KATARAKT NEDİR? AMELİYATI NASIL YAPILIR?

Katarakt Nedir?

Katarakt, normalde açık ve temiz olan göz merceğinin bulanıklaşmasıdır. Bulanıklaşma ışık ışınlarının mercekten geçip retinaya odaklanmasını engeller. Retina gözün arka kısmında bulunan ışığa duyarlı bir dokudur. Katarakt problem gözün merceğini oluşturan proteinin bir kısmının yapısının değişmesi sonucunda ortaya çıkar. Zamanla görme duyunuzu negatif etkiler.

Erken dönemlerinde katarakt bir soruna neden olmayabilir. Bulanıklık, lensin yalnızca küçük bir bölümünü etkileyebilir. Bununla birlikte, katarakt zamanla büyüyerek lensin daha fazlasını etkileyebilir ve görmenizi zorlaştırabilir. Retinaya daha az ışık ulaştığı durumlarda görmek daha da zorlaşır. Katarakt sonucunda görüşünüz donuk ve bulanık olabilir. Katarakt bir gözden diğerine geçemez. Ancak çoğu kişide her iki gözde de hastalık varlığı görülür.

Katarakt Türleri

Birçok katarakt türü vardır:

• Yaşa bağlı katarakt. Çoğu hastada katarakt ilerlemiş yaş sonucunda oluşmuştur.
• Doğuştan katarakt. Bazı bebekler kataraktla doğar. Bazı doğuştan gelen kataraktlar görme yeteneğini etkilemez, etkileyen tiplerde ise müdahale gerekir.
• İkincil katarakt. İkincil katarakt genellikle vücuttaki başka bir hastalıktan (diyabet gibi) kaynaklanır. Steroid kullanımı da ikincil katarakt oluşumu ile ilişkilendirilmiştır.
• Travmatik katarakt. Bir veya iki gözün yaralanması, travmatik katarakt oluşumuna neden olabilir. Hastalık, kazadan hemen sonra veya birkaç yıl içinde oluşabilir.
• Nükleer kataraktlar: Lensin merkezini etkileyen katarakt türlerindendir. Miyopluk veya okuma görüşünüzde kısa süreli iyileşme sağlayabilirler. Sonrasında mercek gittikçe sarıya döner ve görüş alanınızı kısıtlayarak, bulanıklaştırır. Kataraktın ilerlemesi sarı renginden kahverengiye dönüşünden anlaşılabilir. İleri derecede sararan mercek veya esmerleşen mercek, görüş alanındaki renkleri algılamada sorun yaşamanıza sebebiyet verebilir.
• Kortikal kataraktlar: Bu tip katarakt, lensinizin kenarlarını etkiler ve korteksin dışında beyazımsı, kama şeklinde çizgiler oluşturmaya başlar. Çizgiler ileri evrede merkeze doğru uzanmaya ve merkezin içinden geçen ışığı engellemeye başlar.
• Arka subkapsüler kataraktlar: Subkapsüler katarakt, lensin arkasını etkileyen tipte katarakttır. Çoğunlukla, merceğin arkasına yakın, küçük ve saydam, ışık yolunda oluşmuş bir alanda ortaya çıkar. Okuma görüşünüze büyük bir olumsuz etkisi olur ve parlak ışıkta görüşünüzü kısıtlar. Özellikle geceleri, ışık etrafında parlama veya halelerin oluşmasına sebebiyet verir. Bu tip kataraktlar, diğer türlere göre daha hızlı ilerlerler.

Katarakt sebepleri nelerdir?

Katarakta neyin sebep olduğu tam olarak bilinmese de, aşağıda bahsedilenlerin hastalık oluşumuna etkisi olduğu düşünülmektedir:

• Şeker Hastalığı
• Travma
• Radyasyon
• Sigara içmek
• Diyabet
• Güneş ışığında çok fazla zaman geçirmek
• Steroid kullanımı
• Bazı diüretiklerin kullanımı
• Bazı ağır sakinleştiriciler

Katarakt için kimler risk altındadır?

