşabilir.

Skolyoz Kimleri Etkiliyor?

Skolyozun sadece bir çocukluk dönemi problemi olduğu düşünülürdü, ancak şimdi giderek daha yaşlı yetişkinleri de etkileyen bir durum olarak kabul ediliyor.

Skolyoz her yaşta gelişebilir, ancak en sık 10-15 yaş arası çocuklarda görülür. Her 1000 çocuktan yaklaşık üç veya dördünün skolyoz tedavisi görmesi gerekiyor.

Skolyoz kadınlarda erkeklerden daha sık görülür.

Skolyoz Belirtileri Nelerdir?

Skolyoz belirtileri genellikle ilk olarak sırtın görünümündeki bir değişiklik ile fark edilir.

Skolyoz varlığının tipik belirtileri şunları içerir:

Gözle görülür şekilde kavisli bir omurga
Bir omuzun diğerinden daha yüksek görünmesi
Bir omuz veya kalçanın diğerinden daha farklı pozisyonda olması
Giysilerin vücutta düzgün durmaması
Göğüs kafesinde çıkıklık
Bacak uzunluklarının farklı görülmesi
Dik dururken kolların farklı uzunlukta kalması

Skolyozlu yetişkinlerde sırt ağrısı sık görülür. Skolyozlu gençler de skolyoz nedeniyle rahatsızlık ve ağrı hissedebilir, ancak bu belirtiler daha az şiddetlidir.

Sizde veya çocuğunuzda skolyoz belirtileri varsa, doktorunuzu görmek için randevu alın. Doktorunuz postürünüzü inceleyebilir ve skolyoz varlığının onayı için sizi röntgene yönlendirebilir.

Size veya çocuğunuza skolyoz teşhisi konulursa, tedavi seçenekleri hakkında konuşmak için skolyoz konusunda uzman bir doktora görünmeniz önemlidir.

Skolyoz (Omuz Eğriliği) Tanısı Nasıl Konulur?

Skolyoz genellikle omurga, kaburgalar, kalçalar ve omuzların fizik muayenesinden sonra teşhis edilebilir.

Vücudunuzdaki herhangi bir alanın özellikle belirgin, bükülmüş olup olmadığını görmek için öne eğilmeniz istenebilir. Örneğin omuzlarınızdan biri diğerinden daha yüksekte olabilir veya sırtınızda bir şişkinlik olabilir.

İlk muayeneler genellikle bir pratisyen hekim tarafından yapılır. Skolyozdan şüpheleniliyorsa, ileri tetkikler ve tedaviyi tartışmak için bir ortopedi uzmanına (iskeleti etkileyen durumlarda uzman) sevk edilmelidir.

Skolyoz Tanısında Kullanılan Testler

Ortopedi uzmanı, skolyoz tanısını doğrulamak için bir röntgen çekilmesini isteyecektir.

Röntgen ayrıca omurgadaki eğrinin şeklini, yönünü, yerini ve açısını belirlemeye yardımcı olacaktır. Omurganın eğrildiği açının tıbbi adı Cobb açısı olarak bilinir.

Bazı durumlarda, manyetik rezonans görüntüleme (MR) taraması veya bilgisayarlı tomografi (BT) taraması gibi görüntüleme testleri de önerilebilir.

Skolyoz (Omuz Eğriliği) nasıl tedavi edilir?

Skolyoz tedavisi yaşınıza, skolyozun ne kadar şiddetli olduğuna ve zamanla kötüleşip kötüleşmeyeceğine bağlıdır.

Çok küçük çocuklarda, omurga eğriliği yaşlandıkça doğal olarak düzelebileceğinden tedavi her zaman gerekli değildir. Skolyoz tedavisi gerekliyse, eğriliğin ilerlemesini durdurmaya çalışmak için korse veya alçı kullanılabilir.

Bebek veya küçük çocukta omurga eğriliği, korse veya alçıya rağmen ilerlemeye devam ederse, ameliyat gerekebilir. Ameliyat genellikle, çocuğunuz büyüdükçe düzenli aralıklarla uzayan omurgayı stabilize etmek için arkaya metal çubuklar yerleştirmeyi içerir.

Daha büyük çocuklar ve yetişkinlerde, skolyozun zamanla düzelmesi olası değildir ve bazılarında giderek kötüleşebilir.

