Haşimato Hastalığı Nedir, Neden Olur, Belirtileri ve Tedavisi

Haşimato Hastalığı Nedir?

Haşimato hastalığı, bağışıklık sisteminizin boynunuzun tabanında adem elmasının altında bulunan küçük bir bez olan tiroidinize saldırdığı bir hastalıktır. Tiroid bezi, vücudunuzun birçok işlevini koordine eden hormonları üreten endokrin sisteminizin bir parçasıdır.

Kronik lenfositik tiroidit olarak da bilinen haşimato hastalığından kaynaklanan iltihaplanma, sıklıkla tiroid bezinin düşük aktivitede çalışmasına (hipotiroidizm) yol açar. Haşimato hastalığı, hipotiroidizmin en yaygın nedenidir. Özellikle orta yaşlı kadınları etkiler, ancak her yaştaki erkek, kadınlarda ve çocuklarda da ortaya çıkabilir.

Doktorlar, haşimato tiroidi hastalığını tespit etmeye yardımcı olmak için tiroid fonksiyonunuzu test eder. Haşim hastalığının tiroid hormon replasmanı ile tedavisi genellikle basit ve efektiftir.

Haşimato Hastalığı Nedenleri?

Haşimato hastalığı, bağışıklık sisteminizin tiroid bezinize zarar veren antikorlar oluşturduğu otoimmün bir hastalıktır. Bağışıklık sisteminizin tiroid bezinize saldırmasına neyin sebep olduğu bilinmemektedir. Bazı bilim adamları, bir virüsün veya bakterinin yanıtı tetikleyebileceğini düşünürken, diğerleri genetik bir kusurun söz konusu olabileceğine inanmaktadır.

Kalıtım, cinsiyet ve yaş gibi faktörlerin bir kombinasyonu, haşimato hastalığı geliştirme olasılığınızı belirleyebilir.

Haşimato Hastalığı Riskini Arttıran Faktörler

Aşağıdaki faktörler, haşimato hastalığına yakalanma riskinizi arttırabilir:

Cinsiyet. Kadınların haşimato hastalığına yakalanma olasılığı çok daha yüksektir.
Yaş. Haşimato hastalığı her yaşta ortaya çıkabilir, ancak daha çok orta yaşta ortaya çıkar.
Kalıtım. Ailenizdeki diğer kişilerin tiroid veya diğer otoimmün hastalıkları varsa, haşimato hastalığı için daha yüksek risk altındasınız.
Diğer otoimmün hastalık varlığı. Romatoid artrit, tip 1 diyabet veya lupus gibi başka bir otoimmün hastalığa sahip olmak, haşimato hastalığına yakalanma riskinizi artırır.
Radyasyona maruz kalma. Aşırı düzeyde çevresel radyasyona maruz kalan insanlar haşimato hastalığını geliştirmeye daha yatkındır.

Haşimato Hastalığı Belirtileri

İlk başta haşimato hastalığının belirtilerini, semptomlarını fark etmeyebilirsiniz veya sadece boğazınızın ön kısmında (guatr) bir şişlik fark edebilirsiniz. haşimato hastalığı genellikle yıllar içinde yavaş ilerler ve kronik tiroid hasarına neden olarak kanınızdaki tiroid hormon seviyelerinde düşüşe neden olur. Belirti ve semptomlar esas olarak az çalışan bir tiroid bezinin (hipotiroidizm) belirtileridir.

Hipotiroidizmin belirti ve semptomları şunları içerir:

Yorgunluk ve halsizlik
Soğuğa karşı artan hassasiyet
Kabızlık
Soluk, kuru cilt
Şişkin bir yüz
Kırılgan tırnaklar
Saç dökülmesi
Dilin büyümesi
Açıklanamayan kilo alımı
Kaslarda ağrı, hassasiyet ve sertlik
Eklem ağrısı ve sertliği
Kas Güçsüzlüğü
Aşırı veya uzun süreli adet kanaması
Depresyon
Hafıza problemleri

Ne zaman doktora görünmeli

Aşağıdaki belirti ve semptomları geliştirirseniz doktorunuza görünün:

Belirgin bir sebep olmaksızın oluşan yorgunluk
Kuru cilt
Soluk, kabarık yüz
Kabızlık

Ayrıca, aşağıdaki durumlarda da tiroid fonksiyonunuzun periyodik olarak test edilmesi için doktorunuzu görmeniz gerekir:

Geçirilmiş bir tiroid ameliyatı varsa
Radyoaktif iyot veya anti-tiroid ilaçları ile tedavi gördüyseniz
Başınıza, boynunuza veya göğsünüze radyasyon tedavisi gördüyseniz

Kanınızda kolesterol miktarınız yüksekse, bunun nedeninin hipotiroid olup olmadığı konusunda doktorunuzla konuşun.

