Endometrial Kanser Nedir?
Endometrial kanser, rahimde başlayan bir kanser türüdür. Rahim, fetüsün gelişiminin gerçekleştiği içi boş, armut biçimli bir organdır.
Endometrial kanser, uterusun astarını (endometrium) oluşturan hücre tabakasında başlar. Endometrial kanser bazen rahim kanseri olarak adlandırılır. Rahim sarkomu da dahil olmak üzere rahimde başka kanser türleri oluşabilir, ancak bunlar endometrial kanserden çok daha az yaygındır.
Endometrial kanser sıklıkla anormal vajinal kanamaya neden olduğu için erken bir aşamada tespit edilir. Endometrial kanser erken keşfedilirse, rahmin cerrahi olarak çıkarılması sıklıkla endometrial kanseri tedavi eder.
Endometrial Kanser Neden Olur?
Endometrial kansere neyin sebep olduğu bilinmemektedir. Bilinen şey, endometriumdaki hücrelerin DNA'sında değişiklikler (mutasyonlar) yaratan bir olayın meydana geldiğidir.
Mutasyon normal, sağlıklı hücreleri anormal hücrelere dönüştürebilir. Sağlıklı hücreler belirli bir hızda büyür ve çoğalır, ve yaşlandıklarında ölür. Anormal hücreler kontrolsüz bir şekilde büyür, çoğalır ve belirli bir zamanda ölmezler. Biriken anormal hücreler bir kitle (tümör) oluşturur. Kanser hücreleri yakındaki dokuları istila ederek ve başlangıçtaki tümörden ayrılarak vücudun başka yerlerine yayılabilir (metastaz).
Endometrial Kanser Önlenebilir Mi?
Endometrial kanser riskinizi azaltmak için şunları yapabilirsiniz:
- Menopozdan sonra kullanılan hormon tedavisinin riskleri hakkında doktorunuzla konuşun. Menopoz semptomlarını kontrol altına almak için hormon replasman tedavisi düşünüyorsanız, riskler ve faydalar hakkında doktorunuzla konuşun. Histerektomi geçirmediyseniz, menopozdan sonra tek başına östrojenin değiştirilmesi endometrial kanser riskinizi artırabilir. Östrojen ve progestin kombinasyonu almak bu riski azaltabilir. Hormon tedavisi başka riskler de taşır, bu nedenle faydaları ve riskleri doktorunuzla birlikte değerlendirin.
- Doğum kontrol hapları almayı düşünün. En az bir yıl oral kontraseptif kullanmak endometrial kanser riskini azaltabilir. Azalmış riskin, oral kontraseptif almayı bıraktıktan sonra birkaç yıl daha sürdüğü düşünülmektedir. Oral kontraseptiflerin yan etkileri olsa da, faydaları ve riskleri hakkında doktorunuzla görüşün.
- Sağlıklı bir kiloyu koruyun. Obezitenin endometrium riskini artırdığı bilinmektedir. Bu sebeple sağlıklı kilonuzu korumaya dikkat edin.
Endometrial Kanseri Riskini Arttıran Faktörler
Endometrium kanseri riskini artıran faktörler şunlardır:
- Vücuttaki kadınsal hormonlarının dengesindeki değişiklikler. Yumurtalıklar östrojen ve progesteron olmak üzere iki ana kadınsal hormonu üretir. Bu hormonların dengesindeki dalgalanmalar endometriumda değişikliklere neden olur. Vücudunuzdaki östrojen miktarını artıran ancak progesteron düzeyini artırmayan bir hastalık veya durum, endometrial kanser riskinizi artırabilir. Örnekler, polikistik over sendromu, obezite ve diyabette meydana gelebilecek düzensiz yumurtlama kalıplarını içerir. Menopozdan sonra östrojen içeren ancak progesteron içermeyen hormonların alınması endometrial kanser riskini artırır. Östrojen salgılayan nadir bir yumurtalık tümörü türü de endometrial kanser riskini artırabilir.
- Daha uzun yıllar adet görme. 12 yaşından önce menstrüasyona erken yaşta başlamak veya menopoza geç başlamak endometrial kanser riskini artırır. Adet dönemi sayısının artması endometriumun daha fazla östrojene maruz kalması demektir.
- Hiç hamile kalmamış olmak. Hiç hamile kalmadıysanız, en az bir hamileliği olan birine göre endometrial kanser geliştirme riskiniz daha yüksektir.
- Yaşlılık. Yaşlandıkça, endometrial kanser geliştirme riskiniz artar. Endometrium kanseri en sık menopozdan sonra ortaya çıkar.
- Obezite. Obez olmak endometrial kanser riskinizi artırır. Bu, aşırı vücut yağının vücudunuzun hormon dengesini değiştirmesinden kaynaklanabilir.
- Meme kanseri için hormon tedavisi. Meme kanseri için hormon tedavisi ilacı tamoksifen almak, endometrial kanser geliştirme riskini artırabilir. Tamoksifen alıyorsanız, bu riski doktorunuzla görüşün.
- Kalıtsal bir kolon kanseri sendromunun varlığı. Lynch sendromu, kolon kanseri ve endometrial kanser dahil diğer kanserlerin oluşma riskini artıran bir sendromdur. Lynch sendromuna ebeveynlerden çocuklara geçen bir gen mutasyonu neden olur. Bir aile üyenize Lynch sendromu teşhisi konduysa, genetik sendrom riskinizi doktorunuzla tartışın. Size Lynch sendromu teşhisi konduysa, doktorunuza hangi kanser tarama testlerinden geçmeniz gerektiğini sorun.
Endometrial Kanser Belirtileri
Endometrial kanserin belirti ve semptomları şunları içerebilir:
- Menopozdan sonra vajinal kanama
- Adet dönemleri arasında kanama
- Pelvik ağrı
Ne zaman doktora görünmeli?
Sizi endişelendiren herhangi bir kalıcı belirti veya semptom yaşarsanız, doktorunuzdan randevu alın.
Endometrial Kanser Tanısı
Endometrial kanseri teşhis etmek için kullanılan testler ve prosedürler şunları içerir:
- Pelvik Muayene. Pelvik muayene sırasında doktorunuz cinsel organınızın (vulva) dış kısmını dikkatlice inceler ve ardından bir elin iki parmağını vajinanıza sokar ve aynı anda rahminizi ve yumurtalıklarınızı hissetmek için diğer elini karnınıza bastırır. Ayrıca vajinanıza spekulum adı verilen bir cihaz yerleştirir. Spekulum vajinanızı açar, böylece doktorunuz vajinanızı ve rahim ağzınızdaki anormallikleri görebilir.
- Rahminizin görüntüsünü oluşturmak için ses dalgalarını kullanmak. Doktorunuz endometriumun kalınlığına, dokusuna bakmak ve diğer koşulları ekarte etmeye yardımcı olmak için transvajinal ultrason önerebilir. Bu prosedürde vajinanıza değnek benzeri bir cihaz yerleştirilir. Dönüştürücü, rahminizin görüntüsünü oluşturmak için ses dalgalarını kullanır. Bu test, doktorunuzun uterus astarınızdaki anormallikleri aramasına yardımcı olur.
- Endometriumunuzu incelemek için histeroskop kullanımı. Histereskopi sırasında doktorunuz ince, esnek, ışıklı bir tüp (histeroskop) vajinanızdan ve serviksten rahminize yerleştirir. Histeroskop üzerindeki bir lens, doktorunuzun rahminizin içini ve endometriumu incelemesini sağlar.
- Test için bir doku örneğinin alınması (biyopsi). Rahminizin içinden bir hücre örneği almak için endometrial biyopsi gerçekleştirilir. Bu prosedür laboratuvar analizi için uterus astarınızdan dokunun çıkarılmasını içerir.
- Ameliyat ile biyopsi. Biyopsi sırasında yeterli doku alınamazsa veya biyopsi sonuçları net değilse, büyük olasılıkla dilatasyon ve küretaj adı verilen bir prosedür gerekecektir. Bu işlem sırasında doku rahminizin astarından kazınır ve kanser hücreleri varlığı açısından mikroskop altında incelenir.
Endometrial kanser bulunursa, kadın üreme sistemini içeren kanserlerin tedavisinde uzmanlaşmış bir doktor olan jinekolojik onkolog uzmanına sevk edileceksiniz.
Endometrial Kanserde Evreleme
Kanser teşhis edildikten sonra doktorunuz kanserinizin evresini belirlemek için testler gerçekleştirir. Kanserinizin evresini belirlemek için kullanılan testler arasında göğüs röntgeni, bilgisayarlı tomografi (BT) taraması, pozitron emisyon tomografisi (PET) taraması ve kan testleri yer alabilir.
