Ortodonti Nedir?
Ortodonti, diş ve çene problemlerinin önlenmesi ve düzeltilmesine üstüne odaklanan uzmanlık alanıdır. Ortodontistler aynı zamanda yüz anormallikleri ve çene bölgesindeki hastalıklar konusunda da uzmanlaşmıştır. Her çocuğun 7 yaşından önce bir ortodonti uzmanı tarafından durumunun değerlendirmesi önerilmektedir.
Hangi konularda diş teli tedavisi gereklidir?
Aşağıdaki problemler uygun ortodonti tedavi yöntemleri ile aşağıdaki bu konularda yardımcı olabilir veya problemin varlığını azaltabilir:
- Yanlış hizalanmış, çarpık veya sayıca normalden fazla dişler
- Eksik diş
- Fazla diş
- Isırırken dişte pozisyon problemleri
- Yanlış hizalanmış çene pozisyonu
- Çene ekleminin bir bozukluğu
Diş teli tedavisi hangi yaşta gerçekleştirilmelidir?
Çoğu durumda diş teli ve diğer ortodontik tedaviler için ideal yaş 10 ve 14 arasındadır. Dişleriniz siz yaşlandıkça ağzınız içinde hizalanmalarını tamamlamaktadır. Bu yüzden dişlerin ağız içindeki pozisyonu tam olarak oturmadan gerçekleştirilen ortodontik tedaviler daha kısa sürede ve daha başarılı sonuçlar vermektedir. Yetişkin hastalarda ise ağızdaki problemi çözmek için son pozisyonunu almış yüz kemikleri ve çene yapısına müdahale etmek gerekir. Bu yüzden yetişkinlerde ortodonti tedavisi birden fazla tedavi gerektirebilir ve bazen çene cerrahisi içerebilir.
Farklı diş teli tipleri nelerdir?
Genellikle dört farklı tip diş teli kullanılmaktadır:
- Metal veya plastik, diş renginde veya açık renkli, dişlere yapıştırılan braketler
- Dişlerin arkasına takılan lingual tipi braketler
- Dişlerin etrafını saran metal bantlarla, dişlerin çoğunu kaplayan bantlar.
- Ağızdan çıkarılabilen görünmez diş teli ve şeffaf diş teli
İlk üç tip dişleri istenilen konuma taşımak için kullanılmaktadır. Hizalayıcılar, dişlerin üzerine sığan özel biçimli plastik kılavuzlardır ve dişleri istenilen konumlara taşımak için bir seri halinde kullanılır. Ortodontistiniz sizin için hangi seçeneğin daha uygun olduğuna karar verecektir.
Diş telleri takılırken canınız yanacak mı?
Sürecin bazı kısımları bir baskı hissi içerebilir. Ancak genel olarak, diş tellerini taktırmak ağrı oluşturmaz.
Diş Teli Nasıl Takılır?
Arka dişleriniz birbirine çok yakınsa diş hekiminiz diş telleri takılmadan yaklaşık bir hafta önce aralarına ara parçalar veya lastik bantlar koyabilir. Bu adım, bantların arka dişlerinizin etrafına sığması için yeterli alan yaratmaktır.
Bantların muhtemel kötü tarafı, dişleriniz aralama cihazlarına uyum sağlamak için hareket ederken arka dişlerinizin ve çenenizin muhtemelen ağrıyabilmesidir.
Diş Temizliği
Ortodontistiniz diş tellerinizi takmadan önce dişlerinizin gerçekten temiz olması gerekir. Dişleriniz iyice temizlenip kurutulduktan sonra ortodontist diş tellerini uygulayabilir.
Braketlerin Yapıştırılması
Braketler, telleri dişleriniz üzerinde yerinde tutan küçük metal veya seramik cihazlardır.
Braketleri takmak için ortodontist her dişin ortasına az miktarda tutkal koyar. Ardından yapıştırıcıyı sabitlemek için dişlerinize mavi bir ışık uygulanır. Yapıştırıcının tadı genellikle kötüdür ancak sizin için toksik değildir.
Bir sonraki adım, dişin ortasına bir braket yerleştirmektir.
Metal Bantların Yerleştirilmesi
Diş tellerini sabitlemek için ortodontist, arka azı dişlerinizin etrafına metal bantlar yerleştirir.
Dişinize uygun büyüklükte bir bant seçtikten sonra ortodontist, banda bir miktar tutkal uygular, mavi ışıkla yapıştırıcıyı sabitler ve bandı dişinizin üzerine kaydırır.
Bandı azı dişinize doğru hareket ettirmek, biraz bükülme veya baskı gerektirebilir. Sıkışma hissi hissedip hissetmediğinizi ortodontistinize bildirin. Bandı rahat olacak şekilde ayarlayabilirler.
Ark tellerinin takılması
Braketler ve bantlar sıkıca yerine oturduğunda, ortodontist ark telini braketlere tutturur. Bunu, teli yerinde tutmak için her braketin etrafına küçük bir lastik bant (bağ) sararak yaparlar.
Daha sonra ortodontist, ağzınızın arkasındaki diş etlerine dokunmadığından emin olmak için kemer telinin ucunu keser.
Diş Teli Uygulaması Sonrası İlk Günler
Diş tellerinizi taktıktan sonra, bir veya iki saat içinde muhtemelen biraz rahatsızlık hissedeceksiniz. Ağrıyı yalnızca yemek yerken fark edebilirsiniz veya birkaç gün boyunca genel bir baş ağrısı veya çene rahatsızlığı yaşayabilirsiniz.
Ağrıyı hafifletmek için ibuprofen (Advil), naproksen (Aleve) veya asetaminofen (Tylenol) gibi reçetesiz satılan bir ağrı kesici ilaç deneyebilirsiniz.
Diş Teli Sonrası İlk Birkaç Gün Beslenme
Diş tellerinizi taktıktan veya ayarladıktan sonraki ilk birkaç gün, çiğnemeden kaynaklanan ağrıyı en aza indirmek için yumuşak yiyecekler yiyin. Aşağıdaki seçenekleri deneyebilirsiniz:
- Yoğurt
- Yulaf ezmesi
- Patates püresi ve karnabahar püresi
- Yumuşak pişmiş sebzeler
- Balık
- Omlet
- Çilek ve muz gibi yumuşak meyveler
- Makarna ve peynir
- Dondurma, donmuş yoğurt ve tatlılar
Ağzınızda braketlerin veya tellerin yanaklarınızın iç kısmına sürtündüğü yerlerde ağrı olabilir. Diş tellerinin ağrıya neden olan kısımlarını kapatmak için ortodontistinizden tavsiye alın.
Ayrıca bir tuzlu su solüsyonu ile ağzınızı durulamayı da deneyebilirsiniz.
Yaklaşık bir ay içinde ağzınız diş tellerine alışmış olacak ve bu tür ağrıları yaşamayacaksınız.
Ağız Sağlığı ve Diş Telleri
Aşağıdaki öneriler, siz tel tedavisi geçirirken oluşabilecek olası ağız sağlığı sorunlarının ortadan kaldırılmasına veya azaltılmasına yardımcı olacaktır:
- Yediğiniz besinlerin artıkları kolayca tellerinizin arasına sıkışabilmektedir, bu yüzden her yemekten sonra dikkatli bir şekilde dişlerinizi fırçalayın. Her 3 ila 4 ayda bir diş fırçanızı değiştirmeniz gerekmektedir. Yıpranmış bir diş fırçası dişleri iyi temizleyememektedir.
- Dişinizi fırçalarken telin etrafını da fırçalayın.
- Ağız temizleyici gargaraları braket ve teller arasında biriken gıdaları temizlemek için kullanabilirsiniz.
- Her 6 ayda bir doktorunuza diş temizliği yaptırın.
- Şeker ve nişasta alımını bu tür gıdaların artıkları zararlı asitlere dönüşebileceği için sınırlandırın. Bu tür artıkların birikmesi diş çürümesi ve teller etrafında beyaz lekeler neden olabilmektedir.
- Ağzınızdaki tellere hasar vermemesi için patlamış mısır, kraker, sert şekerler, fındık gibi sert; sakız, karamel gibi yapışkan yiyeceklerden kaçının.
Diş telleri çıktıktan sonra dişler üzerinde oluşabilecek beyaz lekeleri en aza indirmek için diş hekiminize reçeteli florürlü diş macunu veya tel etrafında florür vernik uygulaması hakkında danışın.
