Yeterli B12 vitamini alıyor musunuz? Bu yazıyı okuduktan sonra sağlığınız için yeteri miktarda B12 vitamini aldığınızdan emin olmak isteyeceksiniz. Az miktarda B12 vitamini almanın ne zararı olabilir diye düşünebilirsiniz. Harvard'a bağlı Massachusetts General Hospital'ın New England Journal of Medicine'de yayınlanan bir vaka raporuna göre 62 yaşındaki bir adam iki ay süresince ellerinde uyuşma ve "karıncalanma" hissi geliştirdi, yürüme güçlüğü ve şiddetli eklem ağrısı yaşadı, sararmaya başladı ve giderek nefes darlığı yaşadı .Bunun nedeni ise kan dolaşımında B12 vitamini eksikliğiydi. Ciddi B12 vitamini eksikliği derin depresyona, paranoya ve sanrılara, hafıza kaybına, idrar kaçırmaya, tat,koku kaybına ve daha fazlasına yol açabilecek bir problem olduğu için çok daha kötü bir senaryo ortaya çıkabilirdi.
B12 Vitamini Nedir?
B12 Vitamini, bazı gıdalarda doğal olarak bulunan, diğerlerine yapay biçimde eklenen ve diyet takviyesi, reçeteli ilaç formunda da bulunabilen, diğer B vitaminleri gibi suda çözünen bir vitamindir. B12 vitamini çeşitli şekillerde bulunur ve kobalt minerali içermesi nedeniyle topluca "kobalaminler" olarak adlandırılır. Metilkobalamin ve 5-deoksiadenosilkobalamin, insan metabolizmasında aktif olan B12 vitamini formlarıdır. B12 vitamini sinir sistemi dahil olmak üzere bir çok vücut fonksiyonunda rol oynar.
B12 Vitamini Ne İşe Yarar?
İnsan vücudu kırmızı kan hücreleri, sinirler, DNA üretimi ve diğer fonksiyonlarını yerine getirmek için B12 vitaminine ihtiyaç duyar. Ortalama bir yetişkinin günde 2.4 mikrogram alması gerekir. Çoğu vitamin gibi, B12 de vücut tarafından üretilmez. Bunun yerine, yiyeceklerden veya takviyelerden alınır.
Sorun da burada başlamaktadır. Bazı insanlar ihtiyaçlarını karşılayacak kadar B12 vitamini tüketmezken, bazıları ise ne kadar B12 vitamini alırlarsa alsınlar vücutları bu vitamini yeterince ememezler. Sonuç olarak, B12 vitamini eksikliği, özellikle yaşlı insanlar arasında nispeten yaygın gözlenen bir problemdir.
Vücudunuz B12 vitaminini kendisi üretmediğinden, B12 vitaminini hayvansal gıdalardan veya takviyelerden almanız gerekir. Ve vücudunuz uzun süre B12 vitamini depolamadığı için B12 vitamini alımını sürekli ve düzenli bir hale getirmek gerekmektedir.
B12 vitamininin yararları nelerdir?
Bilim adamları, sağlığı nasıl etkilediğini anlamak için uzun süredir B12 vitamini üzerinde çalışıyorlar. İşte bu araştırmanın gösterdiklerine dair birkaç örnek:
Doğum Defektleri
Sağlıklı bir hamilelik için uygun B12 vitamini seviyeleri çok önemlidir. Bebeğin beyin ve sinir sisteminin düzgün gelişimi sayesinde doğum kusurlarının önlenmesinde annenin B12 vitamini seviyeleri önemli rol oynamaktadır.
Kemik Sağlığı ve Osteoporoz
B12 vitamini kemik sağlığınızda hayati bir rol oynamaktadır. Bu vitaminin kandaki düşük seviyeleri, artmış osteoporoz riski ile ilişkilendirilmiştir.
B12 vitamini, kırmızı kan hücresi oluşumunda rol oynamaktadır. B12 vitamini seviyeleri çok düşük olduğunda, kırmızı kan hücrelerinin üretimi değişerek megaloblastik anemiye neden olabilir.
Kalp hastalığı
Bilim adamları, bu vitaminlerin, kalp krizi veya felç geçirme riskinin artmasıyla bağlantılı bir bileşik olan homosistein kan düzeylerini düşürdükleri için yararlı olabileceğini düşünmüşlerdi. Ancak son araştırmalara göre B12 vitamini takviyeleri (folik asit ve B6 vitamini ile birlikte) kardiyovasküler hastalıklara yakalanma riskini azaltmamaktadır.
Demans
Yaşlandıkça bazı insanlarda bunama başlar. Bu insanların kanlarında genellikle yüksek düzeyde homosistein vardır. B12 vitamini (folik asit ve B6 vitamini ile birlikte) homosistein düzeylerini düşürebilir, ancak bilim adamları henüz bu vitaminlerin demansı önlemeye veya tedavi etmeye gerçekten yardımcı olup olmadığını bilmiyorlar.
Makula Dejenerasyonu
Yeterli B12 vitamini seviyesini korumak, kanınızdaki homosistein seviyelerini düşürerek yaşa bağlı makula dejenerasyonunun gelişmesini önlemeye yardımcı olabilir.
Genel Duygu Durum ve Depresyon
Ruh halini düzenlemekten sorumlu bir kimyasal olan serotonin üretimi için B12 vitamini gereklidir. B12 vitamini takviyeleri, B12 vitamin eksikliği mevcut kişilerde ruh halini iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Sağlıklı Saç, Deri ve Tırnaklar
Sağlıklı B12 vitamini seviyeleri saçınız, cildiniz ve tırnaklarınız için önemlidir. Bununla birlikte, B12 seviyeleriniz zaten yeterliyse, bir takviye almak muhtemelen bu alanlarda durumu daha da iyileştirmeyecektir.
Enerji ve atletik performans
Reklamlar genellikle enerjiyi veya dayanıklılığı artırmanın bir yolu olarak B12 vitamini takviyelerini teşvik eder. B12 vitamini eksikliği olan insanlar dışında, B12 vitamini takviyelerinin enerjiyi artırdığını veya atletik performansı iyileştirdiğini gösteren hiçbir kanıt yoktur.
Ne Kadar B12 Vitamini Almalısınız?
Almanız gereken B12 miktarı yaşınız, beslenme alışkanlıklarınız, tıbbi durumunuz ve hangi ilaçları kullandığınız gibi parametrelere bağlıdır.
Mikrogram (mcg) cinsinden önerilen ortalama B12 vitamini miktarı yaşa göre değişir:
6 aya kadar bebekler: 0,4 mcg
7-12 aylık bebekler: 0,5 mcg
1-3 yaş arası çocuklar: 0,9 mcg
4-8 yaş arası çocuklar: 1,2 mcg
9-13 yaş arası çocuklar: 1.8 mcg
14-18 yaş arası gençler: 2.4 mcg (hamileyse günde 2.6 mcg, emziriyorsa günde 2.8 mcg)
Yetişkinler: 2.4 mcg (hamileyse günde 2.6 mcg ve emziriyorsa günde 2.8 mcg)
B12 Vitamini Açısından Zengin Yiyecekler
B12 vitamini, içeriğinde doğal olarak B12 vitamini bulunan hayvansal gıdalardan veya B12 vitamini açısından güçlendirilmiş ürünlerden elde edilebilir.
B12 vitamini açısından zengin hayvansal kaynaklar arasında süt ürünleri, yumurta, balık, et ve kümes hayvanları ürünleri bulunur. B12 ile güçlendirilmiş bir yiyecek arıyorsanız, ürünün Besin Değerleri etiketini kontrol edin.
- En iyi B12 vitamini kaynakları sığır karaciğeri ve kabuklu deniz ürünleri
- Balık, kırmızı et, kümes hayvanları, yumurta, süt ve diğer süt ürünleri
- B12 vitamini ile zenginleştirilmiş bazı kahvaltılık tahıllar, besin mayaları ve diğer gıda ürünleri.
B12 Eksikliği Nedir?
B12 vitamini eksikliğinin birçok nedeni olabilir. Şaşırtıcı bir şekilde, bunlardan ikisi genellikle sağlığı iyileştirmek için yapılan vejetaryen beslenme ve kilo verme ameliyatı uygulamalarıdır.
Bitkiler B12 vitamini üretmez. B12 vitaminini sağlayan tek yiyecek et, yumurta, kümes hayvanları, süt ürünleri ve diğer hayvanlardan alınan yiyeceklerdir. Bazı vejetaryenlar ve veganlar, vitaminle takviye edilmiş tahılları yemiyorlarsa veya bir vitamin takviyesi almıyorlarsa, B12 eksikliği geliştirme riskleri yüksektir. Kilo verme ameliyatı geçiren kişilerin de B12 vitamini eksikliği geliştirme olasılığı daha yüksektir çünkü ameliyat vücudun yiyeceklerden B12 vitamini alma yeteneğini engeller.