Haşimato hastalığının neden olduğu hipotiroidizm için hormon tedavisi alıyorsanız, doktorunuzun önerdiği sıklıkta takip ziyaretleri planlanılacaktır. Doğru dozda ilaç aldığınızdan emin olunması önemlidir. Zamanla, tiroid fonksiyonunuzu düzenlemek için ihtiyacınız olan doz değişebilir.

Haşimato Hastalığı Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Tedavi edilmediği takdirde, haşimato hastalığının neden olduğu düşük aktivitedeki bir tiroid bezi (hipotiroidizm) aşağıdakiler gibi bir dizi sağlık sorununa yol açabilir:

Guatr. Tiroidinizin daha fazla hormon salgılaması için sürekli uyarılması, guatr olarak bilinen bir durum olan tiroid bezinin büyümesine neden olabilir. Hipotiroidizm, guatrın en yaygın nedenlerinden biridir. Genellikle rahatsız edici değildir, ancak büyük bir guatr görünümünüzü etkileyebilir ve yutkunma veya nefes almayı engelleyebilir.
Kalp sorunları. haşimato hastalığı ayrıca kalp hastalığı riskinin artmasıyla da ilişkilendirilebilir. Tedavi edilmezse hipotiroidizm kalp büyümesine ve muhtemelen kalp yetmezliğine yol açabilir.
Zihinsel sağlık sorunları. Depresyon haşimato hastalığında erken dönemde ortaya çıkabilir ve zamanla daha şiddetli hale gelebilir. haşimato hastalığı ayrıca hem erkeklerde hem de kadınlarda cinsel isteğin (libido) azalmasına ve zihinsel işleyişin yavaşlamasına neden olabilir.
Miksödem. Bu nadir, yaşamı tehdit eden durum, tedavi edilmeyen haşimato hastalığının bir sonucu olarak uzun süreli şiddetli hipotiroidizm sonucunda gelişebilir. Belirtileri ve semptomları arasında uyuşukluk, ardından derin uyuşukluk ve bilinç kaybı bulunur. Bir miksödem koması soğuğa maruz kalma, sakinleştirici kullanımı, enfeksiyona veya vücudunuzdaki diğer streslere maruz kalma ile tetiklenebilir. Miksödem acil tıbbi tedavi gerektirir.
Doğum kusurları. Haşimato hastalığı sonucunda tedavi edilmemiş hipotiroidizmi olan kadınlardan doğan bebeklerde, sağlıklı annelerden doğan bebeklere göre daha yüksek doğum kusurları riski olabilir. Hipotiroid gebelikler ile yarık damak gibi doğum kusurları arasında bir bağlantı olabilir. Hipotiroidi gebelikleri ile kalp, beyin ve böbrek sorunları arasında da bir bağlantı vardır. Hamile kalmayı planlıyorsanız veya erken hamilelik dönemindeyseniz, tiroid seviyenizi kontrol ettirdiğinizden emin olun.

Haşimato Hastalığı Tanısı

Genel olarak, kendinizi giderek daha yorgun veya halsiz hissediyorsanız, kuru cildiniz, kabızlığınız ve ses kısıklığınız varsa veya daha önce tiroid problemleriniz, guatrınız varsa, doktorunuz sizi haşimato hastalığı açısından test edebilir.

Haşimato hastalığının tanısı, belirtilerinize, semptomlarınıza ve hipofiz bezinde üretilen tiroid hormonu ve tiroid uyarıcı hormon (TSH) düzeylerini ölçen kan testlerinin sonuçlarına dayanır. Bu testler şunları içerebilir:

Hormon testi. Kan testleri, tiroid ve hipofiz bezleriniz tarafından üretilen hormon miktarını belirleyebilir. Tiroidiniz az çalışıyorsa, tiroid hormonu seviyesi düşüktür. Aynı zamanda, hipofiz beziniz tiroid bezinizi daha fazla tiroid hormonu üretmesi için uyarmaya çalıştığı için TSH seviyesi de yükselir.
Bir antikor testi. Haşimato hastalığı bir otoimmün bozukluk olduğundan, nedeni anormal antikorların üretimini içerir. Bir kan testi, normalde tiroid bezinde bulunan ve tiroid hormonlarının üretiminde önemli bir rol oynayan bir enzim olan tiroid peroksidaza (TPO antikorları) karşı antikorların varlığını doğrulayabilir. Ancak haşimato tiroiditi olan herkeste TPO antikor testi pozitif değildir. Birçok insanda TPO antikorları bulunur, ancak guatr, hipotiroidizm veya başka problemler yoktur.

