Kireçlenme (osteoartrit), artritin en yaygın şeklidir. Çoğunlukla orta yaşlı ve yaşlı yetişkinleri etkilemektedir. Osteoartrit, eklem kıkırdağının parçalanmasına neden olur. Herhangi bir eklemde ortaya çıkabilir, ancak çoğunlukla elleri, dizleri, kalçaları veya omurgayı etkiler.
Osteoartrite ne sebep olur?
Osteoartrit, birincil veya ikincil olarak iki tipe ayrılmaktadır. Birincil osteoartritin bilinen bir nedeni yoktur. İkincil osteoartrit ise başka bir hastalık, enfeksiyon, yaralanma veya deformite sonucunda oluşmaktadır. Osteoartrit, eklemdeki kıkırdağın parçalanması ile başlar. Kıkırdak aşındıkça, kemik uçları kalınlaşabilir ve kemikte mahmuz benzeri yapılar oluşturabilir. Kemik mahmuzları eklem hareketini engeller. Eklem boşluğunda kemik ve kıkırdak parçaları dolabilir. Bunun sonucunda kemikte oluşabilecek sıvı dolu kistler eklem hareketini sınırlayabilir.
Osteoartrit için kimler risk altındadır?
Osteoartritin risk faktörleri şunları içerir:
· Kalıtım. Hafif eklem kusurları veya çift eklemlilik (gevşeklik) ve genetik kusurlar osteoartrite katkıda bulunabilir.
· Fazla ağırlık. Fazla kilolu veya obez olmak, zamanla dizler gibi eklemler üzerinde stres yaratabilir.
· Yaralanma veya aşırı kullanım. Diz gibi bir eklemde ciddi yaralanma osteoartrite yol açabilir. Yaralanma ayrıca aşırı kullanımdan veya zamanla yanlış kullanımdan da kaynaklanabilir.
Osteoartritin belirtileri nelerdir?
Osteoartritin en yaygın semptomu, bir eklemin aşırı kullanımı veya hareketsizliği sonrası ağrıdır. Semptomlar genellikle yıllar içinde yavaş yavaş gelişir. Semptomlar, her kişide farklı olabilir ve genellikle şunları içerir:
· Eklem ağrısı
· Özellikle uykudan veya hareketsizlikten sonra eklem sertliği
· Zamanla eklemde daha az hareket kabiliyeti
· Kıkırdak aşındığında (daha ileri aşamalarda) hareket ettirildiğinde eklemde bir sürtünme hissi
Osteoartrit semptomları diğer problemlerinin belirtilerine benzeyebilir. Teşhis için doktorunuza görünün.
Osteoartrit nasıl teşhis edilir?
Süreç, tıbbi geçmişinizin alınması ve fizik muayene ile başlar. Ayrıca röntgen ve MR gibi kemik ve diğer vücut dokularının görüntülerini oluşturan testler de kullanılabilir.
Osteoartrit nasıl tedavi edilir?
Tedavi semptomlarınıza, yaşınıza, genel sağlık durumunuza ve hastalığın şiddetine göre planlanacaktır. Tedavinin amacı eklem ağrısı ve sertliğini azaltarak eklem hareketini iyileştirmektir. Tedavi şunları içerebilir:
· Egzersiz yapmak. Germe ve güçlendirme hareketlerini içeren düzenli egzersiz, ağrıyı ve diğer semptomları azaltmaya yardımcı olabilir.
· Isı tedavisi. Etkilenen eklemi ısı ile tedavi etmek ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir.
· Fiziksel terapi. Bu tür tedaviler eklem ağrısını azaltmaya, eklem esnekliğini artırmaya ve eklem gerginliğini azaltmaya yardımcı olabilir. Ateller ve diğer yardımcı cihazlar da kullanılabilir.
· Kilo bakımı. Sağlıklı kiloda kalmak veya gerekirse kilo vermek semptomları önlemeye veya azaltmaya yardımcı olabilir.
· İlaçlar. Ağrı kesiciler ve antiinflamatuar ilaçlar kullanılabilir
· Eklemlere sıvı enjeksiyonu. Eklemlere normal eklem sıvısını taklit eden sıvılar enjekte edilebilir.
· Eklem ameliyatı. Ciddi şekilde hasar görmüş bir eklemi onarmak veya değiştirmek için ameliyat gerekebilir.
Osteoartritin komplikasyonları nelerdir?
Osteoartrit eklemlerin zamanla dejenere olmasına neden olduğu için kalıcı sakatlıklara sebep olabilir. Hastalığın oluşturduğu ağrı ve hareket sorunları kişinin normal günlük aktivitelerini daha zor yerine getirmesi gibi sorunlara yol açabilir.
Osteoartrit ile yaşamak
Osteoartrit için bir tedavi olmamasına rağmen, ağrıyı ve iltihabı azaltarak eklemlerin işlevini sürdürmesine yardımcı olmak ana amaçtır. Yaşam kalitenizi artırabilecek yaşam tarzı değişiklikleri hastalığın semptomlarının etkisini azaltmaya yardımcı olabilir. Tavsiye edebileceğimiz bazı yaşam tarzı değişiklikleri:
· Kilo kaybı. Ekstra ağırlık, kalça ve dizler gibi ağırlık taşıyan eklemlere daha fazla baskı uygular.
· Egzersiz yapmak. Yüzme, yürüme, düşük etkili aerobik egzersiz eklem ağrısını ve sertliğini azaltmaya yardımcı olabilir. Germe egzersizleri de eklemlerin esnek kalmasına yardımcı olabilir.
· Aktivite ve dinlenme. Eklemlerinizdeki stresi azaltmak için aktivite ve dinlenme arasında geçiş yapın. Bu, eklemlerinizi korumaya ve semptomlarınızı azaltmaya yardımcı olacaktır.
· Yardımcı cihazları kullanma. Bastonlar, koltuk değnekleri ve yürüteçler stresi belirli eklemlerden uzak tutmaya ve dengenizi sağlamaya yardımcı olabilir.
· İlaç kullanımını yönetmek. Bazı antiinflamatuar ilaçların uzun süreli kullanımı mide kanamasına neden olabilir. Bu riski azaltmak için doktorunuzla birlikte bir ilaç planı hazırlayın.
Doktorumu ne zaman aramalıyım?
Belirtileriniz kötüleşirse veya yeni belirtileriniz oluşursa, doktorunuza ulaşın.