Daha büyük çocuklar için skolyoz tedavi seçenekleri şunlardır:

Omurganın daha fazla bükülmesini önlemek için çocuğun büyümesi durana kadar giyilecek bir sırt desteği
Eğriliği düzeltme ameliyatı - omurgaya vidalar, kancalar ve/veya teller ile tutturulmuş çubuklar kullanılarak omurganın düzeltilmesi

Yetişkinlerde, skolyoz tedavisi öncelikle skolyoz nedeniyle oluşmuş herhangi bir ağrıyı gidermeyi amaçlar. Ağrı kesiciler ve egzersizler gibi cerrahi olmayan seçenekler genellikle ilk olarak skolyoz tedavisinde denenir ve skolyoz ameliyatı son çare olarak görülür.

Çocuklarda skolyoz tedavisi

Çocuğunuzun skolyozu varsa, tedavisi yaşına ve skolyozun ne kadar şiddetli olduğuna bağlı olacaktır.

Çocuklarda skolyoz tedavisi seçenekleri şunlardır:

Gözlem
Alçı
Korse
Ameliyat

Çocuklarda Skolyoz Tedavisinde Gözlem

Çok küçük çocuklar için skolyozda tedavi her zaman gerekli değildir çünkü omurgadaki eğrilik büyüdükçe genellikle kendini düzeltir.

Bununla birlikte, omurgadaki eğrilik kendini düzeltmezse, iç organların gelişeceği alanı azaltabilir, bu nedenle çocuklarda skolyozun bir uzman tarafından dikkatli bir şekilde izlenmesi önemlidir.

Uzmanınız, skolyoz sebepli eğriliğin düzelip düzelmediğini, aynı kalıp kalmadığını veya daha da kötüleşip gelişmediğini görmek için genellikle düzenli röntgen çekilmesini önerecektir.

Çocuklarda Skolyoz Tedavisinde Alçı

Küçük çocukları etkileyen bazı skolyoz vakalarında, eğriliği düzeltmek için büyüme sırasında omurganın yönlendirilmesi gerekebilir. İki yaşın altındaki bir çocukta bu bazen alçı kullanımı ile sağlanabilir.

Alçı, modern döküm malzemelerinin hafif bir kombinasyonundan yapılmış gövdeye harici bir destektir. Alçı sürekli olarak giyilir ve çıkarılamaz, ancak büyüme ve yeniden şekillenme için düzenli olarak değiştirilir.

Alçı, omurgayı kademeli olarak düzeltmek amacıyla her iki ila üç ayda bir anestezi altında değiştirilecektir. Bununla birlikte, çocuğunuzun tedaviden sonra yine de çıkarılabilir bir korse kullanması gerekebilir.

Çocuklarda Skolyoz Tedavisinde Korse

Çocuğunuzun omurgasındaki eğrilik kötüleşiyorsa, doktorunuz çocuğunuz büyürken sırt desteği takmasını önerebilir. Bir korse skolyozu tedavi edemez veya eğriliği düzeltemez, ancak eğriliğin kötüleşmesini durdurabilir.

Bununla birlikte, bazı durumlarda korsenin faydalı olabileceğine dair bazı kanıtlar olsa da, tüm skolyoz uzmanları tarafından önerilmemektedir.

Korse kullanılıyorsa, çocuğunuzun omurgasına dikkatlice takılması gerekecektir.

Korseler genellikle sert plastikten yapılır, ancak bazen esnek braketler de mevcuttur. Genel olarak, modern sırt destekleri, bol giysiler altında görülmeleri zor olacak şekilde tasarlanmıştır.

Korsenin genellikle günde 23 saat takılması önerilir ve yalnızca banyo, duş sırasında çıkarılması önerilir. Korse, normal günlük aktiviteyi engellememelidir ve çoğu temassız spor sırasında giyilebilir. Ancak temas sporları ve yüzme sırasında çıkarılmalıdır.

Korse takan çocuklar için düzenli egzersiz önemlidir. Bu, kas tonusunu, vücut gücünü artırmaya yardımcı olur ve korseyi daha rahat takmanıza yardımcı olur.

Korsenin genellikle çocuğunuzun vücudu büyümeye devam ettiği sürece takılması gerekecektir. Çoğu çocuk için bu, 16 veya 17 yaşlarındayken korse giymeyi bırakabilecekleri anlamına gelir.

Çocuklarda Skolyoz (Omuz Eğriliği) Tedavisinde Ameliyat

Çocuğunuzun büyümesi durduysa ve skolyozu şiddetliyse veya diğer tedaviler başarısız olduysa, skolyozu düzeltmek için ameliyat önerilebilir. Gerçekleştirilecek skolyoz ameliyatının türü çocuğunuzun yaşına bağlı olacaktır.

Küçük Çocuklarda Skolyoz Ameliyatı (10 yaş altı)

Daha küçük çocuklar, genellikle on yaşın altındakiler için, büyüyen çubukları yerleştirmek için bir operasyon yapılabilir. Bu çubuklar, skolyozu kısmen düzeltirken, omurganın kontrollü büyümesinin devam etmesine izin vermeyi amaçlar.

