Kolonoskopi Nedir?
Kolonoskopi, kalın bağırsak (kolon) ve rektumdaki değişiklikleri veya anormallikleri tespit etmek için gerçekleştirilen bir işlemdir.
Kolonoskopi sırasında uzun, esnek bir tüp olan kolonoskop rektuma yerleştirilir. Tüpün ucundaki küçük bir video kamera, doktorun tüm kalın bağırsağın içini görmesini sağlar.
Gerekli durumlarda, kolonoskopi sırasında görülen polipler veya diğer anormal doku türleri cihaz aracılığıyla çıkarılabilir. Kolonoskopi sırasında doku örnekleri (biyopsiler) de alınabilir.
Kolonoskopi Neden Yapılır?
Doktorunuz aşağıdaki nedenler sebebiyle kolonoskopi önerebilir:
- Bağırsak belirti ve semptomlarının nedeninin araştırılması. Kolonoskopi, doktorunuzun karın ağrısı, rektal kanama, kronik kabızlık, kronik ishal ve diğer bağırsak sorunlarının olası nedenlerini keşfetmesine yardımcı olabilir.
- Kolon kanseri taraması. 50 yaşında veya daha büyükseniz ve ortalama kolon kanseri riski altındaysanız - yaş dışında kolon kanseri risk faktörünüz yoksa - doktorunuz kolon kanseri taraması için her 10 yılda bir veya bazen daha erken sürede kolonoskopi önerebilir. Kolonoskopi,kolon kanseri taraması için bir seçenektir. Seçenekleriniz hakkında doktorunuzla konuşun.
- Polip varlığının araştırılması. Daha önce bağırsaklarınızda polip geliştirdiyseniz, doktorunuz var olabilecek diğer polipleri aramak ve onları çıkarmak için bir takip kolonoskopisi önerebilir. Bu tip kolonoskopi, kolon kanseri riskinizi azaltmak için yapılır.
Kolonoskopinin Olası Riskleri
Kolonoskopi çok az risk taşır. Nadir görülen kolonoskopi komplikasyonları şunları içerebilir:
- İşlem sırasında kullanılan anestezi ilacına olumsuz tepki
- Bir doku örneğinin (biyopsi) alındığı, bir polip veya diğer anormal dokunun alındığı bölgede kanama
- Kolon veya rektum duvarında yırtık
Doktorunuz kolonoskopinin olası risklerini sizinle görüştükten sonra, prosedüre izin veren bir onay formu imzalamanızı isteyecektir.
Kolonoskopi Öncesi Beslenme ve Hazırlık
Kolonoskopiden önce bağırsağınızın temiz (boş) olması gerekir. Bağırsağınızdaki herhangi bir kalıntı, muayene sırasında kolonunuzun ve rektumunuzun detaylı şekilde görüntülenmesini engelleyebilir.
Kolonunuzu boşaltmak için doktorunuz sizden şunları isteyebilir:
- Kolonoskopiden önce özel bir diyet uygulayın. Kolonoskopiden bir kaç gün önce katı besinleri tüketmeyi bırakmanız gerekmektedir. Sade su, süt veya krema içermeyen çay ve kahve, et suyu ve gazlı içecekler gibi berrak sıvıları tüketebilirsiniz. Kolonoskopi sırasında kan görüntüsüne benzetilebileceği için kolonoskopi önce kırmızı renkli sıvıları tüketmekten kaçının. Kolonoskopiden önceki gece gece yarısından sonra hiçbir şey yiyip içmemelisiniz.
- Müshil kullanımı. Doktorunuz genellikle hap veya sıvı formda bir müshil kullanmanızı önerebilir. Müshil ilacı kolonoskopinizden önceki gece almanız istenebilir veya müshil ilacı hem önceki gece hem de işlem sabahı kullanmanız istenebilir.
- Lavman kiti kullanımı. Bazı durumlarda, kolonunuzu boşaltmak için kolonoskopiden önceki gece veya kolonoskopiden birkaç saat önce bir lavman kiti kullanmanız gerekebilir. Bu genellikle yalnızca alt kolonun boşaltılmasında etkilidir ve genellikle kolonunuzu boşaltmanın birincil yolu olarak önerilmez.
- Düzenli kullandığınız ilaçlarınızın ayarlanması. Kolonoskopiden en az bir hafta önce özellikle şeker hastalığınız, yüksek tansiyonunuz veya kalp problemleriniz varsa veya demir içeren ilaçlar veya takviyeler alıyorsanız doktorunuza bunlar hakkında bilgi verin. Ayrıca aspirin veya varfarin gibi kanı incelten başka ilaçlar, felç riskini azaltmak için kullanılan dabigatran veya rivaroxaban gibi daha yeni antikoagülanlar; veya klopidogrel gibi trombositleri etkileyen kalp ilaçları.alıyorsanız doktorunuza bilgi verin. İlaçların dozlarının ayarlanması veya ilaçları geçici olarak almayı bırakmanız gerekebilir.
Kolonoskopi Nasıl Yapılır?