Olası risk faktörleri şunları içerir:

• Yaş. Yaş, katarakt için en büyük risk faktörüdür. Yaşa bağlı katarakt, 40 ila 50 yaş arasında gelişebilir.
• Yaşanılan yer. Son araştırmalar, yüksek rakımlarda yaşayan insanların katarakt gelişme riskinin daha yüksek olduğunu göstermiştir.
• Çok fazla güneşe maruz kalma. Güneşte daha fazla zaman geçiren kişiler, diğerlerinden daha erken katarakt geliştirebilirler.

Kataraktın belirtileri nelerdir?

Aşağıdakiler, kataraktların en yaygın semptomlarıdır. Bununla birlikte, her kişi semptomları farklı şekilde yaşayabilir. Belirtiler şunları içerebilir:

·         Bulutlu veya bulanık görüş

·         Işıkların aşırı parlak ya da hale şeklinde görülmesi

·         Kötü gece görüşü

·         Çoklu (çift) görme

·         Renklerin solmuş görünmesi

·         Artan miyopluk

·         Her iki gözde görme bozukluğu

Hastalığın erken evrelerinde genellikle görüşünüzde herhangi bir değişiklik fark etmeyebilirsiniz. Katarakt yavaş büyüme eğiliminde olduğundan, görme duyunuz yavaş yavaş kötüleşir. Bazı katarakt tipleri yakın görüşünüzün kısa bir süre için normalden daha iyi olmasına neden olabilir. Ancak katarakt hastalığınız ilerledikçe görme duyunuz kötüleşecektir. Katarakt semptomları diğer göz rahatsızlıklarının semptomları ile benzerlik gösterebilir. Teşhis için doktorunuza başvurun.

Katarakt nasıl teşhis edilir?

Doktorunuz tarafından tıbbi geçmişinizin alınması ve göz muayenesine ek olarak, katarakt teşhisi için yapılan testler şunları içerebilir:

• Görme keskinliği testi: Bir dizi harfin ne kadar net okunduğunu ölçmek amaçlı göz çizelgesinin uygulandığı testlerdir. İki gözünüz de test edilir, her gözünüz test edilirken bir tarafı kapatılır. Giderek küçülen harflere sahip tablo ve görüntüleme cihazları kullanılır ve doktorunuz görüşünüzün ne seviyede olduğunu göstermek için size sorular sorar.
• Yarık lamba muayenesi: Göz doktorunuzun, görüş alanınızdaki yapıları gözlerinizin ön segmentinin büyütmesiyle gözlemlediği işlemdir. Yarık lamba, mikroskobu tanımlar ve bunun nedeni korneanızı, irisinizi, lensinizi ve irisiniz ile kornea arasındaki boşluğu gözlemleyebilmek için yoğun ışık etkisi kullanılmasıdır. Bu yoğun ışık çizgisi yarık olarak adlandırılır ve bu yapıların küçük bölümler halinde gözlemlenmesini sağlamaktadır. Gözünüzde oluşan küçük anormalliklerin tespitinde yararlı bir işlem olarak kullanılır.
• Retina muayenesi: Göz doktorunuzun, göz bebeklerinizi geniş açmak (genişletme) amacıyla gözünüze damla koyması işlemi retina muayenesidir. Bu işlem, gözünüzün arkasındaki (retina) yapıyı incelemeyi sağlar. Bir yandan bir yarık lamba veya oftalmoskop adı verilen özel bir cihaz vasıtasıyla lensinizi katarakt belirtileri açısından inceleyebilir.
• Aplanasyon tonometrisi: Gözünüzdeki sıvı basıncının ölçülmesi işlemidir. Birçok farklı kullanım tekniği ve bunu ölçen cihaz mevcuttur.

Ek olarak, göz doktorunuzun gözünüzün sağlığı ve yapısı hakkında daha fazla bilgi edinmesine yardımcı olmak için başka testler de yapılabilir.

Katarakt nasıl tedavi edilir?

Doktorlarınız, aşağıdakilere dayanarak sizin için en iyi tedaviyi belirleyecektir:

·         Yaşınız

·         Genel sağlığınız ve tıbbi geçmişiniz

·         Hastalığınızın şiddeti

·         Belirli ilaçları, prosedürleri veya tedavileri ne kadar tolore edebileceğiniz?