Doktorunuz, kanserin evresini belirlemek için bu testlerden ve prosedürlerden elde edilen bilgileri kullanır. Endometrial kanserin evreleri, I'den IV'e kadar değişen Romen rakamları kullanılarak belirtilir ve en düşük evre kanserin rahmin ötesine geçmediğini gösterir. Evre IV'te kanser, mesane gibi yakındaki organları içerecek şekilde büyümüştür veya vücudun uzak bölgelerine yayılmıştır.
Endometrial Kanser Tedavisi
Endometrial kanser tedavisi genellikle rahim, fallop tüpleri ve yumurtalıkların çıkarılması için yapılan ameliyatla gerçekleştirilir. Başka bir seçenek de radyasyon tedavisidir. Endometrial kanser için ilaç tedavileri, güçlü ilaçlarla kemoterapiyi ve kanser hücrelerinin dayandığı hormonları bloke etmek için hormon tedavisini içerir.
Ameliyat
Endometrial kanser tedavisi genellikle rahmin alınması (histerektomi) ve ayrıca fallop tüplerinin ve yumurtalıkların alınması (salpingo-ooferektomi) operasyonunu içerir. Histerektomi, gelecekte hamile kalmanızı imkansız hale getirir. Ayrıca, yumurtalıklarınız alındıktan sonra, eğer menopoza girmediyseniz menopoz başlayacaktır.
Ameliyat sırasında, cerrahınız kanserin yayılıp yayılmadığına dair işaretler aramak için rahminizin etrafındaki alanları da inceleyecektir. Cerrahınız ayrıca test için lenf düğümlerini de çıkarabilir. Bu yaklaşım, kanserin evresini belirlemeye yardımcı olur.
Radyasyon tedavisi
Radyasyon tedavisi, kanser hücrelerini öldürmek için X-ışınları ve protonlar gibi güçlü enerji ışınları kullanır. Bazı durumlarda doktorunuz ameliyattan sonra kanserin tekrarlama riskini azaltmak için radyasyon önerebilir. Bazı durumlarda, bir tümörü küçültmek ve ameliyat ile çıkarmayı kolaylaştırmak için ameliyattan önce radyasyon tedavisi de önerilebilir.
Ameliyat olacak kadar sağlıklı değilseniz, yalnızca radyasyon tedavisini tercih edebilirsiniz.
Kemoterapi
Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek için kimyasallar kullanır. Sadece bir kemoterapi ilacı alabilirsiniz veya iki veya daha fazla ilaç kombinasyon halinde kullanılabilir. Kemoterapi ilaçlarını ağızdan veya damardan alabilirsiniz. Bu ilaçlar kan dolaşımınıza girer ve daha sonra vücudunuzda dolaşarak kanser hücrelerini öldürür.
Kemoterapi bazen kanserin tekrarlama riskinin artması durumunda ameliyattan sonra önerilir. Ayrıca kanseri küçültmek için ameliyattan önce de kullanılabilir, böylece ameliyat sırasında kanserin tamamen çıkarılması daha olası hale gelir.
Rahim dışına yayılmış ileri veya tekrarlayan endometrial kanserin tedavisi için kemoterapi önerilebilir.
Hormon tedavisi
Hormon tedavisi, vücuttaki hormon seviyelerini düşürmek için ilaç almayı içerir. Bu tedavi ile büyümek için hormonların yardımına ihtiyaç duyan kanser hücreleri ölebilir. Rahim dışına yayılmış ileri seviye endometrial kanseriniz varsa hormon tedavisi bir seçenek olabilir.
Destekleyici (palyatif) bakım
Palyatif bakım, ciddi bir hastalığın ağrı ve diğer semptomlarından kurtulmaya odaklanan özel tıbbi bakımdır. Palyatif bakım uzmanları, devam eden bakımınızı tamamlayan ekstra bir destek katmanı sağlamak için sizinle, ailenizle ve diğer doktorlarınızla birlikte çalışır. Palyatif bakım, cerrahi, kemoterapi veya radyasyon tedavisi gibi diğer agresif tedaviler sırasında kullanılabilir.
Palyatif bakım diğer tüm uygun tedavilerle birlikte kullanıldığında kanserli kişiler daha iyi hissedebilir ve daha uzun yaşayabilir.
Palyatif bakım, doktorlar, hemşireler ve diğer özel eğitimli profesyonellerden oluşan bir ekip tarafından sağlanmaktadır. Palyatif bakım ekipleri, kanser hastaları ve ailelerinin yaşam kalitesini artırmayı hedeflemektedir.
