BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ (BT)

Bilgisayarlı Tomografi (BT) 

Bilgisayarlı tomografi genellikle BT taraması olarak adlandırılır. BT taraması, vücudun belli bölgelerinin görüntülerini üretmek için X ışınları ve bilgisayar teknolojisinin bir kombinasyonunu kullanır . Test kemikler, kaslar, yağlar, organlar ve kan damarları dahil olmak üzere vücudun herhangi bir bölümünün ayrıntılı görüntülerini oluşturur.  

BT taramaları standart röntgen testlerine göre daha ayrıntılıdır. Standart röntgen filmlerinde, incelenen vücut kısmına bir enerji ışını hedeflenir. Vücut kısmının arkasındaki bir plaka, enerji ışınının deri, kemik, kas ve diğer dokulardan geçtikten sonra kalanlarını yakalar. Röntgen iç organlar ve diğer yapılar hakkında çok ayrıntı vermez.

BT'de, X-ışını ışını vücut etrafında bir daire şeklinde hareket eder. Bu, görüntülenmek istenilen organ veya yapının birçok farklı açıdan görüntüsüne izin vererek çok daha fazla ayrıntı sağlar. Toplanılan datalar X ışını verilerini yorumlayan ve bir monitörde iki boyutlu biçimde görüntülere dönüştüren bir bilgisayara gönderilir. Daha yeni teknoloji ve bilgisayar yazılımlar üç boyutlu görüntülerin oluşturulmasını da mümkün kılmaktadır.

BT taramaları tümör teşhisi, iç kanamayı araştırması veya diğer iç yaralanma, hasar kontrolü için gerçekleştirilebilir. 

Neden bazı BT taramalarında kontrast madde kullanılır?

BT taramaları kontrastlı veya kontrastsız yapılabilir . Kontrast, incelenen belirli organ veya dokunun daha net görülmesine neden olan, ağızdan alınan veya bir IV hattına enjekte edilen maddeyi ifade eder. Kontrast madde kullanılarak gerçekleştirilecek testlerde, işlemden önce belirli bir süre aç kalmanız istenilebilir. Doktorunuz bu durumu işlemden önce size bildirecektir.

Herhangi bir kontrast maddeye alerjinizin olup olmadığını ve sahip olduğunuz böbrek problemlerini doktorunuza bildirmeniz gerekmektedir. Herhangi bir sağlık probleminiz veya yakın zamanda geçirilmiş bir hastalığınız varsa bu konu hakkında doktorunuzu bilgilendirin. 

BT taraması hazırlığında dikkat etmeniz gerekenler

• Hamilelik : Hamileyseniz veya hamile olabileceğinizi düşünüyorsanız, lütfen testi planlamadan önce doktorunuza bilgi verin.
• Kıyafet : Hasta önlüğü giymeniz istenebilir. Lütfen vücudunuzdaki tüm piercingleri çıkarın, tüm takılarınızı ve değerli eşyalarınızı evde bırakın.
• Kontrast Madde : Kontrast madde, radyoloğun test sonucunda anormal yapıları bulmasını kolaylaştırmaktadır. Bazı hastalarda iyot bazlı kontrast maddeye kullanılmamalıdır. Böbrek fonksiyonunuzla ilgili problemleriniz varsa, lütfen radyoloğunuzu önceden bilgilendirin. Taramayı kontrast madde olmadan gerçekleştirebilir veya alternatif bir görüntüleme muayenesi yaptırabilirsiniz.
• Alerji : Herhangi bir kontrast maddeye alerjik reaksiyonunuz varsa, taramanız planlanırken lütfen çalışanı bilgilendirin. Geçmişte herhangi bir kontrast maddeye şiddetli veya anafilaktik reaksiyon gösterdiyseniz size IV kontrastı uygulanmayacaktır. 
• Diyet : Çalışmanız kontrastsız test şeklinde istenmişse, muayenenizden önce reçeteli ilaçlarınızı alabilir, istediğiniz şekilde beslenebilirsiniz. BT testiniz kontrast madde ile gerçekleştirilecek ise testten önceki 3 saat hiçbir şey yememeniz, berrak sıvılar tüketmeniz, reçeteli ilaçlarınızı testten önce almanı önerilmektedir.
• Diyabet Hastaları : Diyabetli kişiler , test saatinden üç saat önce hafif bir öğün yemelidir. Diyabet için ağızdan aldığınız ilaca bağlı olarak , BT incelemesinden sonra 48 saat boyunca ilacı kullanmayı bırakmanız istenebilir . Detaylı talimatlar muayenenizin ardından verilecektir.    
• İlaç kullanımı : Hastalar reçeteli ilaçlarını her zamanki gibi alabilirler.

BT taramasının riskleri nelerdir?

Hamileyseniz veya hamile olabileceğinizden şüpheleniyorsanız, doktorunuza haber vermelisiniz.

CT taramasında kullanılan radyasyon dozu miktarı azdır. 

Klostrofobik iseniz veya kolayca endişelenme eğilimindeyseniz, doktorunuza önceden bilgi vermeniz durumunda doktorunuz işlemden önce sizi daha rahat ettirmek için hafif bir sakinleştirici reçete edilebilir.

BT taraması sırasında ne olur?

BT taramaları ayakta tedavi bazında veya hastanede yatışınızın bir parçası olarak yapılabilir. Prosedürler, durumunuza ve doktorunuzun uygulamalarına bağlı olarak değişebilir. Genel olarak, BT taramaları şu süreci takip eder:

1. Hasta önlüğü giymeniz istenebilir. Bu durumda, size bir önlük verilecektir. Lütfen vücudunuzdaki tüm piercingleri çıkarın, tüm takılarınızı ve değerli eşyalarınızı evde bırakın.
2. Eğer test kontrastlı gerçekleştirilecekse kolunuzda damar yolu açılacaktır. Kontrast maddenin ağızdan alınacağı durumlarda, yutmanız için size sıvı bir kontrast preparatı verilecektir. Bazı durumlarda kontrast rektal olarak da verilebilir.
3. Tarama makinesinin geniş, dairesel bir açıklığına kayan bir tarama masasına uzanacaksınız.
4. Teknisyen, tarayıcı kontrollerinin bulunduğu başka bir odada olacaktır. Ancak, bir pencereden sürekli sizin durumunuzu izleyecektir. Tarayıcının içindeki hoparlörler, teknisyenin sizinle iletişim kurmasını ve sizi duymasını sağlayacaktır. Prosedür sırasında herhangi bir sorun yaşarsanız, teknisyene haber verebilmeniz için bir arama düğmesi yanınızda bulunacak. Teknisyen sizi her zaman izleyecek ve sürekli iletişim halinde olacak.
5. Tarayıcı etrafınızda dönmeye başladığında, X-ışınları kısa bir süre için vücuttan geçecektir. Normal olan klik sesleri duyacaksınız.
6. Vücut dokuları tarafından emilen X-ışınları tarayıcı tarafından algılanacak ve bilgisayara iletilecektir. Bilgisayar, bilgileri radyolog tarafından yorumlanacak bir görüntüye dönüştürecektir.
7. İşlem sırasında hareketsiz kalmanız çok önemlidir. İşlem sırasında çeşitli zamanlarda nefesinizi tutmanız istenebilir.
8. Prosedürünüz için kontrast madde kullanılıyorsa, kontrast damar yoluna enjekte edildiğinde kızarma hissi, ağızda tuzlu veya metalik tat, kısa süreli baş ağrısı veya mide bulantısı, kusma gibi bazı etkiler hissedebilirsiniz. Bu etkiler genellikle birkaç dakika sürer.
9. Herhangi bir solunum güçlüğü, terleme, uyuşma veya kalp çarpıntısı varlığında teknisyene haber vermelisiniz.
10. Test tamamlandığında cihazdan çıkarılacaksınız.
11. Kontrast uygulaması için bir damar yolu yerleştirilmişse, damar yolu kaldırılacaktır.

BT prosedürünün kendisi ağrıya neden olmazken, prosedür boyunca hareketsiz yatmak bir miktar rahatsızlık veya ağrıya neden olabilir. Teknisyen mümkün olan en yüksek konfor seviyesini size sağlayacak ve prosedürü olabildiğince çabuk tamamlayacaktır.

BT taramasından sonra ne olur?

Prosedürünüz sırasında kontrast madde kullanılmışsa, doktorunuz kaşıntı, şişme, kızarıklık veya nefes almada güçlük gibi kontrastla ilgili herhangi bir yan etki varlığının araştırılması için sizi bir süre gözlem altında tutabilir.

Testten sonra eve döndüğünüzde damar yolu bölgesinde herhangi bir ağrı, kızarıklık veya şişlik fark ederseniz, bu belirtiler enfeksiyonu veya başka bir reaksiyon türünün semptomu olabileceği için doktorunuzu bilgilendirmelisiniz.

BT taramasından sonra özel bir bakım gerekmez. Doktorunuz size farklı bir tavsiyede bulunmadıkça, normal diyetinize ve aktivitelerinize devam edebilirsiniz.

Doktorunuz, bazı özel durumlarda işlemden sonra size ek veya alternatif talimatlar verebilir.