Gömülü yirmilik dişler ağızda çıkabilecekleri veya normal gelişebilecek yeterli yeri olmayan üçüncü azı dişleridir. Yirmilik dişler ağızde oluşumu tamamlayan son yetişkin dişlerdir. Çoğu insanda ağzın arka kısmında iki adet üst ve iki adet altta olmak üzere dört yirmilik diş vardır.
Gömülü yirmilik dişler ağrı, diğer dişlerede hasar oluşumu ve diğer diş sorunlarına neden olabilir. Bazı durumlarda, gömülü yirmilik dişler hiçbir belirgin veya acil soruna neden olmayabilir. Ancak bu dişler temizlenmesi zor olduğu için diş çürümesi ve diş eti hastalıklarına karşı diğer dişlerden daha savunmasızdır.
Ağrıya veya diğer diş komplikasyonlarına neden olan gömülü yirmilik dişler genellikle çekilir. Bazı diş hekimleri ve ağız cerrahları gelecekteki olası sorunları önlemek için belirti göstermeyen gömülü yirmilik dişlerin de çekilmesini önermektedir.
Gömülü Yirmilik Diş Belirtileri
Gömülü yirmilik dişler her zaman semptomlara neden olmaz. Ancak, gömülü bir yirmilik diş enfekte olduğunda, diğer dişler zarar verdiğinde veya diğer diş sorunlarına neden olduğunda aşağıdaki belirti veya belirtilerden bazıları ile karşılaşabilirsiniz:
- Kırmızı veya şişmiş diş etleri
- Hassas veya kanamalı diş etleri
- Çene ağrısı
- Çene çevresinde şişlik
- Ağız kokusu
- Ağzınızda hoş olmayan bir tat
- Ağız açmakta zorluk
Ne zaman bir doktora görünmelisiniz ?
Eğer gömülü yirmilik diş belirtileri yaşıyorsanız diş hekiminize ulaşın.
Gömülü Yirmilik Diş Neden Olur
Yirmilik dişler (üçüncü azı dişleri) ağızda çıkabilecekleri yeterli alan olmadığı durumda gömülü halde kalmaktadır.
Yirmilik dişler genellikle 17 ve 25 yaşları arasında ortaya çıkmaktadır. Bazı insanlarda yirmilik dişler hiçbir problem yaşatmadan ağız içinde yerini almaktadır. Çoğu durumda ise, ağız üçüncü azı dişinin çıkması için çok kalabalık haldedir. Bu kalabalıktan etkilenerek çıkamayan üçüncü azı dişleri gömülü halde kalır.
Gömülü bir yirmilik diş bazen kısmen ortaya çıkabilir(kısmi gömülü), bazen ise diş etlerini hiç kıramaz(tam gömülü). Kısmen veya tamamen etkilenmiş olsun, gömülü diş aşağıdakileri yapabilir:
- Bir sonraki dişe doğru bir açıyla büyür (ikinci azı dişi)
- Ağzın arkasına doğru bir açıyla büyümek
- Diğer dişlere dik bir açıda büyümek,
- Diğer dişler gibi düz veya aşağı büyümek ancak çene kemiği içinde sıkışıp kalmak
Gömülü Yirmilik Dişlerin Olası Komplikasyonları
Gömülü yirmilik dişler ağızda çeşitli sorunlara neden olabilir:
- Diğer dişlerde hasar oluşumu. Eğer yirmilik diş ikinci azı dişini itmeye başlarsa, ikinci azı dişine zarar verebilir veya o bölgedeki enfeksiyon riskini artırabilir. Bu basınç aynı zamanda diğer dişlerde sıkışıklık gibi problemler oluşturabilir ve diğer dişleri düzeltmek için ortodontik tedavi gerektirebilir.
- Kist. Yirmilik diş çene kemiğinin içindeki bir kesede gelişir. Kesenin sıvı ile dolması sonucunda, çene kemiği, diş ve sinirlere zarar verebilen bir kist oluşabilir. Nadiren, genellikle kötü huylu kanser olmayan tümörler gelişebilir. Bu komplikasyon doku ve kemiğin çıkarılmasını gerektirebilir.
- Çürüme. Kısmi gömülü yirmilik dişlerde diğer dişlere göre diş çürümesi (çürük) riski daha yüksektir. Bunun sebebi yirmilik dişleri temizlemenin normal dişlere kıyasla çok daha zor olmasıdır.
- Diş eti hastalığı. Tamamen veya kısmi gömülü dişleri temizleme zorluğu, bu dişlerde pericoronit adı verilen ağrılı, inflamatuar diş eti hastalığının gelişme riskini artırır.