Çölyak veya Crohn hastalığı gibi besin emilimine müdahale eden koşullar B12 sorununa neden olabilir. Aynı şekilde, midede asit üretimini azaltan mide ekşimesi ilaçları da kullanılabilir (B12 vitamini emmek için asit gereklidir). Genellikle yaşlanmayla ortaya çıkan mide asidi üretimindeki azalma nedeniyle, durumun yaşlı insanlarda ortaya çıkması daha olasıdır. Yaşla birlikte vücudunuzun bu vitamini geri emmesi zorlaşabilir. Kilo verme ameliyatı geçirdiyseniz, midenizin bir kısmını aldırdıysanız veya çok fazla içiyorsanız B12 vitamini miktarınız düşük olabilir.
Ayrıca, aşağıdaki durumların varlığında B12 vitamini eksikliği geliştirme olasılığınız daha yüksektir:
- Mide zarınızın inceldiği atrofik gastrit
- Vücudunuzun B12 vitamini emmesini zorlaştıran pernisiyöz anemi
- Crohn hastalığı, çölyak hastalığı, bakteri çoğalması veya parazit gibi ince bağırsağınızı etkileyen durumlar
- Graves hastalığı veya lupus gibi bağışıklık sistemi bozuklukları
- B12'nin emilimini engelleyen esomeprazol (Nexium), lansoprazol (Prevacid), omeprazol (Prilosec OTC), pantoprazol (Protonix) ve rabeprazol (Aciphex) gibi proton pompa inhibitörleri (PPI'ler) dahil olmak üzere bazı mide ekşimesi ilaçları, simetidin (Tagamet) ve famotidin (Pepcid AC) gibi H2 inhibitörleri ve metformin (Glucophage) gibi bazı diyabet ilaçlarının kullanımı.
Bir vegan diyetini uyguluyorsanız (yani et, süt, peynir ve yumurta dahil herhangi bir hayvansal ürün yemiyorsanız) veya B12 vitamini ihtiyacınızı karşılayacak yeterince yumurta veya süt ürünü yemeyen bir vejeteryansanız da B12 vitamini eksikliği yaşayabilirsiniz. Her iki durumda da, diyetinize B12 vitamini takviye edilmiş yiyecekler ekleyebilir veya bu ihtiyacı karşılamak için B12 takviyeleri alabilirsiniz.
Hamileler ve Yeni Annelerde B12 Vitamini?
Bebeğinizi sadece emzirerek beslemeyi düşünen, vegan veya vejeteryan diyet uygulayan hamile bir kadınsanız bebeğinizi doğurmadan önce doktorunuzla konuşmalı, böylece bebeğinizi sağlıklı tutmak için yeterli miktarda B12 vitamini nasıl alacağınız konusunda bir plan oluşturmalısınız.
Yeterli B12 vitamini olmadan bebeğiniz gelişimsel gecikmeler yaşayabilir ve olması gerektiği gibi gelişip büyümeyebilir.
B12 Eksikliğinin Belirtileri
B12 vitamini eksikliğiniz varsa pernisiyöz anemi geliştirebilirsiniz. B12 vitamini eksikliği yavaş gelişebilir ve semptomların yavaş yavaş ortaya çıkmasına, zamanla yoğunlaşmasına neden olabilir. Bir B12 vitamini eksikliğinin neden olabileceği semptomlar dizisi göz önüne alındığında, durum göz ardı edilebilir veya başka bir şeyle karıştırılabilir. Hafif miktarda B12 eksikliği hiç bir belirti vermeyebilir. Ancak tedavi edilmezse B12 eksikliği aşağıdaki belirtilere yol açabilir:
- Zayıflık, yorgunluk veya baş dönmesi
- Kalp çarpıntısı ve nefes darlığı
- Soluk ten
- Şişmiş, iltihaplı dil
- Kabızlık, ishal, iştahsızlık veya gaz
- Uyuşma veya karıncalanma, kas güçsüzlüğü ve yürüme problemleri gibi sinir problemleri
- Görme kaybı
- Depresyon, hafıza kaybı veya davranış değişiklikleri gibi zihinsel sorunlar
Deneyimli bir doktor, semptomları fark edebilir ve iyi bir fizik muayene ile B12 vitamini eksikliğini tespit edebilirken, durumu doğrulamak için bir kan testi yapılması gerekir.
Sıkı bir vejeteryan iseniz veya kilo verme ameliyatı geçirdiyseniz veya gıdanın emilimini engelleyen bir durumunuz varsa, doktorunuza B12 seviyenizi kontrol ettirmesini istemeniz iyi bir fikirdir.
Erken teşhis ve tedavi önemlidir. Tedavi edilmezse, eksiklik ciddi nörolojik sorunlara ve kan hastalıklarına neden olabilir.
B12 Eksikliği Tedavisi
Pernisiyöz aneminiz varsa veya B12 vitamini emiliminde sorun yaşıyorsanız, ilk önce bu vitaminin replasmanına ihtiyacınız olacak. Bu replasmanları almaya devam etmeniz, ağızdan yüksek dozda takviye almanız veya bundan sonra nazal yoldan B12 vitamini almanız gerekebilir. Ciddi bir B12 vitamini eksikliği haftalık B12 vitamini enjeksiyonları veya günlük yüksek doz B12 hapları ile tedavi edilir iken hafif bir B12 eksikliği, standart bir multivitamin ile düzeltilebilir.
Hayvansal ürünler yemiyorsanız da B12 vitamini alacak seçenekleriniz bulunmakta. Diyetinizi B12 vitamini takviyeli tahıllar, B12 takviyesi, B12 enjeksiyonları veya yüksek doz oral B12 vitamini içerecek şekilde değiştirebilirsiniz.
B12 vitamini eksikliği olan yaşlı bireylerin muhtemelen günlük B12 takviyesi veya B12 içeren bir multivitamin alması gerekmektedir.
Çoğu insan için tedavi B12 miktarındaki sorunu çözer. Ancak B12 eksikliğine bağlı olarak meydana gelen herhangi bir sinir hasarı kalıcı olabilir.
B12 Eksikliği Nasıl Önlenir?
Çoğu insan yeterince et, kümes hayvanları, deniz ürünleri, süt ürünleri ve yumurta tüketerek B12 vitamini eksikliğinin oluşumunu önleyebilir.
Hayvansal ürünler yemiyorsanız veya vücudunuzun besinleri ne kadar iyi emdiğini sınırlayan bir tıbbi durumunuz varsa, B12 vitamini bir multivitamin, başka bir takviye ve B12 vitamini ile güçlendirilmiş yiyecekler içinde alabilirsiniz. Standart multivitaminler bir insanın günlük ihtiyaçlarını karşılayabilecek miktardan bile fazla (6mg) B12 vitamini içermektedir.
B12 vitamini, ilaçlar veya diğer besin takviyeleri ile etkileşime giriyor mu?
Evet. B12 vitamini, kullandığınız diğer ilaçlarla etkileşime girebilir veya bazı durumlarda kullandığınız diğer ilaçlar vücuttaki B12 vitamini seviyelerini düşürebilir. Aşağıda vücudun B12 vitamininin emilimini veya kullanımını engelleyebilecek birkaç ilaç örneği bulabilirsiniz:
- Bazı enfeksiyonları tedavi etmek için kullanılan bir antibiyotik olan kloramfenikol
- Asit reflü ve peptik ülser hastalığını tedavi etmek için kullanılan omeprazol ve lansoprazol gibi proton pompası inhibitörleri
- Peptik ülser hastalığını tedavi etmek için kullanılan simetidin, famotidin ve ranitidin gibi histamin H2 reseptör antagonistleri
- Diyabet tedavisinde kullanılan bir ilaç olan metformin
- C vitamini (askorbik asit) takviyeleri. C vitamini ile B-12 vitamini almak vücudunuzdaki mevcut B-12 vitamini miktarını azaltabilir. Bu etkileşimi önlemek için, bir B-12 vitamini takviyesi aldıktan iki saat sonra C vitamini alın.
B12 vitamini takviyesi almayı seçerseniz, bu kararınızı doktorunuza bildirin, böylece doktorunuz size ne kadar B12 vitamini ihtiyacınız olduğunu söyleyebilir veya bu takviyenin kullandığınız diğer ilaçlar ile olası etkileşimleri hakkında size bilgi verebilir.
