AKNE ( SİVİLCE ) NEDEN OLUŞUR? SİVİLCE NASIL GEÇER?

Akne (Sivilce) Nedir?

Akne (sivilce), kıl kökleri ve yağ bezlerinde meydana gelebilen bir sağlık problemidir. Yağ bezleri, cildi nemli tutmak amacıyla sebum adı verilen yağ salgılamaktadır. Bu bezlerin tıkanması sonucunda iltihaplı sivilce ve kistler oluşabilmektedir.

Akne çok yaygın görülmektedir. Her ırktan ve yaştan insanda sivilce vardır. 40'lı ve 50'li yaşlarındaki insanlar bile sivilceye sahip olabilir. Bununla birlikte, sivilce en çok ergenlik çağında görülür. Ergenlik döneminde, hem erkek hem de kızlarda erkek cinsiyet hormonlarının (androjenler) seviyeleri artmakta ve bunun sonucunda yağ bezleri daha fazla yağ üretmektedir.

Normalde üretilen sebum kıl köklerinden ve gözeneklerden cilde geçer. Ancak fazla sebum gözenekleri tıkayarak sebum geçişini bloke edebilir. Foliküller tıkandığında, ciltte bulunan bakteriler foliküllerin içinde büyümeye başlar. Bunun sonucunda iltihap ve sivilce büyümesi gelişir. En yaygın sivilce türleri şunlardır:

• Beyaz sivilce (kapalı komedonlar): Bu sivilceler kapalı halde ve küçük beyaz iltihap dolu tepeye sahiptir. 
• Siyah noktalar (açık komedonlar): Bu sivilcelerin tepesinde küçük, siyah bir açıklık vardır. Bu sivilceler siyah olmasına rağmen bu kir nedeniyle oluşmamıştır. Sebum havadaki oksijen sonucunda siyah renge dönüşür. 
• Papüller: Bunlar yumuşak, küçük pembe yumrulardır. 
• Püstüller: Lezyonun üstünde irin, altındaki ciltte kırmızı renk olan sivilcelerdir. Bunlar iltihaplı aknenin özellikleridir. 
• Nodüller: Derinin derinliklerinde ortaya çıkan sert, büyük, ağrılı sivilcelerdir. 
• Kistler: İrin dolu, derinde bulunan, ağrılı sivilcelerdir ve sıklıkla yara izlerine neden olur. 

Sivilce neden olur?

Ergenlik döneminde yükselen hormon seviyeleri sivilceye neden olabilir. Akne oluşumuna yatkınlık genellikle kalıtsaldır. Sivilce oluşumunun diğer nedenleri arasında şunlar sayılabilir:

• Kadınlarda adet döngüsü sırasında değişen hormon seviyeleri
• Hamilelik sırasında oluşan hormon değişiklikleri
• Doğum kontrol haplarının kullanımı
• Bazı ilaçlar (kortikosteroidler, lityum ve barbitüratlar gibi)
• Saç derisinden gelen yağ, gres ve bazı kozmetiklerin kullanımı
• Beslenme şekli

Sivilceleri sıkmak veya cildi çok sert biçimde ovalamak sivilceleri daha da kötüleştirebilir ve sivilce izine sebep olabilir. Cilt ayrıca kasklardan, sırt çantalarından veya dar kıyafetlerden kaynaklanan sürtünme veya basınç sonucunda, kirlilik ve nem sebebiyle de tahriş olabilir. Sırt çantaları ve kıyafetler sırt sivilceleri oluşturabilir.

Sivilce belirtileri nelerdir?

Akne, apsesi olmayan sivilceler veya patlayarak daha büyük apselere neden olan irin dolu kistler şeklinde görünebilir. Vücudun herhangi bir yerinde akne oluşabilir. Bununla birlikte, akne en çok, aşağıda bahsedilen yüksek miktarda yağ bezlerinin bulunduğu bölgelerde görülür:

• Yüz
• Göğüs
• Sırtın üst bölgeleri
• Omuzlar
• Boyun

Akne, diğer cilt rahatsızlıklarının belirtileri ile benzerlik gösterebilir. Tanı için mutlaka doktorunuzla görüşmeniz gerekmektedir.

Sivilce nasıl teşhis edilir?

Doktorunuz genellikle cildinizi inceleyerek sivilceyi teşhis edebilir.

Sivilce Tedavisi ve Kullanılan Sivilce İlaçları

Doktorunuz, hangi tedavinin sizin için en iyi olduğunu belirlerken yaşınızı, genel sağlık durumunuzu, sivilcenin tipini, seviyesini ve diğer faktörleri dikkate alacaktır.

Akne tedavisi, sivilce izlerini en aza indirmeye ve görünümü iyileştirmeye odaklanır. Akne tedavisi, cildinize uyguladığınız veya hap şeklinde aldığınız sivilce ilaçlarını içerebilir. Bu sivilce ilaçlarından bazılarının doktorunuz tarafından reçete edilmesi gerekir. Bazı durumlardaki sivilcelere her iki türün kombinasyonu önerilebilir.

Cilde direk uygulanan sivilce ilaçları genellikle sivilceyi tedavi etmek amacıyla reçete edilir. Bunlar sivilce izi için krem, jel, losyon veya çözelti formunda olabilir. Örnekler şunları içerir:

Topikal tazoroten, azelaik asit, salisilik asit ve dapson da yaygın olarak kullanılmaktadır.

Ağızdan aldığınız sivilce ilaçları veya oral antibiyotikler genellikle orta - şiddetli geçmeyen sivilceleri tedavi etmek için reçete edilir ve aşağıdakileri içerebilir:

• Doksisiklin
• Eritromisin
• Tetrasiklin
• Minosiklin
• Sulfamethasoxazole / trimetoprim
• Dapson

Spironolakton veya doğum kontrolü hapları, kadınlar tarafından hormon seviyelerini etkileyerek akne oluşumunu azaltmak için kullanılabilir.

Orta ila şiddetli akneyi kontrol etmek için fotodinamik tedavi adında bir lazer prosedürüdü de kullanılmaktadır.

İzotretinoin, şiddetli, kistik veya iltihaplı akne için ağızdan alınan reçeteli bir ilaçtır. Diğer yöntemlerin yaygın yara izini önleyemediği durumlarda kullanılır. İzotretinoin, cilt yağı yapan yağ bezlerinin boyutunu azaltır. Bu etkiler sivilce gelişimini azaltır. İzotretinoin, kullanan insanların çoğunda sivilceyi temizleyebilir. Bununla birlikte, ilacın önemli yan etkileri olabilir. Hamile olan veya hamile kalmak isteyen kadınlar, izotretinoin almamalıdır. İlaç bebekte doğum kusurlarına neden olabilmektedir. İzotretinoin kullanımı ayrıca düşük veya erken doğuma neden olabilir.

Doktorunuz sivilce izlerini en aza indirmek için gerekli tedavileri önerecektir.

Akne genellikle kronik bir durum olsa da, sadece ergenlik döneminde sürse de ömür boyu geçmeyen sivilce izleri bırakabilir. Sivilce izleri genellikle krater benzeri izlere benzer. Uygun tedavi, sivilce izini azaltmaya yardımcı olsa da aşağıda bahsedilen bazı dermatoloji prosedürleri sivilce izini daha da azaltmaya yardımcı olabilir:

• Dermabrazyon: Bu prosedür, küçük yara izlerini, küçük cilt yüzey düzensizliklerini, cerrahi izleri ve sivilce izlerini en aza indirmek için kullanılmaktadır. Cildi "aşındıran" bir elektrikli makine ile cildin üst katmanları çıkarılmaktadır. Cilt işlem sonrasında iyileştikçe daha pürüzsüz ve taze görünür. Yan etkileri nedeniyle günümüzde çok tercih edilmemektedir.
• Kimyasal peeling: Bu tedavi genellikle güneşten zarar görmüş cildi, düzensiz pigmentleri ve yüzeysel izlerini azaltmak için kullanılır. Deriye uygulanan bir kimyasal ile cildin üst tabakası soyulur. Üst katmanı kaldırarak cilt yenilenir ve cildin görünümünü iyileştirir. 4-6 seans gerekebilir.
• Dermal dolgu enjeksiyonları: Bunlar, vücudun kaybedilen doğal kollajeninin yerini alması amacıyla cildin altına enjekte edilir. Enjekte edilebilir dermal dolgular genellikle kırışıklıkları, yara izlerini ve yüz hatlarınındaki bozuklukları tedavi etmek için kullanılır. Çukur sivilce izleri için zaman zaman tercih edilir.
• Lazer yüzey yenileme: Bu tedavide hasarlı cildi yenilemek için yüksek enerjili ışık kullanır. Kırışıklıkları, ince izleri ve sivilce çukurlarını azaltmak için kullanılmaktadır. 
• Fototerapi: Fototerapinin sivilceye neden olan bakterilerin sayısını azalttığı gösterilmiştir. Mavi ışık ile gerçekleştirilen fototerapi kullanılır ultraviyole (UV) ışık kullanmaz, bu nedenle daha önceki ışık tedavisi türlerinde olduğu gibi cilde zarar vermez. 
• Punch greftleri: Punch greftleri, yaralı cildin yerini alması amacıyla kullanılan küçük deri greftleridir. Sağlam bölgelerden alınan küçük deri parçaları, sivilce çukuru olan alanlara transfer edilir.
• Otolog yağ transferi: Otolog yağ transferi, vücudunuzdaki başka bir bölgeden alınan yağı cildinize enjekte eder. Bu yöntem, şiddetli akneden kaynaklanan yara izlerinin neden olduğu derin kontur kusurlarını düzeltmek için kullanılır. Yağ zaman içinde cilt tarafından geri emilebileceğinden, işlemi tekrar ettirmeniz gerekebilir. 

Sivilcelerin komplikasyonları nelerdir?

Akne, ömür boyu sürecek fiziksel izler bırakabilir ve kişide özgüven problemlerine neden olabilir.

Sivilce önlenebilir mi?

Akne, ergenlik döneminde meydana gelen normal hormonal değişikliklerden kaynaklanmaktadır. Bu sebeple sivilce oluşumunun tamamen önlenmesi çok zor, hatta imkansızdır.

Ancak sivilceye neden olabilecek maddelerden kaçınmak akne oluşumunu engellemeye yardımcı olabilir. Belirli ilaçlar (kortikosteroidler, lityum ve barbitüratlar gibi), yağlı ürünler veya belirli kozmetiklerin kullanımı akne riskini arttırmaktadır. Ayrıca saçın günlük yıkanması, saç derisindeki yağın cildinize bulaşmasını önleyerek akne oluşumunu engellemeye yardımcı olabilir. Aknenin erken tedavisi, daha kötüye gitmesini ve iz oluşumunu engelleyebilir.

Doktorunuzu ne zaman aramalısınız?

Akne yaygın görülen bir durumdur. Evde bakım ile geçmeyen, şiddetli veya yara izi bırakan sivilceleriniz varsa, doktorunuza danışın.