Geçmişte doktorlar, semptomlar oldukça ilerleyene kadar haşimato hastalığının ana göstergesi olan düşük aktif tiroidi (hipotiroidizm) tespit edemiyorlardı. Ancak günümüzde hassas TSH testini kullanarak doktorlar, tiroid bozukluklarını çok daha erken teşhis edebilmekte.

TSH testi en iyi tarama testi olduğundan, doktorunuz muhtemelen önce TSH'yi kontrol edecek ve gerekirse bir tiroid hormon testi ile takip edecektir. TSH testleri ayrıca hipotiroidizmi yönetmede önemli bir rol oynar. Bu testler ayrıca doktorunuzun hem başlangıçta hem de zamanla doğru ilaç dozunu belirlemesine yardımcı olur.

Haşimato Hastalığının Tedavisi

Haşimato hastalığının tedavisi, gözlem ve ilaç kullanımını içerebilir. Hormon eksikliğine dair bir kanıt yoksa ve tiroidiniz normal çalışıyorsa, doktorunuz bekle-gör yaklaşımını önerebilir. İlaca ihtiyacınız varsa, muhtemelen hayatınızın geri kalanı boyunca ilaç kullanmanız gerekecek.

Haşimato hastalığı tedavisinde sentetik hormonlar

Haşimato hastalığı tiroid hormonu eksikliğine neden oluyorsa, tiroid hormonu replasman tedavisine ihtiyacınız olabilir. Bu genellikle sentetik tiroid hormonu levotiroksinin günlük kullanımını içerir.

Sentetik levotiroksin, bu hormonun tiroid beziniz tarafından üretilen doğal versiyonu olan tiroksin ile aynıdır. Oral ilaç, yeterli hormon seviyelerini geri yükler ve hipotiroidizmin tüm semptomlarını tersine çevirir.

Dozajın izlenmesi

Başlangıçta doğru levotiroksin dozunu belirlemek için doktorunuz genellikle altı ila sekiz haftalık tedaviden sonra ve herhangi bir doz değişikliğinden sonra TSH seviyenizi kontrol eder. Tiroid testlerinizi normalleştiren doz belirlendikten sonra, ihtiyacınız olan doz değişebileceğinden doktorunuz muhtemelen her 12 ayda bir TSH seviyenizi kontrol edecektir. Aşırı miktarda tiroid hormonu, kemik kaybını hızlandırabilir, bu osteoporozu daha da kötüleştirebilir veya hastalık riskinizi artırabilir. Levotiroksin ile aşırı tedavi ayrıca kalp ritmi bozukluklarına (aritmiler) neden olabilir.

Koroner arter hastalığınız veya şiddetli hipotiroidiniz varsa, doktorunuz tedaviye daha az miktarda ilaçla başlayabilir ve dozu kademeli olarak artırabilir. Progresif hormon replasmanı, kalbinizin metabolizmadaki artışa uyum sağlamasına izin verir.

Levotiroksin, uygun dozda kullanıldığında neredeyse hiç yan etkiye neden olmaz ve nispeten ucuz bir tedavidir. Dozları atlamayın veya ilacı almayı bırakmayın. Bunu yaparsanız, belirtiler ve semptomlar yavaş yavaş geri dönecektir.

Diğer maddelerin levotiroksine etkileri

Bazı ilaçlar, takviyeler ve bazı yiyecekler vücudunuzun levotiroksini emme yeteneğini etkileyebilir. Bununla birlikte, diğer ilaçlardan dört saat önce veya sonra levotiroksin almak sorunu çözebilir. Çok miktarda soya ürünü veya yüksek lifli bir diyet yapıyorsanız veya aşağıdakilerden herhangi birini alıyorsanız bu konuyu doktorunuzla konuşun: