El, hareket ve becerisi sağlayan birçok farklı kemik, kas ve bağdan oluşur. Elde aşağıdakiler dahil 3 ana kemik türü vardır:
· Falanjlar. Her elin parmaklarında ve ayrıca her ayağın parmaklarında bulunan 14 kemik. Başparmakta iki diğer parmaklarda üç falanj kemiği vardır.
· Metakarpal kemikler. Elin orta kısmını oluşturan 5 kemik.
· Karpal kemikler. Bileği oluşturan 8 kemik. Karpal kemikler kolda ulnar ve radius kemiklerine bağlanır.
Elde çok sayıda kas ve bağ bulunmaktadır. Kaslar, eldeki kemiklerin hareket etmesini sağlayan yapılardır. Bağlar, eldeki eklemleri birbirine bağlamaya yardımcı olan lifli dokulardır.
Aşağıdakiler dahil olmak üzere günlük aktiviteleri etkileyebilen bir çok el bölgesi problemi bulunmaktadır:
Artrit , el ve bileğin birçok bölgesinde ortaya çıkabilen eklem iltihabıdır. Elde artrit çok ağrılı olabilir.
Tüm vücuttaki eklemlere saldırabilen bir durum olan romatoid artrit, genellikle el bileği, parmak eklemlerini ve çevresindeki tendonları etkiler. Eklemlerin şişmesine, ağrıya ve deformasyona neden olmakta ve el işlevini etkilemektedir.
Osteoartrit, elde en yaygın görülen artrit formlarından biridir. Osteoartrit elin aşırı kullanımından veya bir yaralanma sonrası gelişebilir.
Osteoartritin belirtileri ve semptomları şunları içerir:
· Sertlik
· Şişlik ve ağrı
· Parmağın orta veya uç eklemlerinde kemik nodülleri
· Başparmağın tabanında ağrı ve muhtemelen şişlik
· Parmaklarda ve elin kavrayışında güç kaybı
Osteoartrit tedavisi şunları içerir:
· Steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar
· Etkilenen eli dinlendirmek
· Geceleri atel takmak
· Acıyı yatıştırmak için ısı kullanımı
· Şişliği azaltmak için buz kullanmak
· Olası kortizon enjeksiyonları
· Başka hiçbir tedavi işe yaramadığında ameliyat
Dejeneratif artrit olarak da adlandırılan osteoartrit, genellikle parmakların küçük eklemlerini ve başparmağın tabanını etkileyen dejeneratif bir durumdur. Hem erkeklerde hem de kadınlarda yaygın olarak eklemlerin şişmesine, sertleşmesine ve ağrılı olmasına neden olabilen bir durumdur. Genellikle eklem genişlemesine yol açar, normal el işlevini engeller ve kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkiler.
Osteoartrit (kireçlenme) hakkında daha fazla bilgi için tıklayınız.
Karpal tünel sendromu, median sinirin bilekte dar ve kapalı bir alan olan karpal tünelden geçerken sıkıştığı bir durumdur. Medyan sinir başparmağa ve 3 orta parmağa duyusal ve motor fonksiyonlar sağladığından bu sinir ile ilgili problemler birçok semptom ortaya çıkarabilir. Aşağıdakiler, karpal tünel sendromunun en yaygın semptomlarıdır. Bununla birlikte, her birey semptomları farklı şekilde yaşayabilir. Yaygın belirtiler şunlardır:
· Nesneleri tutmada sorun
· Ellerde ağrı veya uyuşma
· Parmaklarda karıncalanma hissi
· Parmaklarda şişlik hissi
· Parmaklarda, özellikle baş parmak ve işaret ve orta parmakta yanma
Karpal tünel sendromunun semptomları, tendinit, bursit veya romatoid artrit gibi diğer durumların semptomlarına benzeyebilir. Teşhis için her zaman doktorunuza başvurmanız gerekmektedir.
Tedavi şunları içerebilir:
· Elin atellenmesi (bilek hareketini önlemeye ve tünel içindeki sinirlerin sıkışmasını azaltmaya yardımcı olmak için)
· Oral veya enjekte (karpal tünel boşluğuna) antiinflamatuar ilaçlar (şişliği azaltmak için)
· Cerrahi (karpal tüneldeki sinirler üzerindeki baskıyı hafifletmek için)
Karpal tünel hastalığı hakkında ayrıntılı bilgi almak için tıklayınız.
Yumuşak, sıvı dolu kistler, görünürde bir neden olmaksızın elin önünde veya arkasında gelişebilir. Bunlara ganglion kistleri (iyi huylu yumuşak doku tümörü) adı verilir.
Belirtiler şunları içerebilir:
· Tekrarlanan kullanım veya tahriş sonrasında artan bilek ağrısı
· Bilekte hafif ağrı ve güçsüzlük ile birlikte, şişlik
· Pürüzsüz, sert, yuvarlak veya hassas görüntüde bir kist
Ganglion kistlerinin semptomları diğer tıbbi durumlara veya sorunlara benzeyebilir. Teşhis için daima doktorunuza danışın.
Başlangıçta kist küçük ve ağrısız durumdayken genellikle tedaviye gerek yoktur. Tedavi kist büyümeye başladığında ve elin işlevselliğine müdahale ettiğinde gereklidir. Tedavi şunları içerebilir:
· Dinlenme
· Splintleme
· Steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar
· Aspirasyon
· Kortizon enjeksiyonları
· Ameliyat
Tendonlarla ilişkili iki ana sorun tendinit ve tenosinovittir. Tendonlar tahriş olduğunda şişlik, ağrı ve rahatsızlık meydana gelecektir.
Tenosinovit ise tendonları çevreleyen tendon kılıflarının astarının iltihaplanmasıdır. Tendon kılıfı genellikle iltihaplanan bölgedir, ancak hem kılıf hem de tendon aynı anda iltihaplanabilir. Tenosinovitin nedeni genellikle bilinmemektedir, ancak genellikle zorlanma, aşırı kullanım, yaralanma veya aşırı egzersiz söz konusu olabilir. Tendinit ayrıca bazı hastalıkların (diyabet veya romatoid artrit gibi) sonucunda oluşabilir.
Yaygın tendon bozuklukları şunlardır:
· Rotator manşet tendiniti
· DeQuervain'in tenosinoviti
· Tetik parmağı / tetik parmağı
Çoğu tendon probleminin tedavisi şunları içerir:
· Aktivite değişikliği
· Buz uygulaması
· Atelleme veya hareketsizleştirme
· Steroid enjeksiyonları
· Steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar
· Ameliyat
El şişmesi genellikle hem can sıkıcı hem de rahatsız edicidir. Ödem olarak da bilinen şişlik, vücudun herhangi bir yerinde olabilir. Genellikle eller, kollar, ayaklar, ayak bilekleri ve bacaklarda görülür.
Elde şişme, vücudunuzun dokularında fazladan sıvı sıkıştığında meydana gelir. Isı, egzersiz veya tıbbi durumlar dahil olmak üzere birkaç şey elde şişmeye neden olabilir. Şişmiş eller genellikle endişelenecek bir şey olmasa da, bazen tedavi gerektiren altta yatan bir hastalığın belirtisi olabilir. Elde şişmeye neden olabilecek durumlardan bazıları:
1. Egzersiz
Egzersiz yapmak kalbinize, akciğerlerinize ve kaslarınıza giden kan akışını artırır. Ayrıca ellerinize giden kan akışını azaltarak ellerinizi daha soğuk hale getirebilir. Bazen ellerinizdeki kan damarları açılarak buna karşı koyar ve bu da ellerinizin şişmesine neden olabilir.
Ayrıca egzersiz yapmak kaslarınızın ısı üretmesini sağlar. Buna karşılık, vücudunuz ısının bir kısmından kurtulmak için kanı vücudunuzun yüzeyine en yakın damarlara doğru iter. Bu işlem sizi terletse de ellerinizin şişmesine de neden olabilir.
Çoğu durumda, egzersiz yaparken şişmiş eller endişelenecek bir şey değildir. Ancak, bazen elde şişme hiponatreminin bir işareti olabilir. Bu, kanınızda düşük sodyum seviyelerine sahip olmak anlamına gelir. Hiponatreminiz varsa, muhtemelen mide bulantısı ve kafa karışıklığı da yaşayacaksınız.
2. Sıcak hava
Aniden alışılmadık derecede yüksek sıcaklıklara maruz kaldığınızda, vücudunuz kendini soğutmak için tepki verebilir. Normalde, vücudunuz sıcak kanı terleyerek soğuduğu cildinizin yüzeyine doğru iter. Sıcak ve nemli günlerde bu işlem düzgün çalışmayabilir. Bu sistem düzgün çalışamadığında ellerinizde sıvı birikebilir.
3. Çok fazla tuz tüketimi
Vücudunuz, hassas bir tuz ve su dengesine sahiptir. Böbrekleriniz gün boyu kanınızı filtreler, toksinleri ve istenmeyen sıvıları mesanenize göndererek dışarı atar.
Çok fazla tuz tüketimi, böbreklerinizin istenmeyen sıvıları atmasını zorlaştırır. Bu, sıvının, elleriniz de dahil olmak üzere belirli alanlarda toplanabileceği sisteminizde birikmesine izin verir.
Sıvı biriktiğinde, kalbiniz kan dolaşımı için daha fazla çalışır ve bu da kan basıncını artırır. Yüksek tansiyon böbreklerinize ekstra baskı uygular ve sıvıyı filtrelemelerini engeller.
4. Lenfödem
Lenfödem, lenf sıvısının birikmesinden kaynaklanan şişliktir. Bu durum, kanser tedavisi sırasında lenf düğümleri alınan veya hasar gören kişilerde çok yaygın görülür.
Meme kanseri tedavisi sırasında koltuk altınızdan lenf bezleri aldırdıysanız, tedaviden aylar veya yıllar sonra ellerinizde lenfödem geliştirme riskiniz daha yüksektir. Bu ikincil lenfödem olarak bilinir.
Lenfödem diğer belirtileri şunlardır:
Lenfödem için bir tedavi olmasa da, lenfatik drenaj masajı şişmeyi azaltmaya ve sıvı birikmesini önlemeye yardımcı olabilir.
5. Preeklampsi
Preeklampsi, kan basıncının yükseldiği ve diğer organ işlev bozukluklarına neden olduğu bir durumdur. Gebeliğin 20. haftasından sonra sık görülür, ancak bazen hamileliğin erken döneminde ve hatta doğum sonrasında ortaya çıkabilir. Bu, yaşamı tehdit edebilecek ciddi bir durumdur.
Hamilelik sırasında özellikle el ve ayaklarınızda belirli bir miktar şişlik olması beklenir. Bununla birlikte, preeklampsi nedeniyle kan basıncında ani bir artış, sıvı tutulmasına ve hızlı kilo alımına neden olabilir. Hamileyseniz ve şişmiş ellerle aşağıdaki belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız, derhal doktorunuzla iletişime geçin:
6. Psoriatik artrit
Psoriatik artrit, sedef hastalığı olan insanları etkileyen bir artrit türüdür. Sedef hastalığı, pullu cildin kırmızı lekeleriyle işaretlenmiş bir cilt rahatsızlığıdır. Çoğu kişiye önce sedef hastalığı teşhisi konur, ancak artrit semptomlarının cilt semptomları ortaya çıkmadan önce başlaması mümkündür.
Psoriatik artrit vücudunuzun herhangi bir bölümünü etkileyebilir. Genellikle parmağınızı etkileme eğilimindedir. Özellikle parmaklarınız aşırı derecede şişebilir ve "sosis gibi" olabilir. Ayrıca herhangi bir eklem ağrısı belirtisinden önce parmaklarınızda şişlik fark edebilirsiniz.
Psoriatik artritin diğer semptomları şunları içerir:
Psoriatik artritin tedavisi yoktur. Tedavi, genellikle nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar veya steroid enjeksiyonları yoluyla ağrı ve inflamasyonu yönetmeye odaklanır.
7. Anjiyoödem
Anjiyoödem, temas ettiğiniz bir şeye karşı alerjik bir reaksiyondan kaynaklanır. Alerjik reaksiyon sırasında histamin ve diğer kimyasallar kan dolaşımınıza salınır. Bu, kurdeşen olsun veya olmasın elinizde şişmeye neden olabilir. Genellikle dudaklarınızı ve gözlerinizi etkiler, ancak ellerinizde, ayaklarınızda ve boğazınızda da ortaya çıkabilir.
Anjiyoödem, kurdeşenlere çok benzer, ancak cildinizin yüzeyinin hemen altında olur. Anjiyoödem genellikle kendi kendine geçer. Belirtileri ayrıca oral antihistaminikler ile tedavi edilebilir.
Parmak eklem ağrısı kişinin günlük aktivitelerini etkileyebilir ve birkaç farklı nedeni olabilir. Bazı insanlar, hareket ettiklerinde veya parmağa bastıklarında kötüleşen parmak eklem ağrısı yaşarlar. Diğerleri, dinlenme veya reçetesiz ilaçlar ile düzelmeyen kalıcı parmak eklem ağrısına sahip olabilir.
Parmak eklem ağrısı şunlardan kaynaklanabilir:
Parmak eklem ağrısı birkaç nedene bağlı olarak ortaya çıkabilir ve kişinin günlük aktivitelerini etkileyebilir. Herhangi bir travma sonrası oluşan parmak eklemindeki ağrı dinlenme ve ağrı kesici ilaçlarla düzelmelidir. Yaralanmalar burkulma, zorlanma, çıkık veya kırılmayı içerir. Bir doktorun kırık bir kemiği tekrardan oluşturması gerekebilir. Karpal tünel sendromunun da parmaklarda eklem ağrısına sebep olabileceği bilinmektedir. Artrit veya enfeksiyonlara bağlı iltihaplanma da parmak eklem ağrısına neden olabilir. Bu durumlarda kişinin parmaktaki eklem ağrısı, altta yatan durumu tedavi ettikten sonra iyileşmelidir. Kontrol altında tutulmayan diyabet kas ve iskelet problemlerine yol açarak parmakta eklem ağrısı oluşturabilir. Nadir olsa da parmakların yumuşak dokuları, kemikleri, ligamenleri veya tendonlarında tümörler gelişebilir. Parmak ekleminin yakınında veya içinde gelişen bir tümör parmak ekleminde ağrı, sertlik ve harekette kısıtlamaya yol açabilir.
Reçetesiz ağrı kesici ilaç kullanılması sonrası ile kötüleşen veya düzelmeyen parmak eklem ağrısı yaşayan kişiler bir doktora başvurmalıdır. Parmaktaki eklem ağrısının yanı sıra aşağıdaki durumlar gözlenirse doktora başvurun: