Halüsinasyon Nedir?
Çoğu insan için halüsinasyonlar gerçekte orada olmayan şeyleri görmek anlamına gelmektedir. Ama halüsinasyon bundan çok daha fazlasını içerir. Halüsinasyonlar olmayan bir şeye dokunduğunuz veya hatta kokladığınızı bile hissettirebilir.
Halüsinasyon görmeye neden olan birçok farklı neden vardır. Şizofreni adı verilen bir akıl hastalığı, Parkinson hastalığı, epilepsi gibi bir sinir sistemi sorunu bu nedenlerden bazılarıdır.
Siz veya sevdiğiniz birisi halüsinasyon görüyorsa, bir doktora görünmesinde fayda vardır. Halüsinasyonları kontrol etmeye yardımcı olan tedaviler alabilirsiniz, ancak çoğu halüsinasyonun çözümü sorunun arkasında yatan nedene bağlıdır. Birkaç farklı halüsinasyon türü bulunmaktadır.
Halüsinasyon Görme Nedenleri
Halüsinasyonlar çoğunlukla şunlardan kaynaklanır:
- Şizofreni. Şizofreni hastalarının %70'inden fazlası görsel halüsinasyonlar görür ve %60-90'ı sesler duyar. Ancak bazıları orada olmayan şeylerin kokusunu alabilir ve tadabilir.
- Parkinson hastalığı. Parkinson hastalığına sahip insanların yarısına kadarı bazen orada olmayan şeyler görür.
- Alzheimer hastalığı ve diğer demans türleri, özellikle Lewy vücut demansı. Beyinde halüsinasyonlara neden olabilecek değişikliklere neden olurlar. Hastalığınız ilerlediğinde halüsinasyonların gerçekleşmesi daha olası olabilir.
- Migren. Bu tür baş ağrısı olan kişilerin yaklaşık üçte birinde ayrıca bir tür görsel halüsinasyon olan bir "aura" vardır. Çok renkli bir ışık hilal gibi görünebilir.
- Beyin tümörü. Nerede olduğuna bağlı olarak, beyin tümörleri farklı halüsinasyonlara neden olabilir. Görmeyle ilgili bir alandaysa, gerçek olmayan şeyler görebilirsiniz. Ayrıca ışık noktaları veya şekilleri de görebilirsiniz. Beynin bazı bölgelerindeki tümörler koku ve tat halüsinasyonlarına neden olabilir.
- Charles Bonnet sendromu. Bu durum, makula dejenerasyonu, glokom veya katarakt gibi görme sorunları olan kişilerin halüsinasyon görmelerine neden olur. İlk başta, bunun bir halüsinasyon olduğunu fark etmeyebilirsiniz, ancak sonunda gördüklerinizin gerçek olmadığını anlarsınız.
- Epilepsi. Bu bozukluğa eşlik eden nöbetler, halüsinasyon görme riskini artırabilir. Halüsinasyonun türü, epilepsi nöbetinin beyninizin hangi bölümünü etkilediğine bağlıdır.
Halüsinasyon Tipleri
Olmayan Sesler Duymak (İşitsel Halüsinasyonlar)
Seslerin zihninizin içinden veya dışından geldiğini hissedebilirsiniz. Birbiriyle konuşan kişilerin seslerini duyabilir veya sesler size bir şey yapmanızı söylüyorlarmış gibi hissedebilirsiniz. İşitsel halüsinasyon nedenleri şunları içerebilir:
- Şizofreni
- Bipolar bozukluk
- Psikoz
- Sınırda kişilik bozukluğu
- Travmatik stres bozukluğu sonrası
- İşitme kaybı
- Uyku bozuklukları
- Beyin lezyonları
- İlaç kullanımı
Olmayan Görseller Görmek (Görsel Halüsinasyonlar)
Örneğin, şunları yaşayabilirsiniz:
- Elinizde veya tanıdığınız birinin yüzünde sürünen böcekler gibi başkalarının görmediği şeyleri görmek
- Yanlış şekle sahip nesneleri veya normalde olmayan şekillerde hareket eden nesneler görmek
Bazen görsel halüsinasyonlar ışık parlamaları gibi görünürler. "Oksipital" adı verilen nadir bir nöbet türü, parlak renkli noktalar veya şekiller görmenize neden olabilir. Görsel halüsinasyonların diğer nedenleri şunlardır:
- Beyninizin görmenize yardımcı olan kısmı olan görsel kortekste tahriş
- Beyin dokusunda hasar (doktor bu lezyonları arayacaktır)
- Şizofreni
- Şizoaffektif bozukluk
- Depresyon
- Bipolar bozukluk
- Deliryum (enfeksiyonlardan, uyuşturucu kullanımından ve yoksunluğundan veya vücut ve beyin problemlerinden)
- Bunama
- Parkinson hastalığı
- Nöbetler
- Migren
- Beyin lezyonları ve tümörleri
- Uyku sorunları
- Halüsinasyon oluşturabilen ilaçlar
- Metabolizma sorunları
- Creutzfeldt-Jakob hastalığı
Olmayan Kokuları Hissetmek (Koku Halüsinasyonları)
Kokunun etrafınızdaki bir şeyden veya kendi vücudunuzdan geldiğini düşünebilirsiniz. Koku halüsinasyonlarının nedenleri şunları içerebilir:
- Kafa travması
- Soğuk algınlığı
- Temporal lob nöbeti
- İltihaplı sinüsler
- Beyin tümörü
- Parkinson hastalığı
Olmayan Tatları Hissetme (Tat Halüsinasyonları)
Yediğiniz veya içtiğiniz bir şeyin tuhaf bir tadı olduğunu hissedebilirsiniz. Nedenler şunları içerebilir:
- Temporal lob hastalığı
- Beyin lezyonları
- Sinüs hastalıkları
- Epilepsi
Olmayan Teması Hissetmek (Dokunsal veya Somatik Halüsinasyonlar)
Etrafta kimse yokken bile gıdıklandığınızı düşünebilir veya cildinizin üzerinde veya altında böceklerin gezindiğini hissedebilirsiniz. Yüzünüzde gerçek olmayan bir sıcak hava patlaması hissedebilirsiniz. Dokunsal veya somatik halüsinasyon nedenleri şunları içerir:
- Şizofreni
- Şizoaffektif bozukluk
- Halüsinasyon oluşturabilen ilaçlar
- Delirium tremens
- Alkol
- Alzheimer hastalığı
- Lewy vücut demansı
- Parkinson hastalığı
Halüsinasyonların Tanı ve Tedavisi
İlk olarak, doktorunuzun halüsinasyonlarınıza neyin sebep olduğunu bulması gerekir. Doktorunuz tıbbi geçmişinizi inceleyecek ve fizik muayene gerçekleştirecek, sonra belirtilerinizi soracaktır.
Sorunu anlamaya yardımcı olmak için bazı testler gerekebilir. Örneğin, bir EEG veya elektroensefalogram, vücudunuzdaki olağandışı elektriksel aktivite kalıplarını kontrol ederek halüsinasyonlarınızın nöbetlerden kaynaklanıp kaynaklanmadığını gösterebilir.
Vücudunuzun içinin görüntülerini oluşturabilmek için güçlü mıknatıslar ve radyo dalgaları kullanan bir manyetik rezonans görüntüleme (MR) gerçekleştirilebilir. Bir beyin tümörü veya felçli küçük bir alan gibi durumların halüsinasyona neden olup olmadığını gösterebilir.
Doktorunuz halüsinasyonlara neden olan durumu tedavi edecektir. Halüsinasyon tedavisi, aşağıdakileri içerebilir:
- Şizofreni veya Alzheimer hastalığı için kullanılan ilaçlar
- Epilepsi tedavisinde kullanılan nöbet önleyici ilaçlar
- Makula dejenerasyonu, glokom ve katarakt tedavisi
- Tümörleri tedavi etmek için cerrahi veya radyasyon tedavisi
- Migrenli kişiler için triptanlar, beta blokerler veya antikonvülsanlar olarak adlandırılan ilaçlar
Doktorunuz Parkinson hastalığı olan bazı kişileri etkileyen psikozla bağlantılı halüsinasyonları ve sanrıları tedavi etmekte kullanılan bazı ilaçları reçete edebilir.
Bir terapistle gerçekleştireceğiniz tedavi seansları da halüsinasyonlardan kurtulmanıza yardımcı olabilir. Örneğin, düşünce ve davranıştaki değişikliklere odaklanan bilişsel davranışçı terapi, bazı kişilerin halüsinasyonlarını daha iyi yönetmesine yardımcı olur.
