Difteri(kuşpalazı) Nedir?
Difteri, genellikle burnunuzun ve boğazınızın ince bir deri katmanı olan mukoza zarlarını ciddi seviyede etkileyen bir bakteriyel enfeksiyondur. Aşılama seviyeleri genel olarak düşük bir hastalıktır.
İlaç tedavisi bulunsa da, ileri safhalarda difteri hastalığının kalbe, böbrek ve sinir sistemine tehlikeli seviyede zarar verdiği saptanmıştır. Özellikle çocuklarda çok yoğun ve ölümcül biçimde kendini gösterir.
Difteri Belirtileri
Enfekte olunduktan iki ile beş gün arasında belirtilerini sergiler ve bu belirtiler şunları içerir:
- Boğaz ve bademcikleri çevreleyen kalın, gri bir zar
- Boğaz ağrısı ve ses kısıklığı
- Boynunuzdaki şişmiş bezler (genişlemiş lenf düğümleri)
- Nefes darlığı veya hızlı nefes alma
- Burun akıntısı
- Ateş ve titreme
- Halsizlik
Difteriye sebebiyet veren enfeksiyon, bazen hafif bir hastalığa neden olur veya hiçbir belirti göstermez. Bu gibi durumları yaşayan hastalar, difteri taşıyıcısıdırlar çünkü kendilerine hastalık bulaşmadan enfeksiyonu yaymaya başlarlar.
Difteri Neden Olur?
Difteri bakteri kaynaklı bir rahatsızlıktır. Bakteri genellikle boğazın yüzeyinde veya yakınında çoğalır. Şu şekilde yayılabilirler:
Havadaki damlacıklar: Enfekte olmuş bir kişinin hapşırması veya öksürmesi damlacık bulaşıyla ve solunmasıyla gerçekleşir. Difteri özellikle kalabalık ortamlarda bu şekilde kolayca yayılmaktadır.
Kirlenmiş kişisel veya ev eşyaları: Önceden enfekte birinin; kullanılmış el havlusu, ev eşyaları gibi bakteriyi tutabilecek gereçlerle temasında difteriyi bulaştırır. Bu bazen bir yaraya dokunmakla da geçebilir.
Difteri bakterileri tarafından enfekte olan ve tedavi edilmeyen kişiler, herhangi bir belirti taşımasa da, difteri aşısı olmayan kişilere kolaylıkla bulaştırabilir.
Kimler Risk Altındadır?
Difteri kapma riski yüksek olan kişiler şunları içerir:
- Güncel aşıları olmayan çocuklar ve yetişkinler
- Kalabalık veya sağlıksız koşullarda yaşayan insanlar
- Difteri enfeksiyonlarının daha yaygın olduğu bir bölgeye seyahat eden herkes
- Aşılama koşulları kötü olan ülkelere seyahat eden kişiler
- AIDS benzeri bağışıklık sistemi bozukluklarına sahip kişiler
Deri (cuteneous) difterisi
Difterinin ikinci bir türü olan deri difterisi, cildi çeşitli belirtilerle etkileyen bir rahatsızlıktır. Hastalık; ağrı, kızarıklık, şişme gibi bakteriyel deri enfeksiyonlarına benzer belirtileri içerebilir. Tropik ve nemli bölgelerde daha yaygın bir hastalık türü olsa da, difteri ayrıca metropol bölgelerde de; özellikle hijyenin zayıf olduğu ve kalabalık ortamlarda da ortaya çıkabilmektedir.
Difteri Ne Gibi Problemleri Yaratabilir?
Nefes alma problemleri: Bakteri nedenle difteri, toksin üretimine katkı sağlayabilir. Bu toksinler enfeksiyonun olduğu bölgedeki dokuya - genellikle burun ve boğazda- zarar verebilir. Enfeksiyon zorlu, ölü hücreler ve bakterilerden oluşan ışın renkli zar üretir. Bu zar nefes alımını engelleyici etkiye sahiptir.
Kalp hasarı: Difteri toksinleri kan dolaşımınıza sızabilir ve vücudunuzdaki dokuları –kalp kası-zedeleyebilir, iltihap kapmasına neden olabilir. Kalp kası iltihabı sonucu oluşan kalp hasarları keskin ve zorlu olabilir. En kötü durumda, kalp kasları konjestif kalp yetmezliği ve sonrasında ani ölüme kadar götürebilir.
