Boyun Fıtığı Nasıl Oluşur?
Boyun fıtığı görülebilen servikal omurgada 6 adet intervertebral disk vardır. Her bir servikal disk, vertebral gövdeleri desteklemek ve ağırlığı dağıtmaya yardımcı olmak için bitişik omurlar arasına yerleştirilmiştir (biri yukarıda ve biri aşağıda). Bir diskin 2 temel bileşeni vardır.
- Annulus fibrosus. Bu sağlam dış katman, diski yumuşak iç katmanını koruyacak kadar güçlü kılan eş merkezli kollajen liflerinden yapılmıştır. Annulus fibrosus, omurganın ağır yüklerinin üstesinden gelmeye ve şokları emmeye yardımcı olur.
- Nucleus pulposus. Bu jel benzeri iç kısım, mukoprotein jelde asılı duran ve annulus fibrosus içinde korunan gevşek bir lif ağıdır. Çekirdek pulpozusu, hareketler için ek darbe emiciliği ve esneklik sağlar.
Fıtık, koruyucu dış tabakasının bir kısmı veya tamamı yırtıldığında ve nükleus pulpozusunun bir kısmı yırtıktan içeri sızdığında oluşur. Fıtıklaşmış bir disk tipik olarak en çok ağrıya, enflamatuar proteinler içeren nükleus pulposus diskten dışarı ve yakındaki bir sinir köküne sızdığında neden olur. Daha nadir olarak, fıtıklaşmış bir disk içindeki sıvı omuriliğe sızabilir.
Boyun Fıtığı Neden Olur?
Boyun fıtığı için doğru bir teşhis almak, hangi sinir kökünün sıkışmış olabileceği gibi ilgili altta yatan ağrı mekanizmalarını anlamaya yardımcı olabilir. Doğru bir teşhis, en etkili tedavinin alınmasında da önemli bir rol oynar.
Boyun fıtığının yaygın nedenleri şunlardır:
- Zaman içinde disk dejenerasyonu. Disk yaşlandıkça doğal olarak hidrasyonu (sıvı içeriğini) kaybeder ve daha az esnek, dayanıksız hale gelir. Su içeriği daha düşük olan bir diskte çatlaklar ve yırtıklar daha olasıdır.
- Travma. Omurga üzerindeki doğrudan etki, bir diskin yırtılmasına veya fıtıklaşmasına neden olabilir.
Bağ dokusu bozuklukları veya omurgadaki diğer anormallikler de fıtığa sebep olabilmektedir.
Boyun Fıtığı İçin Risk Faktörleri Nelerdir?
Boyun fıtığı geliştirme riski yaşla birlikte artma eğilimindedir. Bazı çalışmalar, boyun fıtıklarının yaygın olarak 30 ila 50 yaşları arasında geliştiğini öne sürmektedir. Çoğu çalışma, erkeklerin boyun fıtığı için daha yüksek risk altında olduğunu göstermektedir.
Yetişkin popülasyonda boyun fıtığı görülme oranı% 0,5 ile% 2 arasında değişmektedir.
Boyun Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
Boyunda fıtık haline gelmiş bir disk, birçok farklı ağrı türüne neden olabilir veya hiçbir belirti göstermeyebilir. Ağrı, boyun, kol ve / veya elde bir ağrıdan, aynı bölgelere yayılan elektrik benzeri ağrıya kadar farklı halde olabilir. Bazen kol veya el uyuşması veya zayıflığı da mevcut olabilir. Boyun fıtığı, bir tür travma veya boyun yaralanmasından kaynaklanabilirken, semptomlar genellikle kendiliğinden spontane bir şekilde başlar.
Boyun fıtığı ağrısı ve ilgili belirtiler tipik olarak tek bir kolda hissedilir. Belirtiler, hangi diskin fıtıklaştığına, hangi sinir kökünün sıkıştığına veya iltihaplandığına bağlı olarak değişebilir. Nadiren ağrı, karıncalanma, uyuşma ve / veya güçsüzlük, omurilik etkilenirse her iki kolu da etkileyebilir veya vücutta aşağı bölgelere de etki edebilir. Bağırsak ve / veya mesane kontrolünün kaybı da nadir fakat olası belirtilerdir.
Boynunuzda bir disk fıtıklaştığında, yumuşak iç malzemesi ve iltihaplı proteinler koruyucu dış tabakaya ve muhtemelen omuriliğe sızmaya başlar. Fıtıklaşmış bir disk genellikle yakındaki bir sinir kökünü iltihaplı hale getirerek veya sıkıştırarak boyun ve / veya kolda keskin veya şok benzeri bir ağrıya neden olur. Omurilik gibi diğer yakın yapılar da iltihaplı ve ağrılı hale gelebilir.
Yaygın Boyun Fıtığı Belirtileri
- Boyun ağrısı. Bu ağrı tipik olarak boynun arkasına veya yanına doğru hissedilir. Dokunulduğunda hassas olan hafif bir ağrıdan keskin veya yakıcı bir ağrıya kadar değişebilir.
- Radiküler ağrı. Bu ağrı, boyundaki sıkışmış bir sinirden omuz, kol, el ve / veya parmaklara doğru yayılabilir. Bazen sıcak veya elektrik çarpması gibi hissedebilir.
- Servikal radikülopati. Sıkışan bir sinir veya sinir kökü iltihabı da uyuşukluğa ve / veya zayıflığın omuz, kol, el ve / veya parmaklara yayılmasına neden olabilir. Radiküler ağrı, bazı durumlarda radikülopatiye de eşlik edebilir.
- Belirtiler, kafanızın pozisyonu veya aktiviteler sonrasında kötüleşir. Fıtıklaşmış bir diskin ağrısı, spor yaparken veya ağır bir ağırlık kaldırırken olduğu gibi aktiviteler sırasında alevlenme ve daha kötü hissetme eğilimindedir. Bir tarafa bükmek veya başın öne doğru eğilmesi gibi belirli baş pozisyonları da ağrıyı kötüleştirebilir.
- Boyun tutulması. Servikal fıtıklaşmış bir diskten kaynaklanan ağrı ve iltihap, belirli boyun hareketlerini kısıtlayabilir ve hareket aralığını azaltabilir.
Spesifik ağrı kalıpları ve nörolojik kusurlar, büyük ölçüde fıtıklaşmış diskin konumuna göre belirlenir.
Fıtığın baskı yaptığı sinir köküne göre boyun fıtığı belirtileri
Boyun fıtığı belirtileri hangi sinir kökünün fıtık tarafından sıkıştırıldığına göre değişir.
Servikal omurga, C1'den C7'ye kadar numaralandırılmış, birbirinin üstüne istiflenmiş 7 omur içerir. Omurlararası diskler, bitişik omur gövdeleri arasında bulunur. Örneğin, C5-C6 diski, C5 ve C6 omurlarının arasına oturur. C5-C6 diski fıtıklaşırsa, bir C6 sinir kökünü sıkıştırabilir. Boyun fıtığının neden olduğu belirti ve semptomlar, hangi sinir kökünün sıkıştığına bağlı olarak değişebilir. Örneğin:
- C4-C5 (C5 sinir kökü): Ağrı, karıncalanma ve / veya uyuşma omuza doğru yayılabilir. Omuzda (deltoid kası) ve diğer kaslarda da güçsüzlük hissedilebilir.
- C5-C6 (C6 sinir kökü): Elin başparmak tarafında ağrı, karıncalanma ve / veya uyuşma hissedilebilir. Pazılarda (üst kolların önündeki kaslar) ve ön kollarda bilek ekstansör kaslarında da güçsüzlük yaşanabilir. C5-C6 diski, en yaygın fıtık görülen disklerden biridir.
- C6-C7 (C7 sinir kökü): Ağrı, karıncalanma ve / veya uyuşma el ve orta parmağa yayılabilir. Triceps (üst kolun arkasındaki kaslar), parmak ekstansörleri ve diğer kaslarda da güçsüzlük hissedilebilir. C6-C7 diski, genellikle servikal omurgada fıtıklaşma olasılığı en yüksek olan disk olarak kabul edilir.
- C7-T1 (C8 sinir kökü): Elin dış ön kolunda ve pembemsi tarafında ağrı, karıncalanma ve / veya uyuşma hissedilebilir. Zayıflık parmak fleksörlerinde (grip) ve diğer kaslarda da yaşanabilir.
Boyun Fıtığı Belirtileri Ne Zaman Ciddi Bir Hal Alır?
Nadiren, boyun fıtığı belirtileri, sonunda kendi kendine iyileşmek yerine giderek daha kötüleşebilir. Bir servikal sinir kökü sıkışmış veya iltihaplı kalırsa kolda karıncalanma, uyuşma ve / veya güçsüzlük ilerleyebilir. Benzer şekilde, omurilik servikal fıtıklaşmış bir disk tarafından sıkıştırılırsa veya iltihaplanırsa, yürüme, koordinasyon ve / veya mesane, bağırsak kontrolü ile ilgili sorunlar olabilir. Bu tür nörolojik bozukluklar, kötüleşmelerini veya kalıcı olmalarını önlemek için acil tıbbi yardım gerektirir.
Boyun Fıtığı Tanısı Nasıl Konur ?
Boyun fıtığı tanısı genellikle 3 aşamalı bir süreci içerir:
- Hasta geçmişi. Herhangi bir kronik durum, geçmiş yaralanmalar veya sırt,boyun ağrısı öyküsü dahil olmak üzere hastanın tıbbi geçmişi gözden geçirilir. Mevcut semptomlarla ilgili bilgiler de toplanır.
- Fiziksel Muayene. Boyun herhangi bir şişme, hassasiyet veya ağrı alanı için muayene edilir. Doktor ayrıca boynun hareket açıklığının yanı sıra kollarda refleks sorunları, uyuşma ve / veya güçsüzlük gibi nörolojik bozukluk belirtilerini de kontrol eder.
- Görüntüleme işlemleri. Bir görüntüleme çalışması, bir diskin düzleşmeye mi yoksa normal konumunun dışına çıkmaya mı başladığını gösterebilir. Bir manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taraması, yumuşak dokuların yüksek kaliteli görünümü nedeniyle fıtıklaşmış bir diski görüntülemek için tercih edilen yöntemdir. MRI bir seçenek değilse, BT de düşünülebilir.
Boyun Fıtığı Tedavisi
Servikal disk hernileri çoğunlukla cerrahi tedaviye gerek kalmadan düzelebilir. Bu yüzden servikal disk hernisinden kaynaklanan ağrıyı azaltmak için cerrahi dışı seçenekler öncelikle uygulanır. Doktorunuz kısa periyotlarla dinlenme, boyun hareketlerini kısıtlama, ödemi azaltan antiinflamatuvar ve ağrıyı kontrol eden analjezik ilaçlar, fizik tedavi, egzersiz veya epidural steroid enjeksiyonu tedavisi içeren cerrahi olmayan tedavileri uygulamanızı önerebilir. Cerrahi olmayan tedavilerde amaç, disk hernisi materyalinin yarattığı sinirlerdeki irritasyonu azaltmak, ağrıyı hafifletmek ve hastalığın fiziksel sonuçlarını iyileştirmektir. Bu, disk hernisi hastalarına uygulanan sıklıkla bir seri tedavi metodundan oluşan organize bakım programı ile başarılı olabilir.
Boyun Fıtığında Cerrahi Olmayan Tedaviler
Servikal disk hernisine bağlı ağrının başlamasından sonra, kısa bir süre (1-2 gün) fiziksel aktiviteyi azaltmak için dinlenmek faydalı olabilir. Bu kısa süreli dinlenme periyodundan sonra tekrar hareket etmeye başlanması, eklemlerin hareketsizleşmesini ve kasların güçsüzleşmesini önlemek açısından önemlidir. Ayrıca doktorunuz bir hemşire ya da fizyoterapist yardımıyla boynunuzu güçlendirici özel egzersizler üzerine eğitime ve antrenmana başlayabilir. Bu tip egzersizler evde gerçekleştirilebilir. Kontrollü egzersiz yapabilmek için özel bir program istiyorsanız bir fizyoterapisti ziyaret edebilirsiniz.
Egzersizleri doktorunuzun veya fizyoterapistin tarif ettiği gibi yapmanız önemlidir.
Doktorunuz veya fizyoterapistiniz ayrıca inflamasyonu, ağrınızı ve kas spazmınızı azaltmak için traksiyon, elektrik stimülasyonu, sıcak sargı, soğuk sargı veya manuel terapi kullanabilir.
Boyun Fıtığı Tedavisinde İlaçlar Ve Ağrı Yönetimi
İlaçlar, analjezikler denilen ağrı kesicileri içerir. Bazen doktorunuz kas gevşeticiler önerecektir. Çok fazla ısrarlı ağrılarınız varsa doktorunuz kısa bir süre için daha etkili uyuşturucu ilaçlar önerebilir. İlaçların sadece önerilen dozda kullanılması önemlidir. İlaçların fazla dozda kullanılması daha hızlı iyileşmenize yardımcı olmayacağı gibi, istemeyen yan etkilere yol açabilir (kabızlık, uykusuzluk, mide kanaması, böbrek sorunları gibi).
Daha önce ne tür tedaviler uygulandığını doktorunuza anlattığınızdan emin olun ve ağrı kesici önerirse size nasıl etki ettiğini bilmesine izin verin. Ayrıca uygulanmış olan ilaçların alerjik etkileri olup olmadığını doktorunuzun fark ettiğine emin olun. Nonsteroidal anti-inflamatuar ilaçlar (NSAIİ) analjeziktir ve disk hernisinin sonuçları olarak ortaya çıkan ödem ve inflamasyonu azaltmak için kullanılır.
Doktorunuz size anti-inflamatuar ilaç verdiyse mide bulantısı ve mide kanaması gibi yan etkilerini takip etmelisiniz. Reçetenin sürekli kullanımının veya uzun süreli ilaç kullanımının her hangi bir problem yaratıp yaratmayacağı doktorunuz tarafından belirtilmelidir. Epidural enjeksiyonlar veya çeşitli blok enjeksiyonları, yoğun kol ağrılarınız varsa önerilebilir. Doktorunuz tarafından, epidural (omurilik zarı dışına) veya sinir kökleri çevresine özel bir müdahale ile kortikosteroid ve lokal anestezik madde uygulanması sonucu gerçekleştirilir. Başlangıç enjeksiyonundan sonra bir veya iki enjeksiyon daha ileri bir tarihte yapılabilir.
Bu kapsamlı bir rehabilitasyon ve tedavi programının bir parçası olarak yapılmalıdır. Enjeksiyonun amacı sinir ve diskteki inflamasyonu azaltmaktır. Tetik nokta enjeksiyonları, omurga boyunca ağrılı yumuşak dokulara ve kaslara direkt uygulanan lokal anestezik madde (bazen kortikosteroidlerle birlikte) enjeksiyonlarıdır. Ara sıra ağrı kontrolü için kullanılsalar da tetik nokta enjeksiyonları, boyun fıtığının iyileşmesine yardımcı olmazlar.
Boyun Fıtığı Ameliyatı
Boyun fıtığına bağlı çoğu kol ağrısı, cerrahi olmayan tedavi ve ağrı yönetimi ile birkaç ay içinde düzelir. Bununla birlikte, ağrı 6 ila 12 haftadan uzun sürerse veya ağrı ve sakatlık şiddetliyse, cerrahi olmayan tedavilere yanıt vermiyorsa, boyun fıtığı ameliyatı makul bir seçenek olabilir.
Boyun fıtığı ameliyatının amacı, hasarlı diski çıkarmak ve sinir kökü ve / veya omuriliğin rahatlamasını sağlamaktır. Bu prosedür, yayılan ağrıyı hafifletebilir ve kola giden karıncalanma, uyuşma ve / veya güçsüzlük gibi nörolojik problemlerin ilerlemesini önleyebilir.
