Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Nedir?
Rahim ağzı kanseri, rahim ağzının vajinaya bağlanan alt kısmındaki rahim ağzı hücrelerinde meydana gelen bir kanser türüdür.
Cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon olan insan papilloma virüsünün (HPV) çeşitli türleri, çoğu rahim ağzı kanserine neden olmaktadır.
HPV'ye maruz kaldığında vücudun bağışıklık sistemi tipik olarak virüsün zarar vermesini engeller. Bununla birlikte, bazı insanlarda virüs yıllarca hayatta kalır ve bazı servikal hücrelerin kanser hücrelerine dönüşmesine neden olan sürece katkıda bulunur.
Tarama testleri yaptırarak ve HPV aşısı olarak rahim ağzı kanseri geliştirme riskinizi azaltabilirsiniz.
Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Neden Olur?
Rahim ağzı kanseri, rahim ağzındaki sağlıklı hücreler DNA'larında değişiklikler (mutasyonlar) geliştirdiğinde başlar.
Sağlıklı hücreler belirli bir hızda büyür, çoğalır ve sonunda belirli bir zamanda ölür. Mutasyonlar, hücrelere kontrol dışı büyümelerini, çoğalmalarını söyler ve bunun sonucunda yaşlı hücreler ölmezler. Biriken anormal hücreler bir kitle (tümör) oluşturur. Kanser hücreleri yakındaki dokuları istila eder ve bir tümörden ayrılarak vücudun başka yerlerine yayılabilir (metastaz).
Rahim ağzı kanserine neyin neden olduğu net değildir, ancak rahim ağzı kanseri oluşumunda HPV'nin bir rol oynadığı kesin olarak bilinmektedir. HPV çok yaygındır, ancak virüse sahip çoğu insanda kanser geliştirmez.
Rahim Ağzı Kanseri Türleri
Sahip olduğunuz rahim ağzı kanseri türü, hastalığın ilerleyişinin tahmini ve tedavinizi belirlemenize yardımcı olur. Rahim ağzı kanserinin başlıca türleri şunlardır:
- Skuamöz hücre karsinomu. Bu tip rahim ağzı kanseri, rahim ağzının vajinaya doğru uzanan dış kısmını kaplayan ince, düz hücrelerde (skuamöz hücreler) başlar. Rahim ağzı kanserlerinin çoğu skuamöz hücreli karsinomlardır.
- Adenokarsinom. Bu tip rahim ağzı kanseri, rahim ağzı kanalını kaplayan kolon şeklindeki glandüler hücrelerde başlar.
Çok nadiren rahim ağzındaki diğer hücrelerde de kanser oluşabilir.
Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Riskini Arttıran Faktörler
Rahim ağzı kanseri için risk faktörleri şunları içerir:
- Çok sayıda cinsel partner. Cinsel partner sayınız ne kadar fazlaysa ve partnerinizin cinsel partner sayısı ne kadar fazlaysa HPV kapma şansınız o kadar artar.
- Erken yaşta başlayan cinsel aktivite. Erken yaşta seks yapmak HPV riskinizi artırır.
- Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar. Klamidya, bel soğukluğu, frengi ve HIV/AIDS gibi başka cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara sahip olmak, HPV riskinizi artırır.
- Zayıflamış bir bağışıklık sistemi. Bağışıklık sisteminiz başka bir sağlık durumu nedeniyle zayıflamışsa ve HPV'niz varsa, rahim ağzı kanseri geliştirme olasılığınız daha yüksek olabilir.
- Sigara içmek. Sigara, skuamöz hücreli rahim ağzı kanseri ile ilişkilidir.
Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Belirtileri
Erken evre rahim ağzı kanseri genellikle hiçbir belirti veya semptom üretmez.
Daha ileri düzeydeki rahim ağzı kanserinin belirti ve semptomları ise şunları içerir:
- Cinsel ilişkiden sonra, adet dönemleri arasında veya menopozdan sonra vajinal kanama
- Kötü bir kokuya sahip olabilen sulu, kanlı vajinal akıntı
- İlişki sırasında pelvik ağrı
Ne zaman doktora görünmeli?
Sizi endişelendiren herhangi bir belirti veya semptomunuz varsa doktorunuzdan randevu alın.
Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Önlenebilir Mi?
Rahim ağzı kanseri geliştirme riskinizi azaltmak için:
- HPV aşısı hakkında bilgi alın. HPV enfeksiyonunu önlemek için aşı yaptırmak, rahim ağzı kanseri ve HPV ile ilişkili diğer kanserler açısından riskinizi azaltabilir. Doktorunuza bir HPV aşısının sizin için uygun olup olmadığını sorun.