Sinir hasarı: Toksinler ayrıca sinir sisteminde hasara yol açabilirler. Kritik olarak zayıf sinir sistemine sahip boğaz bölgesindeki sinirlere odaklanırlar, bu problem yutmada zorluklara yol açabilir. Kol ve bacağa uzanan sinirler iltihaplı hale gelebilir bu da kas güçsüzlüğüne sebebiyet verebilir.
Nefes almada kullanılan kasların kontrolünü sağlayan sinirler, difterinin toksinlere hasar vermesiyle zedelenirse; bu kaslar felçli kalabilir. Bu noktada, nefes almak için mekanik bir cihaz ya da yardımcıya ihtiyaç duyabilirsiniz.
Doğru tedaviyle, difterili birçok insan bu komplikasyonlardan kurtulmayı başarıyor, ancak iyileşme süreci genellikle yavaş ilerlemektedir. Dünya sağlık örgütüne göre, difteri %5 ve %10 oranında ölümcül olabilmektedir. Bu oran çocuklarda çok daha yüksektir.
Difteri Hastalığına Tanı Konulması
Eğer doktorunuz sizde bademcik ve boğazı kaplayan gri bir zar ile boğaz ağrısı gözlemlerse, difteriden şüphelenme ihtimali çok yüksektir. Tanının kesinleşmesi boğaz zarından alınan materyalin laboratuvar kültüründe difterinin büyümesine bağlıdır. Enfekte olmuş bir yara varsa ondan doku örneği de alınabilir ve cildi etkileyen difteri tipini kontrol etmek için laboratuvarda test ettirebilir. Difteriyle ilgili doktorunuzun kesin şüpheleri varsa, tedavi bakteri testi sonuçlarından önce acilen başlatılır.
Difteri Tedavi Yöntemleri
Antibiyotik: Antibiyotik kullanımı, vücut içindeki bakterilerin ölmesini ve enfeksiyondan temizlenmesini sağlar. Ayrıca difteri hastalığının antibiyotikle beraber bulaşıcılığı da kesilir.
Antitoksin: Eğer difteri hastalığı için tanı konulmuşsa, doktorunuz toksinleri vücudunuzdan atabileceğiniz bir ilaç tedavisi önerecektir. Antitoksin ilacı kaslarınıza ya da damarınıza enjekte edilerek tedavisi sağlanır. Antitoksin verilmeden önce deri alerji testi de istenebilir. Bu prosedür, sizin antitoksine karşı alerjiniz olup olmadığını anlamak amacıyla yapılır.
Alerjisi olan birinin işlem öncesi antitoksine karşı duyarsızlaşması gerekiyor. Bundan dolayı doktorunuz ilacınızın dozajını küçük dozlarda ayarlayarak adım adım yükseltebilir.
Difteriden muzdarip çocukların ve yetişkinlerin sık sık hastaneye tedavi için gitmesi gerekebilir. Difteri aşılanmamış kişilerde çok çabuk yayılan bir hastalık olduğundan, doktorunuz sizi ayrı bir bölmede izole edebilir ve yoğun bakım ünitesine alabilir.
Difteri olan kişiler genellikle antibiyotik kullandıktan 48 saat sonra başkalarına bulaşıcılıkları önlenmiş olur fakat antibiyotik yarıda kesildiğinde ya ada yeterli doz kullanılmadığında tamamen vücudunuzdan atılmış sayılmaz. Önerilen tedavi biçimi uygulandığında, bakteriler daha fazla vücutta barınamayacaktır.
Önleyici tedaviler
Aşılanma: Eğer difteri bulaşmış bir kişiden bulaş aldıysanız, doktorunuz test ve olası tedavi için sizinle görüşecektir. Hastalığa yakalanmayı önlemek amacıyla antibiyotik reçetesi verilebilir, ancak difteri aşısının takviye dozunu almanız da istenebilir.
Alternatif Çözümler
Difteri rahatsızlığının iyileşme süreci bolca dinlenmeyi gerektirir. Çok fazla efor ve kuvvet gerektiren faaliyetlerden uzak durulmalıdır, aksi takdirde kalbiniz bundan olumsuz etkilenebilir. Sıvı ve daha yumuşak besinler tercih etmeniz, beslenme biçiminizi değiştirmeniz gerekebilir. Bu besinleri tercih etmeniz yemek yerken boğazınızdaki ağrı ve yutma zorluklarınızı azaltmanızı sağlayacaktır.