·         Hastalığınızın tahmini iyileşme süreci

Katarakt semptomları bazen başka durumlar veya tıbbi problemler gibi görünür. Teşhis için her zaman doktorunuza danışmanız gerekmektedir.

Erken evrelerde, kataraktın neden olduğu görme kaybı, farklı gözlükler, büyüteç kullanımı veya daha güçlü aydınlatma ile aşılabilir. Bu yaklaşımların artık yardımcı olmadığı durumlarda, geriye kalan tek etkili tedavi ameliyattır. Katarakt sonucunda oluşan görme kaybı araba kullanmak, okumak veya televizyon izlemek gibi günlük aktivitelerinizi gerçekleştirmenizin önüne geçtiği zaman kataraktın ortadan kaldırılması gerekmektedir .

Katarakt ameliyatı

Katarakt ameliyatı en sık yapılan ameliyatlardan biridir. Aynı zamanda en güvenli ve en etkili ameliyatlardandır. Cerrahi, bulutlu merceğin yeni bir mercekle değiştirilmesini içerir.

İşlem esnasında, bulutlu lens çıkartılır ve şeffaf yapay bir lens ile değiştirilir. Göz içi merceği denilen bu yapay mercek, çıkarılan doğal mercekle aynı bölgeye yerleştirilir. Gözünüzün kalıcı bir parçası haline gelir.

Göz yapınıza ve herhangi bir göz probleminizin olup olmadığına göre tedavi biçiminiz değişmektedir. Göz problemi olan hastalarda yapay bir lens kullanımı önerilmese de, bu gibi hastalar için katarakt giderildikten sonra gözlük veya kontakt lensler önerilebilir.

Katarakt ameliyatı çoğunlukla ayakta bir tedaviyi içerir, dolayısıyla ameliyat sonrası hastanede geçirmeniz gerekli değildir. Bu işlem esnasında göz doktorunuz, göz çevrenizi uyuşturmak amacıyla lokal bir anestezi kullanır, fakat işlem sırasında yine de uyanık kalırsınız.

Genellikle ameliyat güvenli geçmektedir fakat enfeksiyon ve kanama durumlarında risk taşıyabilir. Ayrıca katarakt ameliyatı retina dekolmanı(retina kayması) riskini arttırabilmektedir. 

Ameliyat sonrası süreç

Katarakt ameliyatından birkaç gün sonra da biraz rahatsızlık hissedebilirsiniz. İyileşme süreci genellikle birkaç hafta içinde gerçekleşmektedir.

Eğer her iki gözde de katarakt ameliyatı ihtiyacı varsa, doktorunuz ilk ameliyattan sonra gözünüzün iyileşmesinden sonra ikinci göze işlem uygular. 

Katarakt Körlüğü, Ameliyat İle Önlenebilir Mi?

Katarakt ameliyatı, körlüğünüzü iyileştirebilir. Katarakt nedeniyle oluşan körlük, katarakt ameliyatı ve göz içi lens uygulamalarıyla durumu tersine çevirir. Bununla beraber, körlükle sonuçlanmış bir katarakt ameliyatı daha riskli ve zordur. Bu ameliyatın komplikasyonları daha fazla olacaktır. Katarakt ameliyatından alınan 

Kataraktın olası komplikasyonları nelerdir?

Katarakt zamanla görme yeteneğinize zarar verir. Katarakt ameliyatı görme yeteneğinizi geri kazanmanızı sağlayabilir. Bununla birlikte, katarakt ameliyatının olası bir komplikasyonu "katarakt sonrası" dır. Katarakt ameliyatı sırasında kasıtlı olarak çıkarılmayan doğal lensin bir kısmı bulanıklaştığında ve görüşünüzü bulanıklaştırdığında "katarakt sonrası" meydana gelir. Kataraktın aksine, "katarakt sonrası" YAG lazer kapsülotomi adı verilen bir yöntemle tedavi edilebilir. Doktorunuz, ışığın geçmesine izin vermek amacıyla lensin arkasındaki bulutlu zarda küçük bir delik açmak için bir lazer ışını kullanır. Katarakt sonrası komplikasyonu, katarakt ameliyatından aylar hatta yıllar sonra gelişebilir.