Gömülü Yirmilik Diş Oluşumunu Önleme Yolları
Yirmilik dişinizin gömülü halde çıkmasını engellemek için yapabileceğiniz bir şey yoktur. Ancak düzenli bir şekilde dişçinize muayene olmak dişçinizin bu dişlerinizin çıkış ve gelişimini izlemesini sağlayacaktır. Düzenli olarak gerçekleştirilen diş röntgenleri herhangi bir belirti gelişmeden önce gömülü yirmilik dişlerin durumunu gösterebilir.
Gömülü Yirmilik Diş Tedavisi
Diş hekiminiz işlemi hastanede gerçekleştirecektir. Ancak, dişiniz çok derinden gömülü veya ekstraksiyon derinlemesine bir cerrahi yaklaşım gerektiriyorsa, diş hekiminiz sizi bir ağız cerrahına yönlendirebilir. Lokal anestezi ile bölgeyi uyuşturmanın yanı sıra, cerrahınız işlem sırasında daha rahat olmanızı sağlamak için sedasyon önerebilir.
Doktorunuza sorabileceğiniz sorular
Diş hekiminize veya ağız cerrahınıza sormak isteyebileceğiniz sorulardan bazıları şunlardır:
- Kaç tane yirmilik dişim çıkarılmalı?
- Ne tür anestezi alacağım?
- İşlem ne kadar sürecek?
- Gömülü yirmilik dişim diğer dişlerimin zarar görmesine neden oldu mu?
- Sinir hasarı oluşması riski var mı?
- Daha sonraki bir tarihte başka diş tedavilerine ihtiyacım olacak mı?
- Tamamen iyileşmem için ne kadar süre gerekiyor?
Gömülü Yirmilik Diş Çekimi Ameliyatına Hazırlık
Yirmilik diş çekimi ameliyatı neredeyse her zaman ayakta işlem olarak yapılmaktadır. Bu aynı gün eve dönebileceğiniz anlamına gelir.
Ameliyattan önce ve planlanan ameliyatın olduğu gün neler yapmanız gerektiği hakkında doktorunuz veya diş kliniği personelinden talimatlar alacaksınız. Şu soruları sorun:
· İşlemden sonra birinin beni eve götürmesi için gerekli ayarlamaları yapmam gerekecek mi?
· Hastaneye ne zaman gelmem gerekiyor?
· Yemek yemeye ve sıvı tüketmeye ara vermem gerekiyor mu?
· Ameliyattan önce reçeteli ilaçlarımı alabilir miyim? Alabilecek isem, ameliyattan kaç saat önce ilacımı almalıyım?
· Ameliyattan önce reçetesiz ilaç ve vitamin kullanımından kaçınmalı mıyım?
Gömülü Yirmilik Diş Çekimi Sırasında Gerçekleşenler
Diş hekiminiz veya ağız cerrahınız, yirmilik dişinizin durumunun karmaşıklığına ve istediğiniz konfor seviyesine bağlı olarak üç tür anesteziden birini kullanabilir. Seçenekler şunlardır:
- Lokal anestezi. Diş hekiminiz veya ağız cerrahınız ekstraksiyonların yapılacağı yerlere yakın bir veya birden fazla enjeksiyonla lokal anestezi uygular. Enjeksiyondan önce, diş hekiminiz büyük olasılıkla onları uyuşturmak için diş etlerinize de uyuşturucu bir madde uygulayacaktır. Diş çekimi sırasında uyanık olacaksınız. Biraz baskı ve hareket hissedebilirsiniz ancak acı hissetmeyeceksiniz.
- Sedasyon anestezisi. Diş hekiminiz veya ağız cerrahınız kolunuzdaki intravenöz (IV) hattı ile sedasyon anestezisi verebilir. Sedasyon anestezisi işlem sırasında bilincinizi baskılar. Bunun sonucu olarak prosedür sırasında herhangi bir acı hissetmeyeceksiniz. Ayrıca diş etlerinizi uyuşturmak için lokal anestezi alacaksınız.
- Genel anestezi. Özel durumlarda, doktorunuz ameliyatı genel anestezi altında gerçekleştirme seçeneğini size sunabilir. Burnunuzdan soluyacağınız veya kolunuzdaki iv hat aracılığıyla alacağınız ilaç ile bilincinizi kaybedeceksiniz. Cerrahi ekibiniz ilaçlarınızı, nefes alışınızı, sıcaklığınızı, vücut sıvılarınızın değişimini ve kan basıncınızı bu süreç boyunda yakından izleyecektir. Prosedür boyunca hiç acı hissetmeyeceksiniz. Olası postoperatif rahatsızlıklara yardımcı olmak amacıyla bazı durumlarda lokal anestezi de kullanılmaktadır.
