Kolesistektomi, karnınızın sağ üst tarafında karaciğerinizin hemen altında bulunan armut biçimli bir organ olan safra kesenizi çıkarmak için uygulanan cerrahi bir prosedürdür. Safra keseniz, karaciğerinizde üretilen bir sindirim sıvısı olan safrayı toplar ve depolar.
Kolesistektomi yaygın gerçekleştirilen bir ameliyattır ve sadece küçük bir komplikasyon riski taşır. Çoğu durumda kolesistektominizin yapıldığı gün eve gidebilirsiniz.
Kolesistektomi, genellikle karnınızın içini görmek ve safra kesesini çıkarmak için dört küçük kesiden küçük bir video kamera ve özel cerrahi aletler sokularak gerçekleştirilir. Doktorlar buna laparoskopik kolesistektomi adını vermektedir.
Bazı durumlarda safra kesesini çıkarmak için büyük bir kesi kullanılabilir. Buna açık kolesistektomi denir. Açık kolesistektomi aşırı obez hastalar, ağır safra kesesi hastalığına sahip kişiler ve hamileliğin son trimesterinde olan kişilerde önerilir.
Hangi Durumlarda Safra Kesesi Ameliyatı Gerçekleştirilir?
Safra kesesi taşlarınız semptomlara neden olmuyorsa, ameliyat olmanıza gerek yoktur. Sadece safra kanallarınızdan birine bir taş girerse veya safra yolunuz tıkanırsa ameliyata ihtiyacınız olacak. Tıkanıklık karnınızda birkaç saat sürebilen şiddetli, bıçak benzeri bir ağrıya sebep olur.
Tedavi edilmezse, safra kesesi taşları aşağıdakiler gibi daha ciddi sorunlara da yol açabilir: Safra kesesi taşlarını ve neden oldukları komplikasyonları tedavi etmek için genellikle kolesistektomi yapılır. Aşağıdaki durumlarda doktorunuz kolesistektomi önerebilir:
- Safra kesesinde safra kesesi taşları (kolelitiazis)
- Safra kanalındaki safra taşları (koledokolitiazis)
- Safra kesesi iltihabı (kolesistit)
- Büyük safra kesesi polipleri
- Safra kesesi taşlarına bağlı pankreas iltihabı (pankreatit)
Doktorunuz ameliyatı gerçekleştirmeyi seçmeden önce, safra kesesi taşlarınızın sağlığınız üzerindeki etkisini görmek için birkaç test yapacaktır. Testler şunları içerebilir:
- Kan testi
- Ultrason
- MR taraması - tıkalı kanalların görüntülerini oluşturmak için
- Endoskopik ultrasonografi - bir görüntüleme cihazı ağzınıza ve sindirim sisteminizden aşağıya doğru yerleştirilir, böylece ses dalgaları ince bağırsağınızın ayrıntılı bir resmini oluşturabilir.
Olası Riskler
Kolesistektomi, aşağıdakiler dahil küçük bir komplikasyon riski taşır:
- Safra sızıntısı
- Kanama
- Enfeksiyon
- Safra kanalı, karaciğer ve ince bağırsak gibi yakındaki yapıların yaralanması
- Kan pıhtıları ve zatürre gibi genel anestezi riskleri
Komplikasyon riskiniz, genel sağlığınıza ve kolesistektominizin gerçekleştirilme nedenine bağlıdır.
Safra Kesesi Ameliyatına Hazırlık Süreci
Yiyecek ve ilaçlar
Kolesistektomiye hazırlanma döneminde için cerrahınız sizden şunları isteyebilir:
- Ameliyatınızdan önceki gece hiçbir şey yemeyin. İlaçlarınızla bir yudum su içebilirsiniz, ancak ameliyatınızdan en az dört saat önce yemek yemekten ve sıvı içmekten kaçının.
- Bazı ilaçları ve takviyeleri almayı bırakın. Doktorunuza aldığınız tüm ilaçlar ve takviyeler hakkında bilgi verin. Çoğu ilacı reçete edildiği şekilde almaya devam edebilirsiniz. Doktorunuz, kanama riskinizi artırabileceği için bazı ilaçları ve takviyeleri almayı bırakmanızı isteyebilir.
Giyim ve kişisel eşyalar
Çoğu insan kolesistektominin yapıldığı gün eve gider, ancak hastanede bir veya daha fazla gece geçirmeyi gerektiren komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Diş fırçanız, rahat giysileriniz ve vakit geçirmek için kitap veya dergiler gibi kişisel eşyalarınızı yanınızda getirerek hastanede kalmanız gerekip gerekmediğini önceden planlayın.
Diğer önlemler
Sizi eve bırakacak ve sizinle kalacak birini bulun. Bir arkadaşınızdan veya aile üyesinden sizi eve bırakmasını ve ameliyattan sonraki ilk gece yanınızda kalmasını isteyin.
Safra Kesesi Ameliyatından Önce
Kolesistektomi genel anestezi altında yapılır, bu sebeple prosedür sırasında gerçekleştirilenlerin farkında olmayacaksınız. Anestezi ilaçları kolunuzdaki bir damardan verilir. İlaçlar etkisini göstermeye başladığında, sağlık ekibiniz nefes almanıza yardımcı olmak için boğazınızdan aşağı bir tüp yerleştirecektir. Cerrahınız daha sonra laparoskopik veya açık bir prosedür kullanarak kolesistektomiyi gerçekleştirir.
Safra Kesesi Ameliyatı Sırasında
Durumunuza bağlı olarak, cerrahınız iki cerrahi yaklaşımdan birini önerecektir:
Minimal invaziv (laparoskopik) kolesistektomi
Laparoskopik kolesistektomi sırasında cerrah, karnınızda dört küçük kesi yapar. İnsizyonlardan birinden karnınıza küçük bir video kameralı bir tüp yerleştirilir. Cerrahınız, safra kesenizi çıkarmak için karnınızdaki diğer kesilerden sokulan cerrahi aletleri kullanırken ameliyathanede bir video monitörü ile bölgeyi izler.
Daha sonra, cerrahınız olası safra kesesi taşları veya safra kanalınızdaki diğer problemlerden endişe duyuyorsa, röntgen veya ultrason gibi bir görüntüleme testine girebilirsiniz. Ardından kesileriniz dikilir ve odanıza götürülürsünüz. Laparoskopik kolesistektomi bir veya iki saat sürer.
Laparoskopik kolesistektomi herkes için uygun bir yöntem değildir. Bazı durumlarda cerrahınız laparoskopik bir yaklaşımla başlayabilir ve önceki ameliyatlardan veya komplikasyonlardan kaynaklanan yara dokusu nedeniyle daha büyük bir kesi yapmayı gerekli bulabilir.
Geleneksel (açık) kolesistektomi
Açık bir kolesistektomi ameliyatı sırasında cerrah, karnınızda sağ tarafınızdaki kaburgalarınızın altında 6 inçlik (15 santimetre) bir kesi yapar. Kas ve doku, karaciğerinizi ve safra kesenizi ortaya çıkarmak için geri çekilir. Cerrahınız daha sonra safra kesesini çıkarır.
Kesi dikilir ve odanıza götürülürsünüz. Açık kolesistektomi ameliyatı bir veya iki saat sürer.
Safra Kesesi Ameliyatından Sonra
Anestezi ilaçlarının etkileri geçerken acile götürüleceksiniz. Daha sonra iyileşme sürecinin devam etmesi için bir hastane odasına götürüleceksiniz. İyileşme süreci kullanılan prosedüre göre değişebilir:
- Laparoskopik kolesistektomi. İnsanlar genellikle ameliyattan sonra aynı gün eve gidebilirler, ancak bazen hastanede bir gece kalmak gerekir. Genel olarak acı çekmeden yiyip içebildiğinizde ve yardım almadan yürüyebildiğinizde eve gitmeyi bekleyebilirsiniz. Ameliyat sonrası tamamen iyileşme yaklaşık bir hafta sürer.
- Açık kolesistektomi. Hastanede iyileşmek için iki veya üç gün geçirmeyi bekleyin. Total iyileşme süresi dört ila altı hafta sürebilir.
Safra Kesesi Ameliyatı Sonuçları
Kolesistektomi, safra kesesi taşlarının ağrısını ve rahatsızlığını giderebilir. Diyet değişiklikleri gibi konservatif tedaviler genellikle safra taşlarının tekrar etmesini engelleyemez. Çoğu durumda kolesistektomi, safra kesesi taşlarının tekrardan oluşmasını önleyecektir.
Çoğu insan kolesistektomiden sonra sindirim problemleri yaşamaz. Safra keseniz sağlıklı sindirim için gerekli değildir. Bazı kişiler işlemden sonra ara sıra dışkı problemleri yaşayabilir ve bu genellikle zamanla düzelir. İşleminizi takiben bağırsak alışkanlıklarınızdaki herhangi bir değişikliği veya yeni semptomları doktorunuzla tartışın.
Kolesistektomiden sonra normal aktivitelere ne kadar çabuk dönebileceğiniz, cerrahınızın hangi prosedürü kullandığına ve genel sağlık durumunuza bağlıdır. Laparoskopik kolesistektomi geçiren kişiler birkaç gün içinde işe geri dönebilirler. Açık kolesistektomi geçirenlerin işe dönmeye yetecek kadar iyileşmesi için bir hafta veya daha fazlasına ihtiyacı olabilir.
Ameliyattan sonra hafif ila orta şiddette ağrı yaşamayı bekleyebilirsiniz, ancak ağrı şiddetli olmamalıdır. Ameliyattan sonra alınan bazı ağrı giderici ilaçlar kabızlığa neden olabilir. Doktorunuz zorlanmayı azaltmak için bir dışkı yumuşatıcı veya müshil reçete edebilir. Ayrıca meyve ve sebzeleri içeren yüksek lifli bir diyet size yardımcı olabilir. Bu, dışkınızı daha kolay atmanıza yardımcı olacaktır.
Açık safra kesesi çıkarma ameliyatından sonra komplikasyon riski düşüktür. Bununla birlikte, bazı semptomlar bir enfeksiyona işaret edebilir. Aşağıdakilerden herhangi birini yaşarsanız doktorunuzu arayın:
- kötüleşen ağrı
- 38.3 ° C yüksek ateş
- kusma
- kesiden kötü kokulu veya kanlı drenaj
- kesiğin belirgin kızarıklığı ve şişmesi
- Ameliyattan iki ila üç gün sonra bağırsak hareketi gerçekleştirmemek