Kolonoskopi sırasında bir önlük giyeceksiniz. Kolonoskopi genellikle sedasyon altında gerçekleştirilir. Bazı durumlarda herhangi bir rahatsızlığı en aza indirmek için yatıştırıcı damardan verilen bir ağrı kesici ilaçla birleştirilir.
Kolonoskopi sırasında, genellikle dizleriniz göğsünüze doğru çekilmiş olarak, muayene masasında yan yatacaksınız. Doktorunuz rektumunuza bir kolonoskop yerleştirecektir.
Kolonunuzun tüm uzunluğuna ulaşabilecek kadar uzun olan kolonoskop cihazı, bir ışık ve doktorun kolonunuza hava veya karbondioksit pompalamasına izin veren bir tüp (kanal) içerir. Hava veya karbon dioksit kolonu şişirir, bu da kolonun astarının daha iyi görülmesini sağlar.
Cihaz hareket ettirildiğinde veya hava verildiğinde, karın krampları veya bağırsak hareketi dürtüsü hissedebilirsiniz.
Kolonoskop cihazı ayrıca ucunda küçük bir video kamera içerir. Kamera, doktorun kolonunuzun içini inceleyebilmesi için görüntüleri harici bir monitöre gönderir.
Doktorunuz ayrıca doku örnekleri (biyopsi) almak, polip veya diğer anormal bölgeleri çıkarmak için kolonoskop cihazına ek aletler de yerleştirebilir.
Kolonoskopi işlemi genellikle 30 ila 60 dakika sürer.
Kolonoskopiden Sonra
Kolonoskopiden sonra sakinleştiricinin etkisinin azalmaya başlaması yaklaşık bir saat sürer. Sizi eve götürecek birine ihtiyacınız olacaktır çünkü yatıştırıcının tüm etkilerinin geçmesi bir gün kadar sürebilir. Araba sürmeyin, önemli kararlar vermeyin veya günün geri kalanında işe geri dönmeyin.
Doktorunuz kolonoskopiniz sırasında bir polip çıkardıysa, geçici olarak özel bir diyet ile beslenmeniz önerilebilir.
Kolonunuzdaki hava kendiliğinden dışarı çıkarken, muayeneden birkaç saat sonraki dönemde şişkinlik hissedebilir veya gaz çıkartabilirsiniz. Yürümek bu tip rahatsızlıkları gidermeye yardımcı olabilir.
Ayrıca muayeneden sonraki ilk bağırsak hareketinizde tuvaletinizde az miktarda kan fark edebilirsiniz. Genellikle bu önemli bir problem değildir. Kan veya kan pıhtıları çıkarmaya devam ederseniz veya sürekli karın ağrınız, ateşiniz varsa doktorunuza danışın.
Kolonoskopi Sonucu
Doktorunuz kolonoskopi sonucunu gözden geçirecek ve ardından sonuçları sizinle paylaşacaktır.
Negatif Kolonoskopi Sonucu
Doktorunuz kolonda herhangi bir anormallik bulamazsa kolonoskopi sonucu negatif olarak kabul edilir.
Doktorunuz aşağıdaki zaman dilimi içinde başka bir kolonoskopi yaptırmanızı önerebilir:
- Ortalama kolon kanseri riskiniz varsa (yaş dışında kolon kanseri risk faktörü yok) 10 yılda bir
- Önceki kolonoskopi işlemlerinde polip görüldüyse 5 yılda bir
- Kolonda, kolonunuzun tam olarak incelenmesini engelleyen rezidüel dışkı varsa yıl içinde
Pozitif Kolonoskopi Sonucu
Doktorunuz kolonda herhangi bir polip veya anormal doku bulursa kolonoskopi sonucu pozitif olarak kabul edilir.
Çoğu polip kanserli değildir, ancak bazıları ileride kansere dönüşebilecek yapılar olabilir. Kolonoskopi sırasında çıkarılan polipler, kanserli, kanser öncesi veya kanser dışı olup olmadıklarının belirlenmesi için patoloji analizine laboratuvara gönderilir.
Poliplerin boyutuna ve sayısına bağlı olarak, gelecekte polip araştırılması için daha sıkı bir gözetim programı izlemeniz gerekebilir.
Doktorunuz çapı 1 santimetreden daha küçük bir veya iki polip bulursa, kolon kanseri için diğer risk faktörlerine bağlı olarak beş ila 10 yıl içinde tekrar kolonoskopi yaptırmanızı önerebilir.
Aşağıdaki durumlarda doktorunuz size daha erken bir kolonoskopi önerecektir:
- İkiden fazla polip varlığı
- 1 santimetreden daha büyük bir polip
- Kolonun tam olarak incelenmesini engelleyen polipler ve kalıntı dışkı
- Gelecekteki kanser riskinin daha yüksek olduğunu gösteren belirli hücre özelliklerine sahip polipler
- Kanserli polipler
Kolonoskopi sırasında çıkarılamayan bir polip veya diğer anormal dokular varsa, doktorunuz büyük polipleri çıkarma veya ameliyat konusunda özel uzmanlığa sahip bir uzman ile tekrar muayene önerebilir.