Boyun Fıtığı Ameliyatı Türleri
Boyun fıtığı tedavisinde yaygın kullanılan ameliyat türlerinden bazıları şunlardır:
Anterior servikal diskektomi ve omurga füzyonu (ACDF)
ACDF cerrahisi, omurga cerrahları tarafından boyun fıtıklarını tedavi etmek için kullanılan en yaygın yöntemdir. Bu ameliyatta disk, boyun önünden iki santimetrelik küçük bir kesi ile çıkarılır. Diski çıkardıktan sonra, disk alanı bitişik omurların sonunda birlikte büyüyüp kaynaşması için ayarlanır. Daha fazla stabilite ve muhtemelen daha iyi bir füzyon başarı oranı için greftin önüne bir plaka eklenebilir.
Yapay Servikal Disk Replasmanı
Bir ACDF ameliyatında olduğu gibi, yapay disk replasman ameliyatı, etkilenen diskin boynun önündeki küçük bir kesi ile çıkarılmasını içerir. Bitişik omurları birleştirmek yerine, bitişik omurlar arasındaki disk boşluğuna yapay bir disk yerleştirilir. Yapay diskin amacı, orijinal diskin biçimini ve işlevini taklit etmektir.
Posterior servikal diskektomi
Bu ameliyat posterior (arkadan) lomber diskektomiye benzer. Nöral foramene (omurilik kanalından çıkmak için sinirin geçtiği tünel) yanal olarak fıtıklaşan servikal diskler için makul bir yaklaşım olabilir. Bu posterior yaklaşım anterior yaklaşımdan daha zordur çünkü bu bölgede kanamaya neden olabilecek çok sayıda damar vardır ve kanama ameliyat sırasında görüşü sınırlar. Bu yaklaşım aynı zamanda omuriliğe daha fazla müdahale gerektirir ve daha yüksek komplikasyon riski yaratır.
Herhangi bir büyük ameliyatın olası riskleri ve komplikasyonları olmasına rağmen, deneyimli bir omurga cerrahı ile servikal disk cerrahisinde ciddi komplikasyonlar nadirdir. En yaygın iki ameliyat olan ACDF ve yapay disk replasmanı, sıkıştırılmış bir sinir kökünden kaynaklanan yayılan ağrıyı ve karıncalanmayı azaltma açısından olumlu sonuçlara sahip güvenilir ameliyatlar olarak kabul edilir.
Ameliyat Sonrası Bakım ve İyileşme
ACDF veya yapay disk replasmanı gibi servikal omurgada ön cerrahi için, iyileşme, posterior prosedürlere göre daha hızlı ve daha az ağrılı olma eğilimindedir. Boynun arkasındaki daha kalın kasları kesmek yerine boynun önünden yapılan küçük bir kesi ile ön ameliyat yapılır. Bu nedenle, hasta genellikle aynı gün veya bir ön ameliyattan sonra hastanede bir gece kaldıktan sonra eve gidebilir. Arka servikal omurga ameliyatından sonra hastanede kalış süresi birkaç gün daha uzun olabilir.
Kol ağrısı ameliyattan önce mevcutsa, genellikle işlemden sonra oldukça hızlı bir şekilde geçer. Boyun ağrısının, özellikle işlemin yapıldığı bölgede veya yakınında, azalması daha uzun sürebilir. Koldaki herhangi bir uyuşma veya güçsüzlük haftalar, aylar veya daha uzun sürebilir. Fıtıklaşmış diskin neden olduğu sinir kökü hasarının ciddiyetine bağlı olarak, ameliyat sonrasında bir miktar kol ağrısı, güçsüzlük ve / veya uyuşma kalıcı olarak kalabilir.
Ameliyat sonrası, çoğu omurga cerrahı boyun korsesi reçete eder, ancak korsenin tipi ve kullanım uzunluğu değişkenlik gösterir. Ayrıca, çoğu omurga cerrahı, hastalarından ameliyat sonrası aktivitelerini sınırlamalarını ister, ancak kısıtlamaların miktarı ve sürenin uzunluğu değişme eğilimindedir. Omurga cerrahınıza ameliyattan önce ameliyat sonrası bakımla ilgili olağan protokolünün ne olduğunu sorun.