Yirmilik diş çekimi sırasında, diş hekiminiz veya ağız cerrahınız:
1. Diş ve kemik görünür hale getirmek için diş eti dokusunda bir kesi gerçekleştirir
2. Diş köküne erişimi engelleyen kemiği temizler
3. Parçalara ayırmak daha kolaysa dişi küçük parçalara ayırır
4. Dişi çıkarır
5. Çıkarılan dişin bulunduğu yeri diş veya kemik enkazından temizler
6. Yarayı iyileşmeye teşvik etmek için her zaman gerekli olmasa da yara bölgesine dikiş atabilir
7. Kanamayı kontrol etmek ve kan pıhtısı oluşumuna yardımcı olmak için ekstraksiyon bölgesinin üzerine gazlı bez yerleştirir
Gömülü Yirmilik Diş Ameliyatından Sonra
Ameliyatınız sedasyon veya genel anestezi altında gerçekleşti ise, işlemden sonra bir iyileşme odasına götürülürsünüz. Lokal anestezi kullanıldığı durumlarda, diş sandalyesinde kısa süre dinlenmeniz yeterlidir.
Ameliyatınızdan sonra iyileşme döneminizde, diş hekiminizin aşağıdaki konulardaki talimatlarına uyun:
- Kanama. Yirmilik diş ameliyatlarından sonra ilk gün hafif kan sızıntısı oluşması normaldir. Pıhtı oluşumunu bozmamak için sert şekilde tükürmeyin. Diş hekiminiz veya ağız cerrahınız tarafından gerçekleştirilen yönlendirmelere göre ekstraksiyon bölgesi üzerinde gazlı bez değiştirin.
- Ağrı kontrolü. Asetaminofen gibi reçetesiz bir ağrı kesiciyi ağrı durumunda kullanabilirsiniz. Tedavi sırasında kemik çıkarılmışsa doktorunuz size daha güçlü reçeteli ağrı kesiciler önerebilir. Çenenize buz koymak da ağrıyı azaltabilir.
- Şişlik ve morarma. Diş hekiminiz veya cerrahınız tavsiyelerine uygun bir şekilde buz paketi kullanabilirsiniz. Yanaklarınızda gerçekleşebilecek şişlikler iki veya üç gün içinde iyileşmektedir. Morlukların iyileşmesi ise biraz daha uzun bir süre alabilir.
- Aktivite. Ameliyattan sonra, günün geri kalanında dinlenin. Ertesi gün normal aktivitelerinize devam edebilirsiniz ancak en az bir hafta boyunca soketteki kan pıhtılaşması üstüne negatif etkilere neden olabilecek yorucu aktivitelerden kaçının.
- İçecek tüketimi. Ameliyattan sonra bol bol su için. İlk 24 saat içinde alkollü, kafeinli, gazlı veya sıcak içecekler içmeyin. İlk bir hafta pıhtı oluşumunu bozmamak için içeceklerinizi pipet kullanarak içmeyin.
- Yemek tüketimi. İlk 24 saat boyunca sadece yoğurt veya elma püresi gibi yumuşak yiyecekler yiyin. Yarayı tahriş edebilecek sert, yapışkan, sıcak veya baharatlı yiyeceklerden kaçının.
- Ağız temizliği. Ameliyattan sonraki ilk 24 saat boyunca dişlerinizi fırçalamayın, ağzınızı yıkayın, tükürmeyin veya gargara kullanmayın. İlk 24 saatten sonra dişlerinizi fırçalama devam edebilirsiniz. Dişlerinizi fırçalarken cerrahi yaranın etrafınada daha nazik davranın ve ağzınızı her iki saatte bir ılık tuzlu suyla yıkayın.
- Tütün kullanımı. Sigara içiyorsanız, ameliyattan sonra en az 72 saat süreyle sigara içmeyin. Tütün çiğniyorsanız, ameliyattan önce en az bir hafta bu alışkanlığınızı bırakın. Ameliyatınız sonrası tütün ürünleri kullanmak iyileşmeyi geciktirmekte ve komplikasyon riskini arttırmaktadır.
- Dikişler. Doktorunuz birkaç hafta içinde eriyen dikişler kullanabileceği gibi bazı durumlarda hiç dikiş atmamayı da seçebilir. Dikişlerinizin alınması gereken durumlarda, çıkarılmaları için bir randevu alın.
Diş hekiminizi veya cerrahınızı hangi durumlarda aramalısınız?
Aşağıdaki enfeksiyon, sinir hasarı veya diğer ciddi komplikasyonların göstergesi olabilecek belirti veya belirtilerden herhangi birini yaşarsanız diş hekiminizi veya ağız cerrahınızı arayın.
- Yutma veya nefes almada güçlük
- Aşırı kanama
- Ateş
- Reçeteli ilaçların kullanımı ile hafiflemeyen şiddetli ağrı
- İki ya da üç gün sonra daha da kötüleşen şişlik
- Tuzlu su ile ağzınızı yıkadığınızda bile gitmeyen kötü tat
- Yaradan sızan irin
- Kalıcı uyuşma veya duygu kaybı
- Burun akıntısında kan veya irin varlığı