- Rutin Pap testleri yaptırın. Pap testleri rahim ağzının kanser öncesi koşullarını tespit edebilir, bu nedenle rahim ağzı kanserini oluşmadan tespit etmek için kullanılabilir.
- Güvenli seks yapın. Her seks yaptığınızda prezervatif kullanmak ve sahip olduğunuz cinsel partner sayısını sınırlamak gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonları önlemek için önlemler alarak rahim ağzı kanseri riskinizi azaltın.
- Sigara içmeyin. Sigara içiyorsanız, bırakmanıza yardımcı olacak stratejiler hakkında doktorunuzla konuşun.
Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Taraması
Tarama testleri, rahim ağzı kanserini ve bir gün rahim ağzı kanserine dönüşebilecek kanser öncesi hücreleri tespit etmeye yardımcı olabilir. 21 yaşından itibaren rahim ağzı kanseri ve kanser öncesi değişiklikler için taramaya başlanılması önerilmektedir.
Tarama testleri şunları içerir:
- PAP smear testi. Pap testi sırasında doktorunuz rahim ağzınızdaki hücreleri toplar ve daha sonra anormallikler için laboratuvarda incelemeye gönderir. Pap testi, kanser hücreleri ve rahim ağzı kanseri riskini artıran değişiklikler gösteren hücreler de dahil olmak üzere rahim ağzındaki anormal hücrelerin varlığını tespit edebilir.
- HPV DNA testi. HPV DNA testi, rahim ağzı kanserine yol açma olasılığı yüksek olan herhangi bir HPV türü ile enfekte olup olmadığınızı araştırmak için rahim ağzından toplanan hücrelerin test edilmesini içerir.
Rahim ağzı kanseri tarama seçeneklerinizi doktorunuzla tartışın.
Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Tanısı Nasıl Konulur?
Rahim ağzı kanserinden şüpheleniliyorsa, doktorunuz muhtemelen rahim ağzınızı kapsamlı bir şekilde muayene edecektir. Doktorunuz anormal hücreleri kontrol etmek için kolposkop adı verilen özel bir cihaz kullanılır.
Kolposkopik muayene sırasında doktorunuz muhtemelen laboratuvar testi için servikal hücre örneği (biyopsi) alacaktır. Doku elde etmek için doktorunuz şunları kullanabilir:
- Küçük servikal doku örneklerini almak için keskin bir alet kullanmayı içeren punch biyopsi.
- Rahim ağzından bir doku örneğini kazımak için küçük, kaşık şeklinde bir alet (küret) veya ince bir fırça kullanan endoservikal küretaj.
- Doktorunuzun laboratuvar testleri için daha derinden servikal hücre katmanları elde etmesini sağlayan bir prosedür olan koni biyopsisi (konizasyon).
Rahim Ağzı (Serviks) Kanserinde Evreleme
Doktorunuz serviks kanseriniz olduğunu belirlerse, kanserinizin kapsamını (evresini) belirlemek için daha fazla test yaptırmanız gerekebilir. Hangi tedavinin gerçekleştirileceği kanserinizin evresine bağlıdır.
Kanserin hangi evrede olduğunun tespiti için gerçekleştirilen testler şunları içerir:
- Görüntüleme testleri. Röntgen, BT, MR ve pozitron emisyon tomografisi (PET) gibi testler, doktorunuzun kanserinizin rahim ağzınızın ötesine yayılıp yayılmadığını belirlemesine yardımcı olur.
- Mesanenizin ve rektumunuzun görsel muayenesi. Doktorunuz mesanenizin ve rektumunuzun içini görmek için özel cihazlar kullanabilir.
Rahim Ağzı (Serviks) Kanserinin Tedavisi
Rahim ağzı kanseri tedavisi, kanserin evresi, sahip olabileceğiniz diğer sağlık sorunları ve sizin tercihleriniz gibi çeşitli faktörlere bağlıdır. Rahim ağzı kanseri tedavisinde ameliyat, radyasyon, kemoterapi veya üçünün bir kombinasyonu kullanılabilir.
Rahim Ağzı Kanseri Ameliyatları
Erken evre rahim ağzı kanseri genellikle ameliyatla tedavi edilir. Hangi ameliyatın sizin için en iyi seçenek olduğu, kanserinizin boyutuna, evresine ve gelecekte hamile kalmayı isteyip istemediğinize bağlı olacaktır.
Seçenekler şunları içerebilir:
- Sadece kanserli dokunun alınması için ameliyat. Çok küçük bölgedeki bir rahim ağzı kanseri için, kanserli bölgenin tamamını bir koni biyopsisi ile çıkarmak mümkün olabilir. Bu prosedür, koni şeklindeki bir servikal doku parçasını kesmeyi, ancak serviksin geri kalanını yerinde sağlam bırakmayı içerir. Bu seçenek, gelecekte hamile kalmayı düşünmenizi mümkün kılar
- Rahim ağzını çıkarmak için ameliyat (trakelektomi). Erken evre rahim ağzı kanseri, rahim ağzını ve çevresindeki bazı dokuları çıkaran radikal bir trakelektomi prosedürü ile tedavi edilebilir. Bu işlemde rahim alınmaz, bu nedenle isterseniz ileride hamile kalmanız mümkün olabilir.
- Rahim ağzını ve rahmi çıkarmak için ameliyat (histerektomi). Erken evre rahim ağzı kanserlerinin çoğu; rahim ağzı, rahim, vajinanın bir kısmı ve yakındaki lenf düğümlerinin çıkarılmasını içeren radikal histerektomi operasyonu ile tedavi edilir. Histerektomi erken evre rahim ağzı kanserini tedavi edebilir ve rahim ağzı kanserinin tekrarlamasını önleyebilir. Ancak rahmin alınması hamile kalmayı imkansız hale getirir.
Karında büyük bir kesi yerine birkaç küçük kesi yapmayı içeren minimal invaziv histerektomi, erken evre rahim ağzı kanseri için bir tedavi seçeneği olabilir. Minimal invaziv cerrahi geçiren kişiler daha çabuk iyileşme ve hastanede daha az zaman geçirme eğilimindedir. Minimal invaziv cerrahiyi düşünüyorsanız, cerrahınızla bu yaklaşımın yararlarını ve risklerini tartışın.
Rahim Ağzı Kanserinde Radyasyon Tedavisi
Radyasyon tedavisi, kanser hücrelerini öldürmek için X-ışınları veya protonlar gibi yüksek güçlü enerji ışınları kullanır. Radyasyon tedavisi, lokal olarak ilerlemiş rahim ağzı kanserleri için birincil tedavi olarak genellikle kemoterapi ile birleştirilir. Ameliyattan sonra da kanserin geri gelme riskinin olduğu durumlarda kullanılabilir.
Radyasyon tedavisi aşağıdaki şekillerde verilebilir:
- Harici şekilde, dışarıdan vücudun etkilenen bölgesine bir radyasyon ışını yönlendirerek
- Dahili olarak, vajinanızın içine radyoaktif madde ile dolu bir cihaz yerleştirerek
- Hem harici hem dahili olarak
Henüz menopoza girmediyseniz, radyasyon tedavisi menopoza neden olabilir. Radyasyon tedavisinden sonra hamile kalmayı düşünüyorsanız, tedavi başlamadan önce yumurtalarınızı korumanın yolları hakkında doktorunuza danışın.
Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri Tedavisinde Kemoterapi
Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek için kimyasalların kullanıldığı bir ilaç tedavisidir. Damar yoluyla veya hap şeklinde alınabilir. Bazen her iki yöntem de kullanılır.
Lokal olarak ilerlemiş rahim ağzı kanseri için, kemoterapi radyasyonun etkilerini artırabileceğinden, düşük doz kemoterapi genellikle radyasyon tedavisi ile birleştirilir. Çok ilerlemiş kanserin semptomlarını kontrol etmeye yardımcı olmak için daha yüksek dozlarda kemoterapi önerilebilir.
Destekleyici (palyatif) bakım
Palyatif bakım, ciddi bir hastalığın ağrı ve diğer semptomlarından kurtulmaya odaklanan özel tıbbi bakımdır. Palyatif bakım uzmanları, devam eden bakımınızı tamamlayan ekstra bir destek katmanı sağlamak için sizinle, ailenizle ve diğer doktorlarınızla birlikte çalışır.
Palyatif bakım diğer tüm uygun tedavilerle birlikte kullanıldığında kanserli kişiler daha iyi hissedebilir ve daha uzun yaşayabilir.
Palyatif bakım, doktorlar, hemşireler ve diğer özel eğitimli profesyonellerden oluşan bir ekip tarafından sağlanır. Palyatif bakım ekipleri, kanser hastaları ve ailelerinin yaşam kalitesini artırmayı hedeflemektedir. Bu bakım şekli, alabileceğiniz diğer tedavilerin yanında sunulmaktadır.