Çubukların yerleştirilmesi için yapılan ameliyattan sonra, çocuğunuzun büyümesine ayak uydurmak için çubukların uzatılması amacıyla her 4-6 ayda bir doktora tekrar gelmeniz gerekecektir. Bu prosedür küçük bir kesi ile yapılır ve genellikle bir günlük hastanede kalış gerektirir.

Çocuğunuzun büyümesi durduğunda, ayarlanabilir çubuklar çıkarılabilir ve spinal füzyon gerçekleştirilebilir.

Gençlerde ve Genç Erişkinlerde Skolyoz Ameliyatı

Omurga büyümesi durmuş olan gençlerde ve genç erişkinlerde spinal füzyon adı verilen bir operasyon yapılabilir.

Spinal füzyon, omurganın vidalar, kancalar ve/veya teller ile tutturulmuş metal çubuklar kullanılarak düzleştirildiği ve omurgayı yerinde kaynaştırmak için kemik greftlerinin kullanıldığı büyük bir operasyondur. Bu operasyonda yerleştirilen materyaller, genellikle kalıcı olarak yerinde bırakılır.

Ameliyat birkaç saat sürecektir. Ameliyattan sonra, çocuğunuz yoğun bakım ünitesine nakledilecek ve burada damar yoluyla (intravenöz) sıvı verilecek ve ağrısı giderilecektir. Çoğu çocuk, bir veya iki gün sonra yoğun bakımdan çıkacak kadar iyi durumdadır, ancak genellikle hastanede beş ila 10 gün daha geçirmeleri gerekir.

Ameliyattan sonra çoğu çocuk birkaç hafta içinde okula dönebilir ve birkaç ay sonra spor yapabilir. 9-12 ay boyunca temas sporlarından kaçınılmalıdır. Bazen ameliyattan sonra yerleştirilen metal çubukları korumak için bir sırt desteği takılması gerekebilir.

Skolyoz Ameliyatının Riskleri

Spinal füzyon cerrahisi büyük bir operasyondur. Cerrah, faydaların risklerden daha ağır bastığını düşünmedikçe önerilmez.

Spinal füzyon prosedürünün ana risklerinden bazıları şunlardır:

Kanama
Yarada enfeksiyon
İmplantların hareket etmesi veya greftlerin düzgün bir şekilde kaynaşmaması - bunu düzeltmek için ek cerrahi gerekebilir
Nadir durumlarda, omurgadaki sinirlerde hasar – bu, bacaklarda kalıcı uyuşmaya neden olabilir ve bazen bacaklarda felce, bağırsak ve mesane kontrolünün kaybolmasına neden olabilir.

Ebeveynlerin ve çocukların, tedavi hakkında bilinçli bir karar verebilmeleri için spinal füzyon cerrahisinin risklerini anlamaları önemlidir. Çocuğunuzun cerrahıyla olası komplikasyonları tartıştığınızdan emin olun.

Çocuklarda Skolyoz Tedavisinde Diğer Yöntemler

Skolyoz, omurga eğriliğini düzeltmek veya ilerlemesini durdurmak için osteopati ve kayropraktik gibi diğer tedavilerin kullanılabileceğini gösteren güvenilir bir kanıt yoktur.

Skolyoz spesifik egzersizlerin rolü şu anda araştırılmaktadır.

Sırt desteği kullanımı ile birlikte gerçekleştirildiğinde fizyoterapi faydalı olabilir. Egzersiz, skolyoz ile yaşanan herhangi bir kas ağrısına ve genel olarak sırt sağlığına önemli ölçüde yardımcı olabilir.

Yetişkinlerde skolyoz (omuz eğriliği) tedavisi

Sırt ağrısı, yetişkinlerde skolyozun neden olduğu ana sorunlardan biridir, bu nedenle tedavi esas olarak ağrıyı gidermeyi amaçlar.

Bazı durumlarda, sırt ve bacak ağrılarına yardımcı olmanın bir yolu olarak omurganın şeklini iyileştirmek için ameliyat yapılabilir.

Yetişkinlerde Skolyoz Tedavisinde İlaç Kullanımı

Skolyoz ile ilişkili olabilecek ağrıyı hafifletmek için genellikle ağrı kesici ilaçlar önerilir.

Başlangıçta genellikle parasetamol ve ibuprofen gibi reçetesiz satılan ağrı kesiciler önerilir. Bunlar işe yaramazsa doktorunuza danışın. Daha güçlü ağrı kesiciler reçete edebilir veya sizi uzman bir ağrı yönetimi kliniğine sevk edebilirler.

Bazı durumlarda, omurganızdaki kemiklerin yakındaki sinirleri sıkıştırması veya tahriş etmesi nedeniyle oluşan ağrıyı hafifletmek için sırtınıza kortikosteroidler veya lokal anestezik enjekte edilebilir. Bununla birlikte, bu enjeksiyonlar yalnızca kısa vadede işe yarar ve çoğunlukla ağrınızın nereden geldiğini anlamanıza yardımcı olur.

Osteoporozun omurganızdaki bozukluğa katkıda bulunduğu düşünülüyorsa, kemiklerinizi güçlendirmek için size ilaç ve takviyeler verilebilir.

Yetişkinlerde Skolyoz Tedavisinde Egzersiz

Genel güçlendirme ve germe egzersizleri; duruşunuzu,esnekliğinizi iyileştirebilir ve herhangi bir sırt ağrısını kontrol altına almanıza yardımcı olabilir.

Egzersizler ayrıca, sırtınızdaki yükü azaltabilecek sağlıklı bir kiloyu korumanıza yardımcı olabilir.

Bazı insanlar, kendilerine özel egzersizlerin öğretildiği fizyoterapiden yararlanabilir.

Yetişkinlerde Skolyoz Tedavisinde Korse Kullanımı

Skolyoz tedavisinde korse, bazı durumlarda ağrıyı hafifletebilse de, yetişkinlerde skolyozu tedavi etmek için sıklıkla kullanılmaz.

Ameliyat olmak için uygun bir aday değilseniz, ameliyata alternatif olarak korse tedavisi düşünülebilir.

Yetişkinlerde Skolyoz Tedavisinde Ameliyat

Yetişkinlerde skolyoz tedavisinde ameliyat, genellikle yalnızca omurgadaki eğrilik şiddetliyse, önemli ölçüde kötüleşiyorsa, anormal bir duruşta durmaya bağlı sırt ağrısı için veya omurgadaki sinirler sıkışıyorsa önerilir.

Yetişkinlerde skolyoz tedavisinde gerçekleştirilen iki tür ameliyat vardır:

Dekompresyon cerrahisi - bir disk veya kemik bir sinire baskı yapıyorsa, bu kemik veya disk sinir üzerindeki basıncı azaltmak için çıkarılabilir
Spinal füzyon cerrahisi - kemik greftleri kullanılarak yerine kaynaştırılmadan önce omurganın pozisyonunun metal çubuklar, plakalar ve vidalar kullanılarak düzeltmek

Bunlar büyük operasyonlardır ve ameliyattan sonra tamamen iyileşmek bir yıl veya daha fazla sürebilir. Ayrıca bu ameliyatlar aşağıdakiler de dahil olmak üzere potansiyel ciddi komplikasyon riski taşırlar:

Ağrıyı azaltamama – ameliyat genellikle sırt ağrısından ziyade bacaklara yayılan ağrıyı gidermede daha çok işe yarar
İmplantların yerinden çıkması, kırılması veya gevşemesi
Enfeksiyon
Kan pıhtıları
Nadiren, omurgadaki sinirlerde hasar – ağır vakalarda bu, kalıcı bacak uyuşmasına ve mesane veya bağırsak kontrolünün kaybına neden olabilir

Skolyoz Tedavi Edilmezse?

Skolyoz bazen duygusal ve fiziksel sorunlara yol açabilir. Belirgin bir şekilde kavisli bir omurgaya sahip olmak veya sırt desteği takmak vücut imajı, kişinin görüntüsü ve genel yaşam kalitesi ile ilgili sorunlara neden olabilir. Bu özellikle skolyozlu çocuklar ve gençler için geçerlidir.

Nadir durumlarda, skolyoz şiddetli ise fiziksel sorunlara yol açabilir. Örneğin, omurganın belirgin eğriliği bazen kalp ve akciğerler üzerinde artan baskı oluşturabilir.

Skolyozun neden olabileceği akciğer ve kalp problemleri

Özellikle şiddetli skolyoz vakalarında göğüs kafesi kalbe ve akciğerlere doğru itilebilir, bu da solunum problemlerine neden olur ve kalbin vücuda kan pompalamasını zorlaştırır.

Şiddetli skolyoz aynı zamanda pnömoni gibi akciğer enfeksiyonları riskini artırabilir ve kalp yetmezliği gibi sorunlara yol açabilir.

Skolyoz nedeniyle oluşabilecek sinir sıkışması

Özellikle yetişkinleri etkileyen bazı skolyoz vakalarında, omurgadaki kemikler yakındaki sinirleri sıkıştırır. Şiddetli skolyoz varlığında bu sıkıştırma aşağıdaki gibi sorunlara neden olabilir: